Placówka postępu: komentarz

Joseph Conrad był zdania, że Placówka postępu to jego najlepsze opowiadanie. I nawet jeśli w pierwszej chwili przychodzą nam na myśl raczej inne tytuły autora Nostromo, to jednak  przynajmniej częściowo nie sposób się z nim nie zgodzić. Do dziś tekst ten, napisany w 1897 roku, a więc dokładnie 120 lat temu, uderza swoją świeżością.

Doskonale znana jest złowieszcza symbolika Jądra ciemności, fascynująca precyzja, z jaką opisane w nim zostały halucynacje europejskiego ducha w dorzeczu Konga. Powszechnie przyjmuje się, że Placówka postępu była dla Conrada swoistym poligonem, na którym po raz pierwszy zmierzył się z demonami kolonializmu – prawdziwym przełomem na drodze do wykreowania mrocznej przypowieści, jaką stanowią dzieje Kurtza. Ale Placówka postępu to przecież pełnokrwisty, samodzielny tekst, który do dziś może zachwycić zwięzłością kompozycji, wyrazistym rysunkiem postaci, niezrównanymi opisami nieprzeniknionej, milczącej dżungli.

Opowiadanie po raz pierwszy ukazało się w międzynarodowym magazynie literackim „Cosmopolis”. Wymowny to tytuł, gdy znamy już losy Carliera i Kayertsa. Czytajmy więc Placówkę postępu i wracajmy do Jądra ciemności (oraz innych tekstów sygnowanych przez jej autora), nie tylko w Roku Josepha Conrada.