recenzje / KOMENTARZE

Wiersz, W stylu wolnym, Słynne i świetne

Mariusz Grzebalski

Autorski komentarz Mariusza Grzebalskiego do wierszy z książki Słynne i świetne.

Biuro Literackie

Wiersz

który miał być sonetem, nie chce być sonetem.
W maju na trzy tygodnie traci mowę.
Śni, że jest pantumem.
Z letargu budzi go kosmiczna sceneria
cementowni i śmiecie walające się
wokół bazy TIR-ów w Mulhouse –
zupełnie jak w Polsce.
Nową interpunkcję łapie w gospodzie
Zum Hirschen pod Salzburgiem.
Ale czym jest, staje się w Olejnicy
niedaleko Przemętu – w fińskim domku,
nad jeziorem, które zarasta rzęsą.
Dziewczynka mówi: Polnik kolny – już to ma!
Najszybszy we wsi.


Wiersz o pisaniu wiersza. Próba pokazania, jak z niczego – i w jakich okolicznościach – powstaje coś. Kto policzy, przekona się, że Wiersz, choć nie chciał być sonetem, jednak nim został. Pseudo-sonetem albo sonetem białym, bo bez rymów i bez zwyczajowego podziału na osiem wersów opisu i sześć wersów refleksji.


W stylu wolnym

Rower leżał w trawie, pojechałeś do Pekinu,
ale wiadomość: Odezwę się później!
nadeszła z Tokio.

Przedtem skok w skwierczącą zieleń.
Puszcza jak zaproszenie
do zaginionego królestwa.
Znaleźliśmy lotnisko, na którym pół wieku temu
stacjonowały niemieckie myśliwce.
Śmierć może być blisko, powiedziałem.
Lecz morze było jak sprany sweter,
a może wcale go nie było,
jak tych gazet, które kupiliśmy w osiemdziesiątym szóstym,
że zostało nam na bilety i ciastka do pociągu,
ale na mineralną już nie.

Potem feeria wstążek pożegnalnych.
Mężczyzna w mundurze służb publicznych
pozdrowił mnie skinieniem głowy.
Służby publiczne to fikcja!
Fikcja jak pijana studentka zrzuca stringi
i naga biega wokół akademika,
uśmiechając się do akwizytora reklam.

W samochodzie mówił o kunach
widzianych w świetle reflektorów.
Widziałem tylko strużki światła,
ślinę zasysaną przez ciemność.
Kiedy dojechaliśmy, zadała mnóstwo pytań.
Patrzyłem na jej rude włosy, zastanawiało mnie,
czym pachnie, jak nazywają się perfumy?


Wiersz jako próba ucieczki od jednoznacznego i łatwo uchwytnego sensu. Od statycznego znaczenia, które nadane zostaje od razu i bez zgłaszania wątpliwości. Próba wymknięcia się unieruchamiającemu spojrzeniu czytelnika. Tak do finału, który nie ma w sobie nic z ostatecznego rozwiązania. Podmiot skacze od skojarzenia do skojarzenia, tak jak się skacze po kamieniach w górskim potoku. Celem nie jest przedostanie się na drugi brzeg. To skakanie dla przyjemności, ale tak, żeby się nie skąpać.


Słynne i świetne

Wszystko teraz takie słynne i świetne
na tym słynnym i świetnym świecie.
Wszyscy tacy fajni. Nawet śmierć,
obawiam się, jaśnieje blaskiem narodzin.
Radość, radość, radość! Hekatomba radości.
Nawet JOLKA JEST KUL. O tym

stoi teraz na murach. Lud z zapałem
wartym lepszej sprawy intonuje Hosanna!
Ale i we mnie jakiś mur. I lód.
Tak chcę, że nie mogę. Że nie chcę
wyjść z domu, przejść się, przewietrzyć.
Noc, mróz chwycił i trzyma za gardło

rozchwiany za dnia świat. Wczoraj
pojechałem na stację po piwo,
wróciłem dopiero przed północą.
Nadawali piosenki, taką miałem potrzebę
słuchania, że nie mogłem się zatrzymać.
Myślałem: zobaczę jakąś dziewczynę,

podwiozę, gdzie trzeba. Ale akurat padało,
przystanki były puste jak w wigilię,
więc w Mikołaja zabawiłem się w myślach.
Ten słynny i świetny świat jest jednocześnie
taki dziwny, fajni ludzie tacy zagadkowi.
Idąc do fryzjera, zobaczyłem mężczyznę

z buldogiem, stali na górce i patrzyli
przed siebie zamyśleni. Buldog był ładniejszy,
o ile można tak powiedzieć, od mężczyzny.
Uderzyło mnie, że od mężczyzny
kupowałem ryby i potem jadłem je,
choć ma taką twarz, jakby je rodził ustami.


Czytelność i prostota. Przejrzysta forma podporządkowana opisowi “słynnego” i “świetnego” świata. Po prostu Radość, radość, radość!, że powtórzę za podmiotem. Radość tak radosna, że paraliżująca. Jak zdjęcie, na którym wszystkie buźki uśmiechają się w kierunku obiektywu. Wszystkie, czyli nie ma ani jednej takiej, której nie byłoby do śmiechu.

O AUTORZE

Mariusz Grzebalski

Urodzony w 1969 roku w Łodzi. Poeta, prozaik, redaktor. Studiował polonistykę i filozofię w Poznaniu. Były redaktor naczelny Ogólnopolskiego Dwutygodnika Literackiego „Nowy Nurt”. Obecnie redaktor w Wydawnictwie WBPiCAK. Laureat m.in. nagrody literackiej im. Kazimiery Iłłakowiczówny (za Negatyw, 1994), nagrody Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek (za Ulicę Gnostycką, 1997), nagrody Ericha Burdy (2002). Mieszka w Dąbrówce koło Poznania.

powiązania

Przestałem zawracać sobie głowę duperelami

debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA Mariusz Grzebalski

Odpowiedzi Mariusza Grzebalskiego na pytania Grzegorza Dyducha w „Kwestionariuszu 2004”.

WIĘCEJ

Rozmowy rodzinne po latach

dzwieki / WYDARZENIA Bogusław Kierc Mariusz Grzebalski Wojciech Bonowicz

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Wojciecha Bonowicza, Mariusza Grzebalskiego i Bogusława Kierca podczas Portu Wrocław 2007.

WIĘCEJ

Rozbiórka

dzwieki / WYDARZENIA Andrzej Sosnowski Bohdan Zadura Darek Foks Dariusz Sośnicki Dariusz Suska Jacek Dehnel Jerzy Jarniewicz Krzysztof Siwczyk Marcin Sendecki Mariusz Grzebalski Marta Podgórnik Piotr Sommer Ryszard Krynicki Tadeusz Pióro Urszula Kozioł Wojciech Bonowicz Zbigniew Machej

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Urszuli Kozioł, Ryszarda Krynickiego, Bohdana Zadury, Piotra Sommera, Jerzego Jarniewicza, Zbigniewa Macheja, Andrzeja Sosnowskiego, Tadeuszy Pióry, Darka Foksa, Wojciecha Bonowicza, Marcina Sendeckiego, Dariusza Suski, Mariusza Grzebalskiego, Dariusza Sośnickiego, Krzysztofa Siwczyka, Marty Podgórnik i Jacka Dehnela podczas Portu Wrocław 2007.

WIĘCEJ

Połów. Poetyckie debiuty 2005

dzwieki / WYDARZENIA Dominik Bielicki Łukasz Jarosz Marcin Jagodziński Mariusz Grzebalski Marta Podgórnik Rafał Wawrzyńczyk Szczepan Kopyt

Zapis całego spotkania autorskiego Dominika Bielickiego, Marcina Jagodzińskiego, Łukasza Jarosza, Szczepana Kopyta, Rafała Wawrzyńczyka, Mariusza Grzebalskiego i Marty Podgórnik podczas Portu Wrocław 2005.

WIĘCEJ

Rafał Wojaczek, który jest

dzwieki / WYDARZENIA Agnieszka Wolny-Hamkało Andrzej Sosnowski Bogusław Kierc Bohdan Zadura Darek Foks Dariusz Sośnicki Edward Pasewicz Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki Jerzy Jarniewicz Jurij Andruchowycz Krzysztof Siwczyk Maciej Malicki Maciej Melecki Marcin Sendecki Mariusz Grzebalski Marta Podgórnik Tadeusz Pióro Tomasz Majeran Tomasz Różycki Wojciech Bonowicz Zbigniew Machej

Zapis całego spotkania autorskiego poświęconego twórczości Rafała Wojaczka podczas Portu Legnica 2004.

WIĘCEJ

Niewalczyk

dzwieki / WYDARZENIA Edward Pasewicz Mariusz Grzebalski Tadeusz Pióro

Zapis całego spotkania autorskiego Mariusza Grzebalskiego, Edwarda Pasewicza, Tadeusza Pióry i Marcina Hamkały podczas Portu Literackiego 2004.

WIĘCEJ

Nie zastanawiałem się nad tym

nagrania / Złodzieje wierszy Mariusz Grzebalski

Zdobywca I nagrody w III edycji konkursu “Nakręć wiersz”. Zespół w składzie: Joanna Gondek, Andrzej Grodkiewicz.

WIĘCEJ

Drugie dotknięcie i Dane dni

dzwieki / WYDARZENIA Krzysztof Siwczyk Mariusz Grzebalski

Zapis całego spotkania autorskiego Mariusza Grzebalskiego i Krzysztofa Siwczyka podczas Portu Legnica 2000.

WIĘCEJ

O Antypodach

recenzje / NOTKI I OPINIE Grzegorz Jankowicz Łukasz Jarosz Maciej Robert Maciej Woźniak Marek K. E. Baczewski Mariusz Grzebalski

Komentarze Mariusza Grzebalskiego, Grzegorza Jankowicza, Marka K. E. Baczewskiego, Macieja Roberta, Łukasza Jarosza, Grzegorza Wysockiego oraz Macieja Woźniaka do książki Antypody Sławomira Elsnera.

WIĘCEJ

O Somie

recenzje / Agnieszka Wolny-Hamkało Artur Nowaczewski Bohdan Zadura Grzegorz Tomicki Inga Iwasiów Maciej Robert Marcin Orliński Mariusz Grzebalski Piotr Kępiński

Komentarze Bohdana Zadury, Agnieszki Wolny-Hamkało, Ingi Iwasiów, Pawła Lekszyckiego, Mariusza Grzebalskiego, Macieja Roberta, Marcina Orlińskiego, Artura Nowaczewskiego, Grzegorza Tomickiego, Piotra Kępińskiego.

WIĘCEJ

O wierszach Rafała Skoniecznego

recenzje / NOTKI I OPINIE Mariusz Grzebalski

Nota Mariusza Grzebalskiego o książce Antologia hałasu Rafała Skoniecznego.

WIĘCEJ

Opowieść wildecka, Cięcie, Wiosna z hałasem epoki maszynowej, Kobieta patrzy na rzekę, Kule duńskie

recenzje / KOMENTARZE Mariusz Grzebalski

Autroski komentarz Mariusza Grzebalskiego do wierszy z książki Drugie dotknięcie.

WIĘCEJ

Bezlitosny niepokój

recenzje / ESEJE Piotr Kępiński

Recenzja Piotra Kępińskiego z książki Słynne i świetne Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Jak może wyglądać we współczesnej poezji rozpowiadanie tajemnic

recenzje / ESEJE Joanna Orska

Recenzja Joanny Orskiej z książki Słynne i świetne Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

O czym jest ta piosenka?

recenzje / ESEJE Jacek Bierut

Recenzja Jacka Bieruta z książki Słynne i świetne Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Jak człowiek chciwie wypatrujący zdarzeń

recenzje / ESEJE Paweł Mackiewicz

Recenzja Pawła Mackiewicza z książki Słynne i świetne Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Bowiem brzeg nadal rozbrzmiewa moim odważnym przedsięwzięciem

recenzje / IMPRESJE Maciej Topolski

Recenzja Macieja Topolskiego z książki Kronika zakłóceń Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Zakłócenia i dobra wiadomość

recenzje / IMPRESJE Paweł Kaczmarski

Esej Pawła Kaczmarskiego towarzyszący premierze książki Kronika zakłóceń Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Wystarcza, bo musi, czyli o Mariusza Grzebalskiego Ulicy gnostyckiej

recenzje / IMPRESJE Maciej Topolski

Recenzja Macieja Topolskiego z książki Ulica Gnostycka Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Misterne rzemiosło

recenzje / ESEJE Michał Piętniewicz

Recenzja Michała Piętniewicza z książki Kronika zakłóceń Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Bezpańskie kundle, czyli o Mariusza Grzebalskiego Negatywie

recenzje / IMPRESJE Maciej Topolski

Recenzja Macieja Topolskiego z książki Negatyw Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Skowyt utraconej niewinności

recenzje / ESEJE Konrad Wojtyła

Recenzja Konrada Wojtyły z książki Niepiosenki Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Mariusz Grzebalski: Niepiosenki

recenzje / ESEJE Anna Kałuża

Recenzja Anny Kałuży z książki Niepiosenki Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Negatywność

recenzje / ESEJE Joanna Orska

Recenzja Joanny Orskiej z książki Niepiosenki Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Egzamin z doświadczeń

recenzje / ESEJE Paweł Kaczmarski

Recenzja Pawła Kaczmarskiego z książki Niepiosenki Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

O Pocałunku na wstecznym

recenzje / NOTKI I OPINIE Anna Kałuża Karol Maliszewski Łukasz Jarosz Tomasz Ważny

Komentarze Karola Maliszewskiego, Tomasza Ważnego, Anny Kałuży i Łukasza Jarosza.

WIĘCEJ

Bezlitosny niepokój

recenzje / ESEJE Piotr Kępiński

Recenzja Piotra Kępińskiego z książki Słynne i świetne Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Jak może wyglądać we współczesnej poezji rozpowiadanie tajemnic

recenzje / ESEJE Joanna Orska

Recenzja Joanny Orskiej z książki Słynne i świetne Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

O czym jest ta piosenka?

recenzje / ESEJE Jacek Bierut

Recenzja Jacka Bieruta z książki Słynne i świetne Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Jak człowiek chciwie wypatrujący zdarzeń

recenzje / ESEJE Paweł Mackiewicz

Recenzja Pawła Mackiewicza z książki Słynne i świetne Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ

Uporczywość pamięci

recenzje / ESEJE

Recenzja Agnieszki Gulczyńskiej z książki Drugie dotknięcie Mariusza Grzebalskiego.

WIĘCEJ