BL-e premiera / Miroljub TODOROVIĆ: świnia jest najlepszym pływakiem
Książka świnia jest najlepszym pływakiem Miroljuba Todorovicia – najważniejszego serbskiego poety awangardowego – od dzisiaj dostępna jest także w wersji elektronicznej. Zbiór pokazuje wszystko to, co najlepsze w tej poezji – pełne energii i swobodnych skojarzeń wiersze o strukturze rządzącej się modelami kombinatorycznymi, ale też prawem przypadku.
Książka świnia jest najlepszym pływakiem Miroljuba Todorovicia – najważniejszego serbskiego poety awangardowego – od dzisiaj dostępna jest także w wersji elektronicznej. Zbiór pokazuje wszystko to, co najlepsze w tej poezji – pełne energii i swobodnych skojarzeń wiersze o strukturze rządzącej się modelami kombinatorycznymi, ale też prawem przypadku. Absurdalne zbitki słowne dialogują tu z terminologią naukową, strzępy medialnej nowomowy idą w parze z precyzyjnie wychwyconym ulicznym hałasem, fascynacja językowymi oczywistościami akompaniuje nowatorskiej strukturze. Moc wierszy czyni z tej poezji – przywodzącej na myśl dzieła dadaistów i konkretystów – kamień milowy w rozwoju sztuki konceptualnej.
Autor łączy w swej twórczości konceptualizm, poezję konkretną, komputerową, permutacyjną, przedmiotową i gestualną, odnawia też tradycje dadaizmu i surrealizmu. W skład tomu wchodzą wiersze tworzone z gotowych, przechwyconych z różnych stron materiałów, wiersze-hybrydy i wiersze-instrukcje, które brzmią jak ogłoszenia płynące z dworcowych głośników, przefiltrowane przez anachroniczne zeszyty ćwiczeń i katalogi reklamowe. Do tego rozsypane i ułożone na nowo w duchu awangardowej dezynwoltury. Poeta okazuje się tu bacznym, a zarazem niepozbawionym zdystansowanego dowcipu, obserwatorem i krytykiem współczesności. Książka w przekładzie Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera to kolejna pozycja z cyklu „Klasycy europejskiej poezji”.
Z wyjątkiem kilku wierszy opublikowanych w czasopismach literackich (i trudno dostępnych) twórczość Miroljuba Todorovicia nie była wcześniej tłumaczona na język polski. W wywiadzie, jakiego Todorović udzielił Magazynowi Literackiemu biBLioteka, autor wyznał: „Na samym początku wcale nie myślałem o swojej poezji w kontekście wielkiego ruchu awangardowego. Dużo pracowałem, miałem wielki upór, żeby osiągnąć zadowalające rezultaty. Prawie dekadę działałem we własnym zamkniętym laboratorium poetyckim, wszystko rozgrywało się w mojej głowie, w mojej świadomości. Aby powstał ruch, potrzeba radykalizmu, agonizmu i antagonizmu, ale też innych ludzi. Nosiłem sprzeciw w sobie, ale byłem samotny, bez wsparcia, niepewny”.
Urodzony w 1940 roku Miroljub Todorović to najważniejszy neoawangardowy poeta serbski, prozaik, eseista, performer, artysta multimedialny, inicjator i teoretyk sygnalizmu, trendu literacko-artystycznego z końca lat 60. XX wieku, będącego częścią poszukiwań europejskiego konceptualizmu drugiej połowy XX wieku. Zdaniem Joanny Orskiej: „Jego wiersze niejednokrotnie przypominają kalejdoskop, w którym wirują fragmenty wypowiedzi – precyzyjnie jednak kombinowanych znaczeń. Możemy w pierwszym odruchu poszukiwania sensu znużyć się monotonną absurdalnością surrealistycznych zestawień. Kiedy jednak zaczynamy się im przyglądać z bliska, znaki na skórze wierszy układają się w frapujące sekwencje, chwilami przybierające wymiary kosmiczne”.
