Faruk ŠEHIĆ: Książka o Unie
Postać i życie Faruka Šehicia, poety i prozaika, czynnie uczestniczącego w wojnie, która w latach 90. targała Bałkanami, owiana jest już niemalże legendą, podobnie zresztą jak jego debiutancka powieść – Książka o Unie. Pisarz otrzymał za nią Nagrodę Literacką Unii Europejskiej (2013), a opowiedzianą historią poruszył wielu europejskich czytelników. Książka Šehicia w przekładzie Agnieszki Schreier ukazuje się w Biurze Literackim w ramach nowej inicjatywy wydawniczej “Proza z Europy” (wcześniej opublikowano Drugi pocałunek Gity Danon Miljenka Jergovicia).
Książka o Unie to powieść – podobnie jak tytułowa rzeka – jedyna w swoim rodzaju. W jej potężnym nurcie zlewają się światy z pogranicza pamięci i zapomnienia, snu o dzieciństwie i koszmaru wojny w Bośni, poćwiartowanej na wrogie sobie części Jugosławii i równie zdezorientowanej tożsamości. Obok niepokojąco błyskotliwych ryb i doskonale obojętnych roślin przepływają tu ławice zwinnych metafor, wyrośniętych aluzji literackich oraz bolesno-ironicznych uwag o klęsce naszej nieporadnej cywilizacji.
Po ohydnym seansie wojny na nadrzecznej scenie wciąż jeszcze zalega mnóstwo pokiereszowanych okruchów poprzedniego życia, a każdy z nich uparcie domaga się rekonstrukcji, napisania swojej historii od nowa. Do tego zadania, niemożliwego do wykonania przez jedną, zdruzgotaną przez wojnę osobowość, przystąpić więc musi dwóch narratorów (Mustafa, żołnierz i poeta, oraz jego Cień i mroczne alter ego, Gargano), wspomaganych dodatkowo przez poczet baśniowych stworzeń z dziecięcej mitologii.
Do ich wspólnej opowieści, którą tworzą splątane wątki, dobrze nam wszystkim znane z archiwum nieświadomości zbiorowej, chciałoby się wchodzić nieskończenie wiele razy. Po to, aby głęboko pod powierzchnią tekstu zapolować ponownie na rozedrgany obraz, a może tylko na odbicie obrazu, jedno z wielu odbić, siebie. Historia od wieków pisana jest przez tych, którym z okropieństw wojny udało się ujść cało, nie ma w tym może nic chwalebnego oprócz wyrazu woli życia. Nawet jeśli mu nie uwierzymy, trzeba go wysłuchać.
Oprócz wspomnianej Nagrody Literackiej Unii Europejskiej debiutancka powieść Faruka Šehicia została wyróżniona w 2011 nagrodą im. Mešy Selimovicia (przyznawaną za najlepszą książkę prozatorską wydaną w Serbii, Bośni i Hercegowinie, Czarnogórze i Chorwacji). Premierze książki towarzyszy specjalny zestaw materiałów – fragment prozy, wywiad z pisarzem, autorski komentarz oraz recenzje powieści. Można je znaleźć w kolejnym numerze biBLioteki. Książka dostępna jest w dobrych księgarniach w całej Polsce oraz w sklepie poezjem.pl
