William BLAKE: Wyspa na Księżycu
Do księgarń trafia właśnie Wyspa na Księżycu Williama Blake’a w tłumaczeniu Tadeusza Sławka. To pierwsza książka Biura Literackiego z nowego cyklu „Klasycy europejskiej poezji”. Zbiór złożony z najważniejszych w dorobku Williama Blake’a Pieśni niewinności oraz Pieśni doświadczenia i uzupełniony o nieznaną dotąd prozę Wyspa na Księżycu ukazuje autora jako jednego z pierwszych diagnostów słabości nowoczesnej cywilizacji.
Do księgarń trafia właśnie Wyspa na Księżycu Williama Blake’a w tłumaczeniu Tadeusza Sławka. To pierwsza książka Biura Literackiego z nowego cyklu Klasycy europejskiej poezji. Zbiór złożony z najważniejszych w dorobku angielskiego poety Pieśni niewinności oraz Pieśni doświadczenia i uzupełniony o nieznaną dotąd prozę Wyspa na Księżycu ukazuje autora jako jednego z pierwszych diagnostów słabości nowoczesnej cywilizacji. Książka została przygotowana na wrześniową Stację Literatura, w trakcie której będą zaprezentowane jeszcze trzy inne publikacje z tej serii. Nowa inicjatywa obchodzącego swoje dwudziestopięciolecie Biura Literackiego ma na celu przybliżanie polskim czytelnikom twórczości poetyckiej najważniejszych europejskich twórców.
William Blake urodził się w 1757 roku w Londynie, gdzie zmarł w roku 1827. Myśliciel, mistyk, poeta, malarz – jedna z najwybitniejszych i najoryginalniejszych postaci kultury europejskiej. Jego prorockie poematy, takie jak „Milton” czy „Jeruzalem”, dociekały na nowo istoty chrześcijaństwa jako sposobu ocalenia autonomii jednostki w coraz bardziej uniformizującym się świecie przemysłowego kapitalizmu, którego Blake był jednym z najwcześniejszych i najbardziej wnikliwych krytyków. Dostrzeżemy tę krytykę w Pieśniach niewinności i Pieśniach doświadczenia, ale także w mniej znanym, wczesnym tekście Wyspa na Księżycu. Tom z Biura to summa poetycka genialnego angielskiego wizjonera w arcydzielnym przekładzie jego najlepszego interpretatora – Tadeusza Sławka.
Z tekstów pisanych na przełomie XVIII i XIX wieku wyłania się obraz świata niebywale podobnego do współczesnego, w którym zysk i skarlała polityka zawładnęły ludzkimi umysłami, a jednostka praktykuje wolność jedynie w sferze marnej rozrywki. Według tłumacza: „Blake nie traci z oczu współczesnych czasów. Mowa jest nie tylko o eksperymentach fizycznych i rodzącym się zainteresowaniu antykiem, ale także o modzie. Widzimy też, jak narastają sprzeczności wewnątrz nowoczesnego społeczeństwa. Wiemy, na przykład z zapisów prasowych i archiwów, że każdego roku w Wielki Czwartek tysiące dzieci z sierocińców maszerowało karnie do londyńskiej katedry św. Pawła, by pod czujnym okiem nadzorców publicznie zaświadczać o opiekuńczej trosce państwa”.
Stanisław Brzozowski pisał w Pamiętniku, że poezja Blake’a „jest jednym z wyjątkowych wypadków w dziejach ludzkiego ducha. Trzeba tylko ufać własnemu entuzjazmowi, aby widzieć, że Blake jest nie tylko natchnionym narzędziem podmuchów nieskończoności, lecz jasnym i głęboko świadomym własnych celów umysłem”. W posłowiu do Wyspy na Księżycu Krzysztof Siwczyk zauważa także: „Życie i pisanie, estetyka i etyka, ciało i dusza umykają dialektycznym dybom, stając się intensywnym, językowym, dawczym źródłem rzeczywistości. Blake byłby więc naszym – ludzi zwirtualizowanych – współczesnym, nieustannie nawołującym o nową niewinność kreacji literackiej i nowe doświadczenie odzyskiwania gruntu świata pod stopami za pomocą pracy wyobraźni”.
Wielki był także wpływ Blake’a na kontrkulturę lat 60. XX wieku. „Bez Blake’a kultura rockowa wyglądałaby zgoła inaczej: wszak jego zapalonym czytelnikiem był Jim Morrison, któremu lektura słynnego zdania – ‘Gdyby wrota postrzegania oczyszczone zostały, każda rzecz ukazałaby się człowiekowi taką, jaką jest, nieskończoną’ (przeł. Wiesław Juszczak) – podsunęła nazwę zespołu” – mówi w wywiadzie dla magazynu literackiego biBLioteka Tadeusz Sławek. „Na tylnej stronie okładki wydanej w 1969 roku płyty grupy Tyrannosaurus Rex Unicorn znakomity gitarzysta Marc Bolan fotografuje się z tomem pism zebranych Blake’a. Allen Ginsberg przywołuje angielskiego mistrza w swych tekstach i śpiewa jego teksty (także podczas wizyty w Katowicach), a i Beatlesi wiele zawdzięczają Pieśniom”. Wszystko to sprawia, że wydana przez Biuro Literackie Wyspa na Księżycu wydaje się idealną lekturą na początek nowej dekady.
Autor przekładu urodził się w 1946 roku w Katowicach. Jest absolwentem filologii polskiej i angielskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1971 roku pozostaje związany z Uniwersytetem Śląskim, a w latach 1996–2002 sprawował tam funkcję rektora. Wraz z kontrabasistą Bogdanem Mizerskim wykonywał eseje na głos i kontrabas. Sławek zajmuje się historią literatury angielskiej i amerykańskiej, literaturą porównawczą, zagadnieniami życia publicznego. Jest autorem kilkunastu książek z zakresu historii i teorii literatury. W ubiegłym roku Biuro Literackie wydało w jego przekładzie Samotność przestrzeni Emily Dickinson.
