recenzje / ESEJE

Złe towarzystwo

Marcin Sendecki

Recenzja Marcina Sendeckiego z książki Do szpiku kości Krzysztof Jaworskiego.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Skoro nie wiadomo, jak zacząć, zacząć można na przykład tak: Krzysztof Jaworski urodził się w 1966 roku, jakiś czas później został poetą, parę lat temu poważnie zachorował, a teraz napisał o tym książkę.
Albo tak: w 2007 roku, w ostatnim dotąd tomie poetyckim Krzysztofa Jaworskiego (o wdzięcznym tytule Dusze monet) znalazł się wiersz “Karl Jaspers”, który wygląda następująco: “Ruchaj, Krzysiek, ruchaj, / za 20 lat tylko to będziesz pamiętał, / a nie to, co powiedział / Karl Jaspers”. Karl Jaspers od egzystencjalnych “sytuacji granicznych”, na przykład takiej, w której, chyba właśnie wtedy, znalazł się Krzysztof Jaworski. “- A ty, Krzysiu, co dostałeś na Mikołaja? [pisze Jaworski w nowej książce] – Raka”.
Książka nazywa się Do szpiku kości – i taka jest. To zbiór bardzo krótkich notatek prozą, czasem poematów prozą, czasem filozoficznych dialogów, opowiadający o tym, jak to jest, kiedy jest się chorym. A właściwie nie – “jest się” to zbyt bezosobowe, a Jaworski pisze o sobie, bo o kimże innym ma pisać.
Jaworski, poeta (autor, między innymi, poematu o Marii Konopnickiej z pamiętnym westchnieniem “Mario! Twoja cipka dwa metry pod ziemią!”) prozaik i badacz literatury (autor biografii Brunona Jasieńskiego), debiutował tomikiem w sławnej (w każdym razie w pewnych kręgach) “fioletowej serii” kultowego (w pewnych kręgach) “Brulionu”. To, że jego zgryźliwe, natychmiast rozpoznawalne, nieporównanie dowcipne i straceńczo poważne książki nie zrobiły kariery, na jaką zasługiwały, mam osobiście za jedną z większych porażek III RP, ale nie miejsce tu, by się nad tym rozwodzić, choć tak byłoby prościej. Bo co właściwie można z sensem napisać o Do szpiku kości, w którym to zbiorze Jaworski jest taki kapitalny, jak zawsze, i zarazem tak przejmujący, jak nigdy, bo pisze o życiu i śmierci, najzupełniej dosłownie, praktycznie, namacalnie. Na przykład we fragmencie “Dlaczego należy dbać o siebie”: “Dbałem o siebie. Potrafiłem na przykład wstawać o szóstej rano i cztery kilometry zasuwać po lesie, do tego kluby fitness, spinningi, wody niegazowane, wycieczki rowerowe, narty, sauny, baseny, zdrowe odżywianie, dbałem o siebie. A teraz leżałem jak rower, kołami do góry, a dwóch facetów majstrowało mi w okolicach szyi. Zdrętwiała mi jakoś ręka od tego majstrowania, więc zacząłem coś bredzić, że mi ręka drętwieje. – Ręka mi drętwieje. Ręka mi drętwieje. – Dlaczego panu ręka drętwieje? – Ręka mi drętwieje. Przyszedł anestezjolog i założył mi maskę tlenową. – Niedobrze mi. Niedobrze mi. – Dlaczego panu niedobrze? I wtedy po raz pierwszy zalęgła się w mej głowie spontaniczna myśl, że tak naprawdę medycyna zatrzymała się gdzieś w okolicach szesnastego wieku. Sześć lat później nie popełniłem już błędu refleksji. Co nie jest znów takie trudne, kiedy obserwujesz jakiś dziwny dym unoszący się pod sufit z okolic twojego ogolonego wacka”.
Całkiem sporo pisze też Jaworski o ludziach, na razie, z drugiej strony, by tak rzec, diagnozy. Na przykład o pewnej pani doktor: “- A co to ten chłoniak? – pyta podejrzliwie pani doktor upoważniona, kręcąc w lewo i w prawo płachtami wyników badań. – No… rak – jąkam nieśmiało. – Rak? – dziwi się pani doktor upoważniona. – Taki nowotwór… – A, nawymyślali teraz tych chorób – krzywi się wyraźnie zdegustowana doktor upoważniona, obrzucając mnie spojrzeniem nieukrywanej niechęci i bezbrzeżnej odrazy. Pieczątkę prostokątną odsuwa na odległość bezpieczną”. Kawałek nazywa się “Dlaczego wydanie stosownego dokumentu” i należy do najbardziej beztroskich w tym tomie. Podobnie jak fragment “Dlaczego przewartościowanie wszystkich wartości” (był już Jaspers, to teraz będzie Nietzsche, też dobrze): “Ostatnio miejsce mojej idolki, aktorki dziecięcej sławnego filmu, która została alkoholiczką w wieku 9 lat, a której biografia (biografia!) ukazała się, kiedy miała lat 14, zajęła piosenkarka popularna młodego pokolenia, która, ku uciesze towarzystwa oraz ogólnie dla zabawy (dla zabawy!) wciągała 50 gram wódki nosem. Swojego Mistrza szuka się przez całe życie”.
No a teraz, jak się już pośmialiśmy (pośmialiśmy!), przeczytajmy coś z końca Do szpiku kości. Dwa krótkie kawałki. Pierwszy nazywa się “Dlaczego podróże w czasie” (tytułowe “Dlaczego” przewija się, jak już państwo dostrzegli, przez całą książkę): “Kiedyś napisałem w jednym z wierszy, że >>chciałbym być chory na raka albo inne nieuleczalne świństwo<<. Wnioski: marzenia się spełniają. Chciałbym móc wrócić do tej chwili, ujrzeć siebie wtedy, dwudziestoletniego skurwiela, spojrzeć w ten nadęty, pierdolony ryj i powiedzieć: – Na drugi raz, zastanów się, zanim coś napiszesz, chuju tępy. Tyczy się to również i tej książki. Przegiąłeś i teraz dopiero będziesz miał przejebane”.
A drugi nazywa się “Dlaczego napis na nagrobku”: “Albowiem przepierdoliłem życie swoje. I co tam dalej mogą mi pisać w rozwinięciu. Autor dwóch książek o szpitalach, bo był w dwóch szpitalach, pisał historie bez fabuł i powieści bez bohaterów, rzucał kurwami w poezji. Nikt go nie znał, nikt go nie zna, nikt nie zapamięta. PS. Zarabiał na życie jako nauczyciel. Zadanie domowe: ułóż napis nagrobny, który mógłby znajdować się na twoim grobowcu”.

Zadanie niegłupie, ale może odłóżmy to wszystko na później. Na dużo, dużo później. Trzymaj się, Krzysiek.


Tekst ukazał się w miesięczniku “Exklusiv”. Dziękujemy autorowi i redakcji za wyrażenie zgody na przedruk.

O AUTORZE

Marcin Sendecki

Urodzony w Gdańsku. Poeta. W latach 80. i 90. związany z pismem "brulion", a następnie z tygodnikiem "Przekrój". Za tom poetycki Przedmiar robót (2015) otrzymał Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius.

powiązania

Pospieszny Legnica-Wroclaw

dzwieki / WYDARZENIA Andrzej Sosnowski Bohdan Zadura Jolanta Kowalska Julia Fiedorczuk Kuba Mikurda Marcin Sendecki

Zapis rozmowy z udziałem Julii Fiedorczuk, Jolanty Kowalskiej, Kuby Mikurdy, Marcina Sendeckiego, Andrzeja Sosnowskiego i Bohdana Zadury podczas festiwalu Port Wrocław 2010.

WIĘCEJ

Café Cobro

dzwieki / WYDARZENIA Dariusz Suska Jerzy Jarniewicz Marcin Sendecki

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Jerzego Jarniewicza, Marcina Sendeckiego i Dariusza Suski podczas Portu Wrocław 2008.

WIĘCEJ

Rozbiórka

dzwieki / WYDARZENIA Andrzej Sosnowski Bohdan Zadura Darek Foks Dariusz Sośnicki Dariusz Suska Jacek Dehnel Jerzy Jarniewicz Krzysztof Siwczyk Marcin Sendecki Mariusz Grzebalski Marta Podgórnik Piotr Sommer Ryszard Krynicki Tadeusz Pióro Urszula Kozioł Wojciech Bonowicz Zbigniew Machej

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Urszuli Kozioł, Ryszarda Krynickiego, Bohdana Zadury, Piotra Sommera, Jerzego Jarniewicza, Zbigniewa Macheja, Andrzeja Sosnowskiego, Tadeuszy Pióry, Darka Foksa, Wojciecha Bonowicza, Marcina Sendeckiego, Dariusza Suski, Mariusza Grzebalskiego, Dariusza Sośnickiego, Krzysztofa Siwczyka, Marty Podgórnik i Jacka Dehnela podczas Portu Wrocław 2007.

WIĘCEJ

Drobiazgowa explozja

dzwieki / WYDARZENIA Agnieszka Wolny-Hamkało Bartłomiej Majzel Jerzy Jarniewicz Marcin Sendecki Marta Podgórnik

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Jerzego Jarniewicza, Bartłomieja Majzla, Marty Podgórnik, Marcina Sendeckiego i Agnieszki Wolny-Hamkało podczas Portu Wrocław 2006.

WIĘCEJ

Rafał Wojaczek, który jest

dzwieki / WYDARZENIA Agnieszka Wolny-Hamkało Andrzej Sosnowski Bogusław Kierc Bohdan Zadura Darek Foks Dariusz Sośnicki Edward Pasewicz Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki Jerzy Jarniewicz Jurij Andruchowycz Krzysztof Siwczyk Maciej Malicki Maciej Melecki Marcin Sendecki Mariusz Grzebalski Marta Podgórnik Tadeusz Pióro Tomasz Majeran Tomasz Różycki Wojciech Bonowicz Zbigniew Machej

Zapis całego spotkania autorskiego poświęconego twórczości Rafała Wojaczka podczas Portu Legnica 2004.

WIĘCEJ

Po krzyku

dzwieki / WYDARZENIA Krystyna Miłobędzka Marcin Sendecki

Zapis całego spotkania autorskiego Krystyny Miłobędzkiej i Marcina Sendeckiego podczas Portu Legnica 2004.

WIĘCEJ

[Z drugiego], [Z wysokości], [Z wysypki]

recenzje / KOMENTARZE Marcin Sendecki

Szkic Marcina Sendeckiego opublikowany w cyklu prezentacji najciekawszych archiwalnych tekstów z dwudziestopięciolecia festiwalu Stacja Literatura.

WIĘCEJ

Opisy przyrody i Symetria

dzwieki / WYDARZENIA Dariusz Sośnicki Marcin Sendecki

Zapis całego spotkania Marcina Sendeckiego i Dariusza Sośnickiego podczas festiwalu Port Legnica 2002.

WIĘCEJ

Zamiast autokomentarza

recenzje / KOMENTARZE Marcin Sendecki

Autorski komentarz Marcina Sendeckiego do książki W, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 26 grudnia 2016 roku, a w wersji elektronicznej 3 października 2018 roku. Książka ukazuje się w ramach akcji „Poezja z nagrodami”.

WIĘCEJ

Scat

dzwieki / RECYTACJE Marcin Sendecki

Wiersz z tomu Przedmiar robót, zarejestrowany podczas spotkania “Ambasadorzy Poezji” na festiwalu Port Wrocław 2015.

WIĘCEJ

Poeci: Marcin SENDECKI

nagrania / Między wierszami Marcin Sendecki Wojciech Bonowicz

Odcinek nowego programu literackiego „Poeci”, w którym Wojciech Bonowicz rozmawia z Marcinem Sendeckim.

WIĘCEJ

Ballady z pogranicza

recenzje / IMPRESJE Marcin Sendecki

Impresja Marcina Sendeckiego na temat zestawu wierszy Pogranicza Katarzyny Szwedy, laureatki 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Wtrącenie

recenzje / IMPRESJE Marcin Sendecki

Impresja Marcina Sendeckiego na temat zestawu wierszy Wtracenie Przemysława Suchaneckiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Tribute to John Ashbery

nagrania / Stacja Literatura Asja Bakić Bagio Guerra Bogusław Kierc Dawid Mateusz Joanna Mueller John Ashbery Kacper Bartczak Llŷr Gwyn Lewis Lynn Suh Marcin Sendecki Radosław Jurczak Roman Honet Ryan van Winkle Szymon Słomczyński Tomasz Bąk

Spotkanie autorskie “Tribute to John Ashbery” w ramach festiwalu Stacja Literatura 22.

WIĘCEJ

Usilność

recenzje / IMPRESJE Marcin Sendecki

Impresja Marcina Sendeckiego na temat zestawu wierszy Prawo lasu Pauliny Pidzik, laureatki 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Poezja z nagrodami: Przedmiar robót

recenzje / KOMENTARZE Marcin Sendecki

Marcin Sendecki odpowiada na pytania w ankiecie dotyczącej książki Przedmiar robót, wydanej w formie elektronicznej w Biurze Literackim 28 marca 2018 roku. Książka ukazuje się w ramach akcji „Poezja z nagrodami”.

WIĘCEJ

[Blo]

dzwieki / RECYTACJE Marcin Sendecki

Wiersz z książki Farsz, zarejestrowany podczas spotkania “Tadeusz Pióro Marcin Sendecki i Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki” na festiwalu Port Wrocław 2012.

WIĘCEJ

Jeden akapit: “Kochając”

nagrania / Stacja Literatura Andrzej Sosnowski Henry Green Marcin Sendecki

Spotkanie “Jeden akapit” wokół książki Kochając Henry’ego Greena w przekładzie Andrzeja Sosnowskiego z udziałem Marcina Sendeckiego w ramach festiwalu Stacja Literatura 22.

WIĘCEJ

Pierwszy krok

recenzje / IMPRESJE Marcin Sendecki

Impresja Marcina Sendeckiego na temat zestawu wierszy Święto ofiarowania Pawła Bienia, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

[Ja]

dzwieki / RECYTACJE Marcin Sendecki

Wiersz z książki Farsz, zarejestrowany podczas spotkania “Tadeusz Pióro Marcin Sendecki i Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki” na festiwalu Port Wrocław 2012.

WIĘCEJ

Prosty liryk

wywiady / O KSIĄŻCE Adam Poprawa Marcin Sendecki

Rozmowa Adama Poprawy z Marcinem Sendeckim, towarzysząca premierze książki W, wydanej w Biurze Literackim w wersji papierowej 27 grudnia 2016 roku, a w wersji elektronicznej 3 lipca 2017 roku.

WIĘCEJ

Maciek Tanner otwiera pudełko z tektury

dzwieki / RECYTACJE Marcin Sendecki

Wiersz z tomu Z wysokości. Parcele, zarejestrowany podczas spotkania “Drobiazgowa eksplozja” na festiwalu Port Wrocław 2006.

WIĘCEJ

Wiązanka

dzwieki / RECYTACJE Marcin Sendecki

Wiersz z tomu Trap, zarejestrowany podczas spotkania “Cafe Cobro” na festiwalu Port Wrocław 2008.

WIĘCEJ

Ambasadorzy poezji

nagrania / Z Fortu do Portu Dariusz Sośnicki Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki Marcin Sendecki

Zapis spotkania autorskiego “Ambasadorzy Poezji” z Marcinem Sendeckim, Dariuszem Sośnickim i Eugeniuszem Tkaczyszynem-Dyckim w ramach 20. festiwalu literackiego Port Wrocław 2015.

WIĘCEJ

Pomiar

dzwieki / RECYTACJE Marcin Sendecki

Wiersz z tomu Przedmiar robót, zarejestrowany podczas spotkania “Ambasadorzy Poezji” na festiwalu Port Wrocław 2015.

WIĘCEJ

Komiks wierszem po ukraińsku

nagrania / Z Fortu do Portu Andrij Lubka Krzysztof Ostrowski Marcin Sendecki

Zapis spotkania z laureatami 3. edycji konkursu Komiks wierszem w ramach 20. edycji festiwalu Port Literacki 2015.

WIĘCEJ

Komentarz do motta

recenzje / KOMENTARZE Marcin Sendecki

Komentarz Marcina Sendeckiego do motta z książki Lamety, wydanej w Biurze Literackim 16 listopada 2015 roku.

WIĘCEJ

[St]

dzwieki / RECYTACJE Marcin Sendecki

Wiersz z książki Farsz, zarejestrowany podczas spotkania “Tadeusz Pióro Marcin Sendecki i Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki” na festiwalu Port Wrocław 2012.

WIĘCEJ

Kochanka Norwida

recenzje / ESEJE Marcin Sendecki

Recenzja Marcina Sendeckiego z książki Kochanka Norwida Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, która ukazała się 4 sierpnia 2014 roku na stronie internetowej Instytutu Książki.

WIĘCEJ

Wymyślić siebie

recenzje / ESEJE Marcin Sendecki

Recenzja Marcina Sendeckiego z książki Zuch Edmund White’a, która ukazała się na łamach czasopisma „Exlusiv”.

WIĘCEJ

Zamiast (1) albo 6000 przez recenzenta

recenzje / IMPRESJE Marcin Sendecki

Recenzja Marcina Sendeckiego z książki Przeludnienie i sztuka Johna Cage’a.

WIĘCEJ

O Duszach monet

recenzje / NOTKI I OPINIE Bartłomiej Majzel Bohdan Zadura Marcin Sendecki Tomasz Fijałkowski

Komentarze Bohdana Zadury, Marcina Sendeckiego, Bartłomieja Majzla i Tomasza Fijałkowskiego.

WIĘCEJ

Zagrywka wobec cierpienia

recenzje / ESEJE Marcin Orliński

Recenzja Marcina Orlińskiego z książki Krzysztofa Jaworskiego Do szpiku kości, która ukazała się na stronie marcinorlinski.pl.

WIĘCEJ

Biblioteka

recenzje / ESEJE Paweł Chmielewski

Recenzja Pawła Chmielewskiego z książki Do szpiku kości Krzysztofa Jaworskiego.

WIĘCEJ

Pieśni doświadczenia

recenzje / ESEJE Marek Olszewski

Recenzja Marka Olszewskiego z książki Do szpiku kości Krzysztof Jaworskiego.

WIĘCEJ

Ostatnia powieść awangardowa

recenzje / ESEJE Łukasz Najder

Recenzja Łukasza Najdera z książki Do szpiku kości Krzysztof Jaworskiego.

WIĘCEJ

Krzysztof Jaworski o Do szpiku kości

recenzje / KOMENTARZE Krzysztof Jaworski

Komentarz do fragmentu ostatniej powieści awangardowej zatytułowanej Do szpiku kości.

WIĘCEJ

Choroby symboliczne wagi ciężkiej

wywiady / O KSIĄŻCE Krzysztof Jaworski Marcin Baran

Z Krzysztofem Jaworskim o książce Do szpiku kości rozmawia Marcin Baran.

WIĘCEJ

Po omacku*

recenzje / NOTKI I OPINIE Jakub Nowacki Weronika Janeczko

Dwugłos Jakuba Nowackiego i Weroniki Janeczko o książce Marcina Sendeckiego W, wydanej w Biurze Literackim w wersji papierowej 27 grudnia 2016 roku, a w wersji elektronicznej 3 lipca 2017 roku.

WIĘCEJ

Cierpliwe słuchanie szorstkiej frazy

recenzje / IMPRESJE Andrzej Frączysty

Esej Andrzeja Frączystego towarzyszący premierze książki Marcina Sendeckiego Lamety, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 16 listopada 2015 roku.

WIĘCEJ

Lutując

recenzje / IMPRESJE Ilona Podlecka

Esej Ilony Podleckiej towarzyszący premierze książki Marcina Sendeckiego Lamety, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 16 listopada 2015 roku.

WIĘCEJ

P.o. traktatu poetyckiego

recenzje / IMPRESJE Paweł Mackiewicz

Esej Paweła Mackiewicza towarzyszący premierze książki Przedmiar robót Marcina Sendeckiego, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 1 grudnia 2014 roku.

WIĘCEJ

Wieczna lampko zippo

recenzje / IMPRESJE Natalia Malek

Esej Natalii Malek towarzyszący premierze książki Przedmiar robót Marcina Sendeckiego, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 1 grudnia 2014 roku.

WIĘCEJ

Zapis i porozumienie

recenzje / ESEJE Paweł Paszek

Recenzja Pawła Paszka z książki Błam (1985-2011) Marcina Sendeckiego, która ukazała się w portalu Wywrota.pl.

WIĘCEJ

W ciemnych, jucznych słowach

recenzje / ESEJE Paweł Mackiewicz

Recenzja Pawła Mackiewicza z książki Błam (1985-2011) Marcina Sendeckiego.

WIĘCEJ

Ty dwa, ja pół

recenzje / ESEJE Paweł Mackiewicz

Recenzja Pawła Mackiewicza z książki Pół Marcina Sendeckiego.

WIĘCEJ

Tak mi mów

recenzje / ESEJE Paweł Mackiewicz

Recenzja Pawła Mackiewicza z książki Farsz Marcina Sendeckiego.

WIĘCEJ

Rodzaj przenikliwości

recenzje / ESEJE Krzysztof Siwczyk

Recenzja Krzysztofa Siwczyka z książki Farsz Marcin Sendeckiego.

WIĘCEJ

Układając składniki Farszu (kilka przyczynków do analizy)

recenzje / IMPRESJE Michał Domagalski

Esej Michała Domagalskiego towarzyszący premierze książki Farsz Marcina Sendeckiego.

WIĘCEJ

Pieczone i nadziewane

recenzje / ESEJE Damian Kowal

Recenzja Damiana Kowala z książki Farsz Marcina Sendeckiego.

WIĘCEJ

Hej, Farsz, Sendecki, Shall we?

recenzje / ESEJE Paweł Paszek

Recenzja Pawła Paszka z książki Farsz Marcina Sendeckiego.

WIĘCEJ

Była sobie raz królewna

recenzje / ESEJE Joanna Orska

Recenzja Joanny Orskiej z książki Farsz Marcina Sendeckiego.

WIĘCEJ

O Trapie

recenzje / NOTKI I OPINIE Adam Zdrodowski Anna Kałuża Bartosz Sadulski Grzegorz Jankowicz Julia Szychowiak Kamil Zając

Komentarze Anny Kałuży, Grzegorza Jankowicza, Adama Zdrodowskiego, Julii Szychowiak, Kamila Zająca, Bartosza Sadulskiego.

WIĘCEJ