Eugeniusz TKACZYSZYN-DYCKI: Kochanka Norwida

W Biurze Literackim powraca Kochanka Norwida – nominowany do Nagrody Literackiej Nike 2015 tom Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego poświęcony w całości matce poety.

W Biurze Literackim powraca Kochanka Norwida – nominowany do Nagrody Literackiej Nike 2015 tom Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego poświęcony w całości matce poety. Bohaterka ta, bodaj w żadnym z wierszy nienazwana swoim prawdziwym imieniem, choć wciąż jakoś nazywana i identyfikowana (banderówka, chachłaczka, schizofreniczka), pojawiała się już we wczesnych utworach Dyckiego, dopiero jednak w tej właśnie książce otrzymała nowe imię (i znamię?). Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki uzależnia się od przeszłości, od matki, od traumy. To dzięki nim (przez nie?) został poetą, one wpłynęły na jego wyjątkową emocjonalną wrażliwość i pamięć, których gwarantem jest każdy kolejny wiersz. We wznowionym po latach tomie ujawnia intymne szczegóły swego życia, autentyczne historie, stanowiące rodzaj kroniki zmagań z tożsamością (etniczną, językową, poetycką).

Wierszom, w których autor dokonał drobnych zmian, towarzyszy po raz pierwszy osobisty tekst poety: „Tak się złożyło, że nie miałem najlepszych relacji z ojcem, Stanisławem Kostką Tkaczyszynem-Dyckim. Prawdopodobnie dlatego, że ojciec nie akceptował i nie tolerował (w przeciwieństwie do mnie) wyimaginowanych kochanków mojej matki. Jednym z nich okazał się poeta Cyprian Kamil Norwid (1821–1883), co sprawiło, że zainteresowałem się i zwróciłem ku literaturze. To przy Norwidzie zorientowałem się, że matka jest ciężko chora. Zgodnie z prawdą. Zgodnie z tym, co mówi się we wsi. Wcześniej nie zajmowałem się innością i obcością matki, choć nie znałem bardziej samotnej i izolowanej kobiety w naszym wiejskim światku. Właściwie odrzuconej i odtrąconej”.

Od blisko ćwierć wieku Tkaczyszyn-Dycki związany jest z Biurem Literackim. W kolejnych lokalizacjach wydawnictwa – najpierw w Legnicy, potem we Wrocławiu i Stroniu Śląskim, wreszcie w Kołobrzegu – ukazywały się jego tomy, m.in.: Przewodnik dla bezdomnych niezależnie od miejsca zamieszkania (2000), Piosenka o zależnościach i uzależnieniach (2008), a ostatnio także Ciało wiersza (2021) i Inaczej nie będzie (2022). Otrzymał wiele wyróżnień literackich, m.in.: Nagrodę im. B. Sadowskiej (1994), Nagrodę Niemiecko-Polskich Dni Literatury w Dreźnie (1997), Nagrodę Literacką Gdynia (2006 – za Dzieje rodzin polskich; 2009 – za Piosenkę o zależnościach i uzależnieniach), Hubert Burda Preis (2007), Nagrodę Literacką Nike (2009 – również za Piosenkę…) i Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius (2012 – za Imię i znamię; 2020 – za całokształt twórczości). W 2021 roku poeta otrzymał jako drugi autor z Polski (po Zbigniewie Herbercie) Międzynarodową Nagrodę Poetycką miasta Münster.