książki / POEZJE

Credo

Tadeusz Różewicz

Fragment książki Credo Tadeusza Różewicza, w opracowaniu Jana Stolarczyka, która ukazała się w Biurze Literackim 29 stycznia 2020 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Opowiadanie o starych kobietach

Lubię stare kobiety
brzydkie kobiety
złe kobiety

są solą ziemi

nie brzydzą się
ludzkimi odpadkami

znają odwrotną stronę
medalu
miłości
wiary

przychodzą i odchodzą
dyktatorzy błaznują
mają ręce splamione
krwią ludzkich istot

stare kobiety wstają o świcie
kupują mięso owoce chleb
sprzątają gotują
stoją na ulicy z założonymi
rękami milczą

stare kobiety
są nieśmiertelne

Hamlet miota się w sieci
Faust gra rolę nikczemną i śmieszną
Raskolnikow uderza siekierą

stare kobiety są
niezniszczalne
uśmiechają się pobłażliwie

umiera bóg
stare kobiety wstają jak co dzień
o świcie kupują chleb wino rybę
umiera cywilizacja
stare kobiety wstają o świcie
otwierają okna
usuwają nieczystości
umiera człowiek
stare kobiety
myją zwłoki
grzebią umarłych
sadzą kwiaty
na grobach

lubię stare kobiety
brzydkie kobiety
złe kobiety

wierzą w życie wieczne
są solą ziemi
korą drzewa
są pokornymi oczami zwierząt

tchórzostwo i bohaterstwo
wielkość i małość
widzą w wymiarach właściwych
zbliżonych do wymagań
dnia powszedniego
ich synowie odkrywają Amerykę
giną pod Termopilami
umierają na krzyżach
zdobywają kosmos

stare kobiety wychodzą o świcie
do miasta kupują mleko chleb
mięso przyprawiają zupę
otwierają okna

tylko głupcy śmieją się
ze starych kobiet
brzydkich kobiet
złych kobiet

bo to są piękne kobiety
dobre kobiety
stare kobiety
są jajem
są tajemnicą bez tajemnicy
są kulą która się toczy

stare kobiety
są mumiami
świętych kotów

są małymi
pomarszczonymi
wysychającymi
źródłami owocami
albo tłustymi
owalnymi buddami

kiedy umierają
z oka wypływa
łza
i łączy się
na ustach z uśmiechem
młodej dziewczyny

1963


Propozycja druga

Utwór
skończony
trzeba złamać
a kiedy się zrośnie
jeszcze raz łamać
w miejscach gdzie styka się z rzeczywistością
usunąć elementy łączące
przypadkowe
które pochodzą z wyobraźni
pozostałe powiązać
milczeniem
lub zostawić rozwiązane
po skończeniu
utworu
usunąć fundament
na którym się opiera
− ponieważ fundamenty
ograniczają ruch −
wtedy konstrukcja
uniesie się
i będzie
przez chwilę leciała
nad rzeczywistością
z którą wreszcie
się zderzy
zderzenie
będzie początkiem życia
utworu nowego
który jest obcy rzeczywistości
zaskakuje ją
rozbija
przekształca

i sam ulega
przekształceniu


Przyszli żeby zobaczyć poetę

przyszli żeby zobaczyć poetę
i co zobaczyli?

zobaczyli człowieka
siedzącego na krześle
który zakrył twarz

a po chwili powiedział
szkoda że nie przyszliście
do mnie przed dwudziestu laty

wtedy jeden z młodzieńców
odpowiedział
nie było nas jeszcze
na świecie

przyglądałem się
czterem twarzom
odbitym w zamglonym lustrze
mojego życia
usłyszałem
z bardzo daleka
ich głosy czyste i mocne

nad czym pan teraz pracuje
co pan robi

Odpowiedziałem
nic nie robię
dojrzewałem przez pięćdziesiąt lat
do tego trudnego zadania
kiedy ,nic nie robię”
robię NIC
usłyszałem śmiech
kiedy nic nie robię
jestem w środku
widzę wyraźnie tych
co wybrali działanie

widzę byle jakie działanie
przed byle jakim myśleniem

byle jaki Gustaw
przemienia się
w byle jakiego Konrada

byle jaki felietonista
w byle jakiego moralistę

słyszę
jak byle kto mówi byle co
do byle kogo

bylejakość ogarnia masy i elity

ale to dopiero początek


W środku życia

Po końcu świata
po śmierci
znalazłem się w środku życia
stwarzałem siebie
budowałem życie
ludzi zwierzęta krajobrazy

to jest stół mówiłem
to jest stół
na stole leży chleb nóż
nóż służy do krajania chleba
chlebem karmią się ludzie

człowieka trzeba kochać
uczyłem się w nocy w dzień
co trzeba kochać
odpowiadałem człowieka

to jest okno mówiłem
to jest okno
za oknem jest ogród
w ogrodzie widzę jabłonkę
jabłonka kwitnie
kwiaty opadają
zawiązują się owoce
dojrzewają

mój ojciec zrywa jabłko
ten człowiek który zrywa jabłko
to mój ojciec

siedziałem na progu domu
ta staruszka która
ciągnie na powrozie kozę
jest potrzebniejsza
i cenniejsza
niż siedem cudów świata
kto myśli i czuje
że ona jest niepotrzebna
ten jest ludobójcą

to jest człowiek
to jest drzewo to jest chleb

ludzie karmią się aby żyć
powtarzałem sobie
życie ludzkie jest ważne
życie ludzkie ma wielką wagę
wartość życia
przewyższa wartość wszystkich przedmiotów
które stworzył człowiek
człowiek jest wielkim skarbem
powtarzałem uparcie

to jest woda mówiłem
gładziłem ręką fale
i rozmawiałem z rzeką
wodo mówiłem
dobra wodo
to ja jestem

człowiek mówił do wody
mówił do księżyca
do kwiatów deszczu
mówił do ziemi
do ptaków
do nieba

milczało niebo
milczała ziemia
jeśli usłyszał głos
który płynął
z ziemi wody i nieba
to był głos drugiego człowieka

1955


[Czas na mnie]

Pamięci Konstantego Puzyny

Czas na mnie
czas nagli

co ze sobą zabrać
na tamten brzeg
nic

więc to już
wszystko
mamo

tak synku
to już wszystko

a więc to tylko tyle

tylko tyle

więc to jest całe życie

tak całe życie

1989

O AUTORZE

Tadeusz Różewicz

Urodzony 9 października 1921 roku w Radomsku. Poeta, prozaik, dramaturg. Laureat wielu nagród literackich zagranicznych i polskich, m.in. Nagrody Polskiego PEN-Clubu (1997), Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (1997), Śląskiego Wawrzynu Literackiego (1999), Nagrody Wielkiej Fundacji Kultury (2000), Nagrody Literackiej Nike (2000), "Złotego Berła" (2006), Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za całokształt twórczości (2008). Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (1996). Zmarł 24 kwietnia 2014 we Wrocławiu.

powiązania

Wiersze ostatnie (1)

utwory / zapowiedzi książek Tadeusz Różewicz

Fragmenty książki Tadeusza Różewicza Wiersze ostatnie, która ukaże się w Biurze Literackim 15 kwietnia 2024 roku.

WIĘCEJ

Teksty odzyskane (2)

utwory / zapowiedzi książek Tadeusz Różewicz

Fragmenty zapowiadające książkę Teksty odzyskane Tadeusza Różewicza, która ukaże się w Biurze Literackim 18 kwietnia 2022 roku.

WIĘCEJ

Teksty odzyskane (1)

utwory / zapowiedzi książek Tadeusz Różewicz

Fragment zapowiadający książkę Teksty odzyskane Tadeusza Różewicza, która ukaże się w Biurze Literackim 18 kwietnia 2022 roku.

WIĘCEJ

O „młodości poetyckiej”

recenzje / KOMENTARZE Tadeusz Różewicz

Autorski komentarz Tadeusza Różewicza towarzyszący premierze jego książki Wiersze odzyskane, wydanej w Biurze Literackim 4 października 2021 roku.

WIĘCEJ

Odwrócona strefa (2)

utwory / zapowiedzi książek Tadeusz Różewicz Tymoteusz Karpowicz

Fragmenty zapowiadające książkę Odwrócona strefa, która ukaże się w Biurze Literackim 13 grudnia 2021 roku.

WIĘCEJ

Wiersze odzyskane

utwory / zapowiedzi książek Tadeusz Różewicz

Fragmenty zapowiadające książkę Wiersze odzyskane Tadeusza Różewicza, która ukaże się w Biurze Literackim 4 października 2021 roku.

WIĘCEJ

Zmyślony człowiek, Credo, Prawdziwe życie bohatera

nagrania / Stacja Literatura Bogusław Kierc Jan Stolarczyk Joanna Orska Joanna Roszak Karol Maliszewski Rafał Wojaczek Tadeusz Różewicz Tymoteusz Karpowicz

Spotkanie wokół książek Zmyślony człowiek Tymoteusza Karpowicza, Credo Tadeusza Różewicza i Prawdziwe życie bohatera Rafała Wojaczka z udziałem Joanny Roszak, Jana Stolarczyka, Bogusława Kierca, Joanny Orskiej i Karola Maliszewskiego w ramach festiwalu Stacja Literatura 25.

WIĘCEJ

Poeta po końcu świata

wywiady / O PISANIU Stanisław Bereś Tadeusz Różewicz

Rozmowa Stanisława Beresia z Tadeuszem Różewiczem, towarzysząca nowemu wydaniu książki Ostatnia wolność, które ukazuje się w Biurze Literackim 26 kwietnia 2021 roku.

WIĘCEJ

Tak i Nie

wywiady / O PISANIU Tadeusz Różewicz Witold Zalewski

Rozmowa Witolda Zalewskiego* z Tadeuszem Różewiczem, towarzysząca premierze książki Credo Tadeusza Różewicza w opracowaniu Jana Stolarczyka, która ukazała się w Biurze Literackim 29 stycznia 2020 roku.

WIĘCEJ

Historia wiersza “Zwierciadło”

recenzje / KOMENTARZE Tadeusz Różewicz

Historia wiersza “Zwierciadło” Tadeusza Różewicza – od rękopisów do wersji ostatecznej.

WIĘCEJ

Credo

utwory / zapowiedzi książek Tadeusz Różewicz

Fragment zapowiadający książkę Tadeusza Różewicza Credo w opracowaniu Jana Stolarczyka, która ukaże się w Biurze Literackim 29 stycznia 2020 roku.

WIĘCEJ

List do ludożerców

nagrania / Złodzieje wierszy Tadeusz Różewicz

Zdobywca II nagrody w IV. edycji konkursu “Nakręć wiersz” – edycji poświęconej Tadeuszowi Różewiczowi. Film na podstawie wiersza pod tym samym tytułem.

WIĘCEJ

Totentanz – wiersz barokowy

nagrania / Złodzieje wierszy Tadeusz Różewicz

Zdobywca II nagrody w IV. edycji konkursu “Nakręć wiersz” – edycji poświęconej Taduszowi Różewiczowi. Klip na podstawie wiersza pod tym samym tytułem.

WIĘCEJ

Miasteczko

nagrania / Złodzieje wierszy Tadeusz Różewicz

Zdobywca I nagrody w IV. edycji konkursu “Nakręć wiersz” – edycji poświęconej Tadeuszowi Różewiczowi. Klip na podstawie wiersza “Bystrzyca Kłodzka”.

WIĘCEJ

Nauka chodzenia

nagrania / Z Fortu do Portu Tadeusz Różewicz

Ceremonia przyznania Tadeuszowi Różewiczowi Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2008 za całokształt twórczości.

WIĘCEJ

Kup kota w worku

nagrania / Między wierszami Tadeusz Różewicz

Premiera książki Kup kota w worku i fragment wieczoru autorskiego w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich 10. września 2008 roku. Animacja do wiersza „zabiegana i nominowany” Tomasz Broda i Sambor Dudziński.

WIĘCEJ

Normalny poeta

nagrania / Złodzieje wierszy Tadeusz Różewicz

Wiersz Tadeusza Różewicza z książki Kup kota w worku (worku in progress). Klip zrealizowany w ramach konkursu “Etiuda z wierszem” dla studentów wrocławskiej ASP.

WIĘCEJ

Tak i Nie

wywiady / O PISANIU Tadeusz Różewicz Witold Zalewski

Rozmowa Witolda Zalewskiego* z Tadeuszem Różewiczem, towarzysząca premierze książki Credo Tadeusza Różewicza w opracowaniu Jana Stolarczyka, która ukazała się w Biurze Literackim 29 stycznia 2020 roku.

WIĘCEJ

„Nowy” Różewicz: „Trzeba żyć bez Ojca”

recenzje / ESEJE Karol Maliszewski

Recenzja Karola Maliszewskiego, towarzysząca premierze książki Credo Tadeusza Różewicza w opracowaniu Jana Stolarczyka, która ukazała się w Biurze Literackim 29 stycznia 2020 roku.

WIĘCEJ

Historia wiersza “Zwierciadło”

recenzje / KOMENTARZE Tadeusz Różewicz

Historia wiersza “Zwierciadło” Tadeusza Różewicza – od rękopisów do wersji ostatecznej.

WIĘCEJ

Credo

utwory / zapowiedzi książek Tadeusz Różewicz

Fragment zapowiadający książkę Tadeusza Różewicza Credo w opracowaniu Jana Stolarczyka, która ukaże się w Biurze Literackim 29 stycznia 2020 roku.

WIĘCEJ

Za kulisami poematu i w środku

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Recenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Teksty odzyskane Tadeusza Różewicza, która ukaże się w Biurze Literackim 18 kwietnia 2022 roku.

WIĘCEJ

Różewicz nieznany – odsłona druga

recenzje / ESEJE Przemysław Dakowicz

Posłowie Przemysława Dakowicza do książki Teksty odzyskane Tadeusza Różewicza, która ukaże się w Biurze Literackim 18 kwietnia 2022 roku.

WIĘCEJ

Tadeusza Różewicza wiersze fantomowe

recenzje / ESEJE Przemysław Dakowicz

Posłowie Przemysława Dakowicza towarzyszące premierze książki Wiersze odzyskane Tadeusza Różewicza, wydanej w Biurze Literackim 4 października 2021 roku.

WIĘCEJ

Korekta twarzy

wywiady / O KSIĄŻCE Artur Burszta Przemysław Dakowicz

Rozmowa Artura Burszty z Przemysławem Dakowiczem towarzysząca premierze książki Wiersze odzyskane, wydanej w Biurze Literackim 4 października 2021 roku.

WIĘCEJ

Pośmiertne życie poety

recenzje / ESEJE Tomasz Kunz

Recenzja Tomasza Kunza towarzysząca nowemu wydaniu książki Ostatnia wolność, które ukazuje się w Biurze Literackim 26 kwietnia 2021 roku.

WIĘCEJ

„Nowy” Różewicz: „Trzeba żyć bez Ojca”

recenzje / ESEJE Karol Maliszewski

Recenzja Karola Maliszewskiego, towarzysząca premierze książki Credo Tadeusza Różewicza w opracowaniu Jana Stolarczyka, która ukazała się w Biurze Literackim 29 stycznia 2020 roku.

WIĘCEJ

Wstęp do Historii…

recenzje / ESEJE Bogusław Michnik

Szkic Bogusława Michnika opublikowany w cyklu prezentacji najciekawszych archiwalnych tekstów z dwudziestopięciolecia festiwalu Stacja Literatura.

WIĘCEJ

Ostatnia wolność Tadeusza Różewicza

recenzje / IMPRESJE Agnieszka Grabowska

Recenzja Agnieszki Grabowskiej z książki Ostatnia wolność Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Wszystkie pożegnania Różewicza

recenzje / ESEJE Włodzimierz Jurasz

Recenzja Włodzimierza Jurasza z książki Ostatnia wolność Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Pośmiertna maska poezji

recenzje / ESEJE Piotr Bratkowski

Recenzja Piotra Bratkowskiego z książki Kup kota w worku (work in progress) Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Don Kiszot z Radomska

recenzje / ESEJE Andrzej Franaszek

Recenzja Andrzeja Franaszka z książki Kup kota w worku (work in progress) Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Furtka do realności

recenzje / ESEJE Krystyna Dąbrowska

Recenzja Krystyny Dąbrowskiej z książki to i owo Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

To i owo z Różewicza

recenzje / ESEJE Joanna Lisiewicz

Recenzja Joanna Lisiewicz z książki to i owo Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Ewangeliczny połów

recenzje / KOMENTARZE Jan Stolarczyk

Komentarz Jana Stolarczyka do wiersza “Połów” Tadeusza Różewicza z książki to i owo, która ukazała się 29 listopada 2012 roku nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ

Różewicz z neonem na głowie

recenzje / ESEJE Piotr Kępiński

Recenzja Piotra Kępińskiego z książki Wbrew sobie Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Twarze Różewicza

recenzje / ESEJE Marcin Sierszyński

Recenzja Marcina Sierszyńskiego z książki Wbrew sobie Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Pięćset stron Wbrew sobie i o sobie

recenzje / ESEJE Jan Stolarczyk

Szkic Jana Stolarczyka z książki Wbrew sobie Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Różewicz: możliwość milczenia

recenzje / IMPRESJE Przemysław Dakowicz

Esej Przemysława Dakowicza towarzyszący premierze książki Wbrew sobie Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Różewicz 90: Kup kota w worku

recenzje / ESEJE Grzegorz Chojnowski

Recenzja Grzegorza Chojnowskiego z książki Kup kota w worku (work in progress) Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Bez odwołania

recenzje / ESEJE Mieczysław Orski

Recenzja Mieczysława Orskiego z książki Wycieczka do muzeum Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Stary poeta krytykuje

recenzje / ESEJE Olga Szmidt

Recenzja Olgi Szmidt z książki Margines, ale… Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Różewicz złożony i rozrzucony

recenzje / ESEJE Tadeusz Nyczek

Recenzja Tadeusza Nyczka z książki Kartoteka: reprint Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Poezja poza wierszem

recenzje / IMPRESJE Janusz Drzewucki

Esej Janusza Drzewuckiego towarzyszący premierze książki Historia pięciu wierszy Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Na marginesie Różewicza

recenzje / ESEJE Tadeusz Nyczek

Recenzja Tadeusza Nyczka z książki Margines, ale… Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Kartoteka w skoroszycie

recenzje / IMPRESJE Janusz Drzewucki

Esej Janusza Drzewuckiego towarzyszący premierze książki Kartoteka: reprint Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Primaaprilisowa kropka Tadeusza Różewicza

recenzje / IMPRESJE Zbigniew Solski

Esej Zbigniewa Solskiego towarzyszący premierze książki Kartoteka: reprint Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Nauczyciel nowej poezji

recenzje / ESEJE Krzysztof Lisowski

Recenzja z książki Margines, ale… Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Różności Rózewicza

recenzje / ESEJE Justyna Sobolewska

Recenzja Justyny Sobolewskiej z książki Margines ale… Tadeusza Różewicza, która ukazała się w 2011 roku na łamach „Polityki”.

WIĘCEJ

Głosy z marginesu

recenzje / ESEJE Wojciech Browarny

Recenzja Wojciecha Browarnego z książki Margines, ale… Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

W teatrze wojny, w teatrze życia. Refleksje z lektury Wycieczki do muzeum

recenzje / ESEJE Marcin Malczewski

Recenzja Marcina Malczewskiego z książki Wycieczka do muzeum Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Zacząć od końca

recenzje / ESEJE Janusz Drzewucki

Recenzja Janusza Drzewuckiego z książki Kup kota w worku Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

In progress

recenzje / ESEJE Marcin Orliński

Recenzja Marcina Orlińskiego z książki Kup kota w worku Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

Wierszem na odlew

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recenzja Piotra Śliwińskiego z książki Kup kota w worku Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ

O Kup kota w worku

recenzje / NOTKI I OPINIE Marian Stala Piotr Kępiński Tadeusz Nyczek

Komentarze Tadeusza Nyczka, Piotra Kępińskiego, Mariana Stali, Andrzeja Skrendy i Roberta Rybickiego

WIĘCEJ

Dlaczego nie mamy dość Różewicza

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recenzja Piotra Śliwińskiego z książki nauka chodzenia Tadeusz Różewicza.

WIĘCEJ

Rzutowanie poezji na powierzchnię płaską pokrytą drukiem w porządku określonym przez program AutoCAD 2008/Get 2007

recenzje / IMPRESJE Mirosław Ratajczak

Recenzja Mirosława Ratajczaka z książki nauka chodzenia / gehen lernen Tadeusza Różewicza.

WIĘCEJ