Przypis do wiersza

Sól z ziemi

Przede wszystkim na butach na kozakach
zostawia fantazyjne ślady
po umiejętnym omijaniu gówna

wyszedłem po sól i poczułem się jak ten
którego po nic innego wysłać nie można.

A było tak, że naprawdę poszedłem po sól. I co? To byłoby na tyle?

Predykat prawdziwości ma jakieś znaczenie tylko w komentarzu. I właśnie od tego jest wiersz. Jego zadaniem jest pokazanie, że niektóre słowa mają sens tylko w komentarzu, a jeszcze lepiej, gdyby miały sens jedynie w przypisie. Problem polega na tym, że do wierszy raczej nie pisze się przypisów. Na szczęście pisze się komentarze. Wiersz jest takim trochę udawaniem, że nie ma filozofii, nie ma teorii, nie ma zasad, nie ma wytartych ścieżek. Nie ma wreszcie ciągłego powtarzania tego samego. Inaczej mówiąc – wiersz jest zamykaniem oczu. Ale po ciemku, tak czy inaczej, rozbijamy sobie głowę o te same kanty.

Cała atrakcja (jeśli taka istnieje oczywiście) powyższego wiersza polega na tym, że jest on ­– niech będzie mi wybaczony żargon – egzemplifikacją redundacyjnej teorii prawdy. Teoria ta, mówiąc najkrócej, sprowadza się do postawienia znaku równoważności między zdaniami „to prawda, że pada” a „pada”. Mój komunikat zawarty w wierszu, jest taki: to prawda, że wyszedłem po tą sól i czułem się jak gówno. Wielkie rzeczy! Każdy tak ma czasem. Wychodząc po różne rzeczy można tak mieć. Reszta to już tylko gonitwa skojarzeń – jakiś kozak i oczywiście śnieg, bo przecież mróz i w ogóle Bernhard.

 „To prawda, że” zostaje dla czytelnika. Niech będzie, że jest to tęsknota za przypisem, którego nie można wstawić. Chciałoby się powiedzieć – kończy się wiersz i już nic nie można. I trochę tak jest z poezją.

Mimo wszystko wiersz jest jednak pewną propozycją. Propozycją komunikacji. Komunikacja i zrozumienie są biegunami, pomiędzy którymi odwołujemy się do słów formalnie nieistotnych. Prawda jest formalnie nieistotna.

Między innymi stąd bierze się intuicyjność poezji. Prawdziwość jest zapośredniczeniem, które pozwala na zrozumienie tego samego, mimo że za cholerę nie wiadomo, czym jest to samo.

Wiersze nie wynikają z pychy i wielkiego ego. Nie są też karkołomną szarżą na granice prawdziwości. Są bardziej rezultatem wstydu. Wstydu przed słowami ważącymi sześćset ton. Inaczej mówiąc – wiersza nie stać na bycie prozą Hanny Krall.