wywiady / O PISANIU

sama sobie dziadersem

Nina Voytala

Zuzanna Strehl

Rozmowa Zuzanny Strehl z Niną Wojtalą, laureatką 15. edycji „Połowu”.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Cześć, Nino! Po pierwsze chciałabym Ci jeszcze raz pogratulować. Niesamowicie się cieszę na tą rozmowę, czytania na Stacji oraz antologię. Uznaję „Połów” za jedną z niewielu akcji w 2020 r., które nie skończyły się katastrofą. A Tobie jak mija ten przeklęty rok?

Z jednej strony, zapewne A, mam nieodpartą chęć przyznania się do w gruncie rzeczy świetnego roku: jest „Połów”, są studia, Wielka Emigracja. Gdzieś w odmętach strony B znajdziemy jednak stary prog-rockowy track o wdzięcznym tytule: „siostro, niechaj, bo cień jesteś i mówisz do cienia”. Pewne jest to, że sporo się zmieniło, od wszelkich transformacji jestem uzależniona, a chaos w moim przypadku działa z reguły in plus.

Pewnie spodziewałaś się tego tematu, ale bardzo trudno go nie poruszyć, biorąc pod uwagę fakt, że w tegorocznej antologii „Połowu” znajdą się trzy osoby urodzone w latach dwutysięcznych. Jak widzisz przyszłość tej najmłodszej poezji? Co Cię w niej ekscytuje, a co martwi? Czy nasze głosy układają się w jakiś wspólny przekaz?

Po pierwsze, ja i tak już czuję się fatalnie stara z tymi dwudziestoma latami na karku, i mówię to tym razem bez cienia ironii, zgoła wszechobecnej w poezji i internecie, czyli w większości sfer, w których się jako tako poruszam. Ale to już oklepany temat. Tak czy siak, może dlatego trudno jest mi jednak się identyfikować z „młodą poezją”, nie wspominając o tym, że ja i poezja uprawiana w sensie aktywnym to chyba tak średnio. Nie vibuję do idei bycia nazywaną poetką, do tworzenia poezji. W przekazy absolutnie nie wierzę. Poprawka: wierzę, choć tylko jako w fenomeny, ot tak, paranoidalnie: przekaz tu, przekaz tam, wszędzie szum, a powieki ciężkie. Od wspólnot stronię, przynajmniej w życiu, hmmmm… publicznym? (Temacik „Na ile działalność artystyczna liczy się jako aktywność publiczna?” zostawiam na dyskusję w innej linii czasowej. Poza tym, przypominam, że ja przecież w ogóle żadnej działalności nie prowadzę. Szum, paradoks.)

Swoją drogą, wydaje mi się, że można dostrzec w moich pisankach złogi dosyć konserwatywne. Forma. A że temat potrafię sobie obrać mniej czy bardziej „społeczny”? Champagne socialism, z lubością praktykowany.

Ale jak to czujesz się staro, skoro, przynajmniej w moich oczach, jesteś uosobieniem kultury internetowej? Boomerką zdecydowanie bym Cię nie nazwała. Z kim vibujesz ‒ millenialsi? Gen Z? Takie pokoleniowe doświadczenia to chyba właśnie to, co nas ukształtowało.

Z utożsamianiem się jakimkolwiek jest tak, że wygląda, jakbym chciała, ale niezbyt mogła.  Millenialsi to już jedną nogą w grobie są, zaś łatka Gen Z, pokoleniowość w ogóle, w naszym pięknym kraju nosi znamiona geograficzno-klasowe. I weź tu, człowieku, się identyfikuj, gdy nic się nie skleja: wieś mazowiecka, podwórko z trzepakiem, trochę patowspomnień, gorzka nostalgia na gramy, a  pierwszy prawdziwy telefon w 2k…13? 14? Za to potem! Potem wyszły różnice w użyciu angielszczyzny, ułatwiony dostęp do zagranicznych treści, niezachwiany fakt biblioteczny w domu,  i  w koło Macieju. Coming out tylko jakiś późny, bo polski i stłamszony, zupełnie nie #2020.

W Twoich wierszach czuć silne wpływy anglosaskie i zastanawia mnie, jak to się łączy z Twoimi zainteresowaniami, studiami oraz tym, jaka jesteś. Dlaczego pociągają Cię akurat te klimaty i skąd się to wzięło?

Każda babcia strasząca młodzież zniszczeniem sobie główki internetem ma na myśli mój los. Sądzę, że to odpowiada na „klimaty, inspiracje, autocharakteryzację”. Studia i to, co wystukam, to zbiory rozłączne.

Na Stacji Literatura 25 na warsztatach „Połowu” znaleźliśmy sobie świetną zabawę w pytanie innych uczestników o to, kto jest ich dziadersem. Ciebie, niestety, nie miałam okazji zapytać, ale bardzo chętnie teraz usłyszę, jaką pisarkę lub jakiego pisarza podziwiałaś na początku swojej przygody z literaturą, a teraz trzymasz na dystans? A może w ogóle nie uznajesz kategorii dziadersa lub rozumiesz ją inaczej?

 Sama sobie dziadersem trwam.

Okej, to skoro nie dziadersi, to może zapytam, kto Cię aktualnie jara w poezji? Kogo czytasz, kogo darzysz największym szacunkiem?

I miałam sen, sen żmudny a bogaty: awatar Andrzeja Sosnowskiego, żywcem wzięty z Twin Peaks, szepcze mi coś do ucha. Tak było po pierwszym spotkaniu „Połowu” online. Planowałam wycofanie się, bo w sumie to sobie i tak tylko pogrywamy z tym pisaniem; myśli niecne mnie naszły, w nocy znowuż objawienie. Tło dla postaci wspaniałe.

W Twoich tekstach pełno jest slangu, nazw własnych i odwołań do aktualnych wydarzeń lub tekstów kultury. Zresztą po tytule „Found Footage” czytelnik już chyba mimowolnie oczekuje, że będziesz, znajdywać, podsłuchiwać, może nawet kraść. Jaką rolę ma dla Ciebie tego typu zbieractwo i jak wpływa na Twoją pracę nad wierszem?

O, praca nad wierszem, praca przy wierszu, praca przekopowa pod wierszem bądź obok niego: temat-beka. W tym, że kradnę, jestem zupełnie bezwstydna. Jak już zostało rzucone: tO wSzyStkO pRzEz iNtErNeT. Vaporwave i głęboki sampling, choćby przebiegające w odmętach duszy, gdzie fragmencik przechodzi od groma transformacji, to wciąż vaporwave i głęboki sampling.

(Chociaż, tak między nami, piszącymi i czytelnikami niniejszej rozmowy: mam ciągoty do wiary w bliżej nieokreśloną, zapewne bezkształtną istotę o przydomku drag Artystyczna Opatrzność. Że nade mną nie czuwa, bo ktoś się przestraszył oczka Illuminati, chlip, chlip, są sprawy ważniejsze, byle się zbawić).

 „odradzać się w latach neutralnych WC
gnać obfite hossy na wycinkę punktów
na ratunek punktów czyścić chemię świętą i wydalać T”
Mikec: dysforia (I)

W Twoich wierszach odbija się echem temat transpłciowości, dysforii płciowej, w ogóle płci samej w sobie. Nie kojarzę żadnej innej poetki czy poety, którzy by o tym głośno mówili, ale może Ty mnie oświecisz ‒ znajdujesz u kogoś te wątki? Czy może naprawdę jest tak źle z reprezentacją, jak mi się wydaje?

Z całą fałszywą skromnością, nie jestem chyba odpowiednią osobą, gdy idzie o nawigację. Zmysł przestrzenny  w gruzach, potencja czytelnicza (to jest poetycka) nikła. Płeć natomiast… chyba każdy pisze coś o płci, jak nie swojej, to przeciwnej, jak nie(-)binarnej, to o samym koncepcie. „Coś” bywa mniejsze, większe, czasem mid-key, u mnie, mimo wszystko, rewir „mniejsze”.

Tutaj jednak rzucę erratą i powiem: „OK, OK, jednak coś tam może czytałam”. Ciekawie zawłaszczyła ostatnio tematykę (a może właśnie uspołeczniła, ze środka?) Jos Charles w feeld, biorąc na warsztat zderzenie z historyczną formą angielszczyzny. Wiem, że jest też na rodzimym rynku Ł.K., ale nie miałam okazji zbadać twórczości z bliska.

Akurat w przywołanym przez Ciebie tekście motywy: „dysforia” i „bin Laden” (oraz kilka innych), a raczej ich rozrosty, wtargnięcia w sfery szerzej pojęte, są ustawione w sprzężeniu zwrotnym, tak by mogły mówić coś o sobie nawzajem, walczyć o tę samą podziemną żyłę, jednocześnie się nią dzieląc. I podejście do spraw spod tego znaku preferuję, choć po Sontag wiemy, że ryzyko wślizgu w denną już metaforykę jest cholernie wysokie. Ale ja naprawdę, naprawdę, naprawdę wierzę w odzyskiwanie, jakąś świeżą, zachowującą edge obróbkę,  na pewno bardziej niż w wielki śmietnik albo ujednolicenie, pełną normalizację tematów. Tutaj to chyba (ugh, drugi raz już się zdradzam) nie zrobię nic innego, tylko wszystkich zaproszę do poświęcenia kilku chwil kolektywowi Laboria Cuboniks, a najlepiej akceleracjonizmowi jako takiemu. Uff, tak. Ot, trudy reprezentacji konstrukcyjnej.

A co do reprezentacji społecznej ‒ ma swoją wagę, kolosalną wręcz, reprezentacja wielkim narzędziem jest, ale reprezentacja niech na mnie nie siada, bo mnie jeszcze tym ciężarem zgniecie i mi życie rozpierdoli. Widzisz tekst ‒ czytasz tekst, nie psyche, a już zdecydowanie nie błądzisz wzdłuż mojego ciała, bo, mimo szczerych chęci, takie próby są opłakane w skutkach.

Jest jedna rzecz, która mnie w Tobie zaskoczyła ‒ gdy ogłoszono finalistów naszej pracowni większość nazwisk już kojarzyłam lub po szybkim wygooglowaniu mogłam nadrobić lekturowe zaległości. Jednak na zapytanie „Nina Voytala” internet milczy ‒ pojawiłaś się znikąd i zostałaś laureatką najważniejszego konkursu młodopoetyckiego w Polsce. Jak to się stało, naprawdę nigdzie wcześniej nie publikowałaś? Na czym polega Twoja strategia pisarska?

Moja strategia? Obawiam się, że „o czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć”. A co do znikąd-pojawienia-się, hmm, co ja mogę osobom szukającym mnie w sieci (zwłaszcza po tym wywiadzie) powiedzieć? „Nie ma co”. Ja się już brałam znikąd kilka razy w życiu, czerpię głęboką satysfakcję z tegoż i w tym „nikąd” planuję też mieszkać na stałe, pomijając okazjonalne wycieczki pod osłoną tekstu. Albo inaczej: jeśli ktoś się chce czegoś więcej o mnie, moim pisaniu dowiedzieć, to, jak to mawiał Papaj Polak, turn on, tune in, drop out. Muzyka, amatorskie produkcje z 00, trochę hauntologii, pasty i ARGs ‒ to jest mój proces/program/wypieszczona praca alienacyjna względem rzeczywistości. A że dysforia na kulturowym kacu to tożsamościowe Dark Souls, Diamentowa Liga czy inna Olimpiada, tym bardziej (gorąco) zachęcam… ech albo co tam.

O strategii naprawdę nie mogę nic powiedzieć z racji celu, który mojemu pisaniu być może przyświeca (być może, gdyż nie doświadczam komfortu, jaki daje „przesieka”).  Nie mogę też do zbyt wielu rzeczy się przyznać (czujesz ten rejestr?) przez wzgląd na formę, w którą człowiek zostaje wtrącony przez gdziekolwiek publikowaną rozmowę, wywiad etc. O formie zresztą już wspomniałam (reszty nie dopowiem). Co innego we w pełni prywatnych doświadczeniach. Jednak tu? Tu bliżej nieokreślony stopień performatywnej „pewności siebie”, zasłaniającej prawdziwe zamiary, uważam za potrzebny, czerpiąc przykład ze znamienitej osobistości na scenie muzycznej, świadomie lub nie podważającej jej mechanizmy przez przywrócenie tej czy innej drogi. Gdzieś hen, hen, między Schaffem a Fisherem, zgoła lustrzanym. Też wierzę w chleb.

Ale starczy; garda dobrowolnie opuszczona. Kto ma oczy, niech je odda.

No i co ja Ci mogę po tym wszystkim powiedzieć? Dzięki za rozmowę! Życzę Ci jak najlepiej poetycko i życiowo, do zobaczenia na Stacji!

 Ciao!

 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

 

O AUTORACH

Nina Voytala

ur. w 2000 r. Laureatka "Połowu" 2020. Nigdzie dotąd nie publikowała swoich tekstów. Studiuje w Cambridge.

Zuzanna Strehl

Urodzona w 2001 roku. Finalistka projektu „Wiersze i opowiadania doraźne 2019” organizowanego przez Biuro Literackie. Laureatka projektu „Połów. Poetyckie debiuty 2020”. Publikowała w „Stonerze Polskim”, „Tlenie Literackim” i na stronie wydawnictwa j. Studiuje filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim.

powiązania

Połów. Poetyckie debiuty 2020

nagrania / Stacja Literatura Julek Rosiński Karolina Kapusta Nina Voytala Sara Akram Tomek Gromadka Zuzanna Strehl

Czytanie z książki Połów. Poetyckie debiuty 2020 z udziałem Sary Akram, Tomka Gromadki, Karoliny Kapusty, Julka Rosińskiego, Zuzanny Strehl i Niny Voytali w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.

WIĘCEJ

wszystkie moje lesby sprzedam do porno

utwory / premiera w sieci z Połowu Zuzanna Strehl

Premierowy zestaw wierszy Zuzanny Strehl wszystkie moje lesby sprzedam do porno. Prezentacja w ramach projektu „Poetyckie debiuty 2020”.

WIĘCEJ

Z perspektywy czasu przypomina mi głośno ujadającego szczeniaczka

wywiady / O PISANIU Karolina Kapusta Zuzanna Strehl

Rozmowa Karoliny Kapusty z Zuzanną Strehl, laureatką 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Z wieży spada się do skutku

wywiady / O PISANIU Julek Rosiński Nina Voytala

Rozmowa Niny Woytali z Julianem Rosińskim, laureatem 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Punkt zaczepienia

utwory / premiery w sieci Zuzanna Strehl

Premierowy zestaw wierszy Zuzanny Strehl. Prezentacja w ramach projektu „Wiersze i opowiadania doraźne 2019”.

WIĘCEJ

Połów. Poetyckie debiuty 2020

nagrania / Stacja Literatura Julek Rosiński Karolina Kapusta Nina Voytala Sara Akram Tomek Gromadka Zuzanna Strehl

Czytanie z książki Połów. Poetyckie debiuty 2020 z udziałem Sary Akram, Tomka Gromadki, Karoliny Kapusty, Julka Rosińskiego, Zuzanny Strehl i Niny Voytali w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.

WIĘCEJ

Polska poezja przed debiutem – rozeznanie

recenzje / ESEJE Anna Mochalska

Recenzja Anny Mochalskiej towarzysząca premierze książki Połów. Poetyckie debiuty 2020, która ukazała się w Biurze Literackim 26 lipca 2021 roku.

WIĘCEJ

Niepokalanie początku

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Recenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Połów. Poetyckie debiuty 2020, która ukazała się w Biurze Literackim 26 lipca 2021 roku.

WIĘCEJ

Narowisty koń poezji polskiej

wywiady / O KSIĄŻCE Anna Adamowicz Patryk Kosenda

Rozmowa Anny Adamowicz i Patryka Kosendy towarzysząca premierze książki Połów. Poetyckie debiuty 2020, która ukazała się w Biurze Literackim 26 lipca 2021 roku.

WIĘCEJ

Blair Witch Voytala

recenzje / ESEJE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Found Footage Niny Voytali, laureatki 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

wszystkie moje lesby sprzedam do porno

utwory / premiera w sieci z Połowu Zuzanna Strehl

Premierowy zestaw wierszy Zuzanny Strehl wszystkie moje lesby sprzedam do porno. Prezentacja w ramach projektu „Poetyckie debiuty 2020”.

WIĘCEJ

Z perspektywy czasu przypomina mi głośno ujadającego szczeniaczka

wywiady / O PISANIU Karolina Kapusta Zuzanna Strehl

Rozmowa Karoliny Kapusty z Zuzanną Strehl, laureatką 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Alessandro Del Piero otwiera Cyc Gada i myśli sobie, jakie to jest dobre

recenzje / KOMENTARZE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Wieże Juliana Rosińskiego, laureata 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Z wieży spada się do skutku

wywiady / O PISANIU Julek Rosiński Nina Voytala

Rozmowa Niny Woytali z Julianem Rosińskim, laureatem 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Biorę całe bogactwo wykwitu

wywiady / O PISANIU Karolina Kapusta Sara Akram

Rozmowa Sary Akram z Karoliną Kapustą, laureatką 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Chirurgiczna precyzja

recenzje / ESEJE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Wykwit Karoliny Kapusty, laureatki 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

moje wenflony miały skrzydła

recenzje / KOMENTARZE Karolina Kapusta

Autorski komentarz Karoliny Kapusty, laureatki 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Relacje ważniejsze od poezji i lewicy

wywiady / O PISANIU Julek Rosiński Tomek Gromadka

Rozmowa Julka Rosińskiego z Tomaszem Gromadką, laureatem 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Niższa polityczność

recenzje / ESEJE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Komunizm, gówno i może cie kocham Tomasza Gromadki, laureatki 15. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Komunizm, gówno i może cie kocham

utwory / premiera w sieci z Połowu Tomek Gromadka

Premierowy zestaw wierszy Tomasza Gromadki Komunizm, gówno i może cie kocham. Prezentacja w ramach projektu „Poetyckie debiuty 2020”.

WIĘCEJ

Mistrz Worda opanowuje podstawowe kompetencje soszjalu

utwory / premiera w sieci z Połowu Sara Akram

Premierowy zestaw wierszy Sary Akram Mistrz Worda opanowuje podstawowe kompetencje soszjalu. Prezentacja w ramach projektu „Poetyckie debiuty 2020”.

WIĘCEJ

Pętla „for” do pętli „while”: my jeszcze sobie porozmawiamy

recenzje / IMPRESJE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Mistrz Worda opanowuje podstawowe kompetencje soszjalu Sary Akram, laureatki 15. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Wiersze nie służą mi do niczego

wywiady / O PISANIU Sara Akram Tomek Gromadka

Rozmowa Tomasza Gromadki z Sarą Akram, laureatką 15. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Blair Witch Voytala

recenzje / ESEJE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Found Footage Niny Voytali, laureatki 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Z perspektywy czasu przypomina mi głośno ujadającego szczeniaczka

wywiady / O PISANIU Karolina Kapusta Zuzanna Strehl

Rozmowa Karoliny Kapusty z Zuzanną Strehl, laureatką 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ