wywiady / O PISANIU

Relacje ważniejsze od poezji i lewicy

Julek Rosiński

Tomek Gromadka

Rozmowa Julka Rosińskiego z Tomaszem Gromadką, laureatem 15. edycji Połowu.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Tomku, chciałbym już tutaj (u bram) wspomnieć, jak bardzo cieszę się, że to z tobą przyszło mi ten wywiad prowadzić, nie tylko z oczywistego powodu, jakim jest czysto ludzka sympatia do ciebie, ale zważywszy właśnie na poziom twojego zestawu, jego oryginalność i samodzielność względem współczesnej jak i okołowspółczesnej sceny poetyckiej. Jak to z tobą jest, przecież musiałeś z czegoś wyrosnąć, w coś z kolei wrosnąć a coś innego świadomie odrzucić? Opowiedz proszę o korzeniach swojego pisania, o początkach, o pierwszych i teraźniejszych inspiracjach.

Dziękuję za to pytanie i przestrzeń, która z niego bije. Wrastałem w poezję jako nieszczęśliwie zakochujący się nastolatek, nieśmiały, czyli w słabym kontakcie ze światem zewnętrznym, a dzięki pisaniu wierszy, samobójczych i posępnych, inspirowanych Wojaczkiem i Bursą, mogłem przynajmniej trochę się wyżyć i rozwinąć swój wewnętrzny świat umeblowany głównie strachem i smutkiem. Potem długo, długo wierszy nie pisałem, zająłem się teatrem. Miałem ponad 30 lat, gdy napisałem rodzaj poematu dramatycznego „Flupy ewolucjy”. Reżyserka Agata Dyczko poprosiła mnie, żebym stworzył coś bardzo intensywnego, odjechanego. Po ponad dekadzie życia w fałszywej, prawicowej świadomości, pod wpływem środowiska, w którym zacząłem się obracać i książek Krytyki Politycznej oraz wezwania reżyserki, napisałem dziwaczny, lewacki, ekologiczny tekst, który wrócił mnie poezji i mocniej połączył z lewicą. Niedługo później poznałem „Wakat” i Michała Kasprzaka, przeczytałem też antologię Zebrało się śliny, brałem udział w różnych protestach, słowem: kształtowałem w sobie poezję zaangażowaną.

No właśnie, znając cię „publicznie”, łatwo stwierdzić, iż jesteś osobą zaangażowaną, równie łatwo to stwierdzić po twoich tekstach. Dokąd zmierzasz, zarówno w marszu, jak i w wierszu?

Dla emocji i ku emocjom. Emocje są polityczne. Warunki mojego dorastania, wykreowane przez pochodzenie ludowe i kapitał kulturowy, społeczny, finansowy moich rodziców, kształtowały mój strach i mój ruch ku emancypacji, niezależności. Piszę, żeby więcej czuć. Lepiej, głębiej czuć. Nigdy nie napisałbym niczego poetyckiego, co bezpośrednio mnie nie dotyczy, czego nie przeżyłem, nie doświadczyłem, co nie ma źródła w moich życiu, w moim ciele i w mojej pamięci. Gdy próbuję napisać zdanie do dziennika, gdy próbuję napisać coś o sobie w nieprzetworzony, niezmetaforyzowany sposób, ponoszę porażkę, potrafię napisać jedynie kilka pojedynczych słów. Dopiero wiersz daje mi odpowiednie ścieśnienie, wspaniałą

kompresję dla emocji. Piszę, żeby lepiej, głębiej poczuć siebie i po to też chodzę w marszach czy działam aktywistycznie. Obecnie najwyższą wartością polityczną, aktywistyczną jest dla mnie współtworzenie różnych grup, nie zawsze jednorodnych światopoglądowo. Zarówno grup wsparcia, jak i grup działania. Nie wiem, do czego to doprowadzi. To dla mnie cel sam w sobie. Najwyższa polityka to ta najniższa, najbardziej podstawowa, dotycząca tworzenia relacji.

Chciałbym jeszcze zapytać o twoją działalność w Stole Powszechnym, a przede wszystkim organizowane tam slamy, które jawią mi się jako istna synteza aktywizmu i literatury, synteza istotna dla tego, o czym mówiliśmy wcześniej. Jak myślisz, czego poezja, powiedzmy, „tradycyjna” (chyba się spociłem), może się od sceny performatywnej nauczyć?

Cele naszych slamów w Stole są trzy: upolitycznienie osób piszących, zebranie kaski na fajną, radykalnie lewacką inicjatywę oraz rozrywka. Poezja pisana na pewno może nauczyć się od nas rozrywki i przystępności. Myślę, że również bardziej emocjonalnej składni. Na naszych slamach największe poruszenie wywoływały utwory bardzo bieżące i zarazem bardzo osobiste. Zaangażowane po stronie akurat prześladowanych przez państwo polskie. Slamy wspierały do tej pory kobiety, osoby LGBTQIA+, zwierzęta, osoby uchodźcze, komunizm, anarchizm, ciałopozytywność. Syntezą aktywizmu i literatury są też moje zajęcia „Pisanie co wtorek”, na które każda osoba może przyjść, napisać i przeczytać swój tekst. Właściwe pisanie zawsze poprzedzamy rundką inspiracji, która płynie od uczestników danego spotkania, dzięki temu osoby piszące nie są pozostawione na pastwę metafizyki białej kartki, a zostają wsparte w tworzeniu. Umożliwienie pisania innym traktuję jako ważny aktywizm na polu sztuki.

Czyli już nie poezja zaangażowana, ale poezja angażująca, nie poeta zaangażowany, ale aktywny?

Tak, jeśli chodzi o poetę! Choć ja bym bardziej powiedział, że w aktywizm angażuję się jako osoba, a jako poeta piszę wiersze i w aktywizmie czy protestowaniu nie ma nic z mojego bycia poetą, które jest wsobne. Wiersze są przystanią, jaskinią, prywatnym pokojem. Poezja nie wpływa na rzeczywistość. Jest formą komunikacji mojej prywatności ze światem. Jest takim bardzo powolnym Messengerem. A aktywizm i sprzeciw to rozpalone „teraz”. Działanie na żywym ciele społecznych relacji. Czuję, że potrzebuje obu sfer i że te sfery są sobie obce.

Czyżbyś nie wierzył w moc sprawczą wiersza? (śmiech)

Wierzę w moc robienia wierszem dobrze poecie, poetce, paru czytającym osobom. Jak napiszę wiersz, w którym mogę się przejrzeć, czuję moc i dużo przyjemności. Jak inni zobaczą w nich coś z siebie, czuję więcej mocy i więcej przyjemności. 

W swoim zestawie dużo miejsca poświęcasz zilustrowaniu relacji międzyludzkich, używasz do tego figur specyficznych, rodziny, bliskich, „jej”, figur o tyle specyficznych, że same z siebie generują problem, jakim jest potencjalne zachwianie obiektywności obserwatora. Skąd takie obiekty wiersza?

To moje życiopisanie: pisanie to dla mnie praca w emocjach, emocjach tarzających się w słowach. Emocje wypływają z całej historii i poszczególnych teraźniejszości moich relacji rodzinnych, miłosnych, przyjacielskich. Nie potrafiłbym napisać o kimś, kogo nie odczułem, o czymś, czego nie przeżyłem, choćby tylko w zakresie swojej skóry. Jestem całkowicie aintelektualnym piszącym. Gdy próbuję napisać o tym, co myślę, wychodzi mi nieautentyczny kiep, dlatego myślami dzielę się w innych tekstach, nie w wierszu.

Czyli jednak lubisz sporty kontaktowe, występujesz po prostu na różnych pozycjach, obierasz różne taktyki, czasem idziesz z akcją, czasem prujesz sam, ale wciąż to w kontakcie widzisz sens, radochę, konieczność. Nie boisz się takiej gry?

Fajnie to opisałeś! Tak, w kontakcie, w relacji, w ocieraniu się i w zderzeniu. Relacja to coś, czego boję się najbardziej, co całkowicie może mnie zniszczyć, wysuszyć, doprowadzić na skraj życia, co wielokrotnie, od zawsze właśnie to mi robiło, aż zdałem sobie sprawę, że sam to sobie robię. Teraz staram się przestać sam siebie krzywdzić, używając do tego innych. Relacje to coś najważniejszego,  ważniejszego niż poezja i lewica. To krew materii. 

 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

 

O AUTORACH

Julek Rosiński

Urodzony w 2001 roku. Pisze wiersze. Laureat 14. edycji Połowu oraz konkursu „Wiersze i opowiadania doraźne 2020”. Publikował w „Dwutygodniku”, „Wizjach”, „Małym Formacie”, „Wakacie”, „Kontencie”, „Stonerze Polskim”, „Rzyradorze”, „8. Arkuszu Odry”. W 2022 roku nakładem Biura Literackiego ukaże się jego pierwsza książka poetycka. Właśnie wprowadził się na warszawski Tarchomin.

Tomek Gromadka

Animator kultury, poeta, performer, dramaturg. Publikował w „Dialogu”, „Wakacie”, „Wizjach”, „Odrze”, „Stronie Czynnej”, „Helikopterze”, „Dwutygodniku”. Członek Grupy Performatywnej Chłopaki i Stowarzyszenia Pedagogów Teatru. Współtwórca Stołu Powszechnego w Warszawie. Prowadzi zajęcia „Pisanie co wtorek”. Laureat projektów Biura Literackiego „Połów. Poetyckie debiuty” oraz „Pierwsza książka wierszem”.

powiązania

Rozmowy na koniec: odcinek 12 Julek Rosiński

nagrania / TransPort Literacki Antonina Tosiek Jakub Skurtys Julek Rosiński

Dwunasty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.

WIĘCEJ

streszczenie pieśni

nagrania / TransPort Literacki Hubert Zemler Julek Rosiński

Czytanie z książki streszczenie pieśni z udziałem Julka Rosińskiego w ramach festiwalu TransPort Literacki 27. Muzyka Hubert Zemler.

WIĘCEJ

Komunizm, gówno i może cię kocham

nagrania / TransPort Literacki Hubert Zemler Tomek Gromadka

Czytanie z książki “Komunizm, gówno i może cię kocham” z udziałem Tomka Gromadki w ramach festiwalu TransPort Literacki 27. Muzyka Hubert Zemler.

WIĘCEJ

Rozmowy na koniec: odcinek 9 Tomek Gromadka

nagrania / TransPort Literacki Antonina Tosiek Jakub Skurtys Tomek Gromadka

Dziewiąty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.

WIĘCEJ

Połów. Poetyckie debiuty 2020

nagrania / Stacja Literatura Julek Rosiński Karolina Kapusta Nina Voytala Sara Akram Tomek Gromadka Zuzanna Strehl

Czytanie z książki Połów. Poetyckie debiuty 2020 z udziałem Sary Akram, Tomka Gromadki, Karoliny Kapusty, Julka Rosińskiego, Zuzanny Strehl i Niny Voytali w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.

WIĘCEJ

Nie chcę śpiewać pieśni

wywiady / O KSIĄŻCE Jakub Skurtys Julek Rosiński

Rozmowa Jakuba Skurtysa z Julkiem Rosińskim, towarzysząca premierze książki streszczenie pieśni, wydanej w Biurze Literackim 21 marca 2022 roku.

WIĘCEJ

[Gdzieś z offu – zupełnie poza rytmem – uderzenie bębna]

recenzje / KOMENTARZE Julek Rosiński

Autorski komentarz Julka Rosińskiego, towarzyszący premierze książki streszczenie pieśni, wydanej w Biurze Literackim 21 marca 2022 roku.

WIĘCEJ

streszczenie pieśni (2)

utwory / zapowiedzi książek Julek Rosiński

Fragmenty zapowiadające książkę streszczenie pieśni Julka Rosińskiego, która ukaże się w Biurze Literackim 21 marca 2022 roku.

WIĘCEJ

Produkcja czułej osoby

wywiady / O KSIĄŻCE Przemysław Suchanecki Tomek Gromadka

Rozmowa Przemysława Suchaneckiego z Tomkiem Gromadką, towarzysząca premierze książki Komunizm, gówno i może cię kocham, wydanej w Biurze Literackim 7 lutego 2022 roku.

WIĘCEJ

Ocalenie siebie poprzez zaklęcie w słowa

recenzje / KOMENTARZE Tomek Gromadka

Autorski komentarz Tomka Gromadki, towarzyszący premierze książki Komunizm, gówno i może cię kocham, wydanej w Biurze Literackim 7 lutego 2022 roku.

WIĘCEJ

streszczenie pieśni

utwory / zapowiedzi książek Julek Rosiński

Fragmenty zapowiadające książkę streszczenie pieśni Juliana Rosińskiego, która ukaże się w Biurze Literackim 21 marca 2022 roku.

WIĘCEJ

Komunizm gówno i może cię kocham

utwory / zapowiedzi książek Tomek Gromadka

Fragmenty zapowiadające książkę Komunizm gówno i może cię kocham Tomasza Gromadki, która ukaże się w Biurze Literackim 7 lutego 2022 roku.

WIĘCEJ

Z wieży spada się do skutku

wywiady / O PISANIU Julek Rosiński Nina Voytala

Rozmowa Niny Woytali z Julianem Rosińskim, laureatem 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Komunizm, gówno i może cie kocham

utwory / premiera w sieci z Połowu Tomek Gromadka

Premierowy zestaw wierszy Tomasza Gromadki Komunizm, gówno i może cie kocham. Prezentacja w ramach projektu „Poetyckie debiuty 2020”.

WIĘCEJ

Wiersze nie służą mi do niczego

wywiady / O PISANIU Sara Akram Tomek Gromadka

Rozmowa Tomasza Gromadki z Sarą Akram, laureatką 15. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

„Wyjebane” jako pryzmat

wywiady / O PISANIU Dawid Mateusz Julek Rosiński

Rozmowa Dawida Mateusza z Julkiem Rosińskim, laureatem konkursu na „Wiersz i opowiadanie doraźne 2020”.

WIĘCEJ

Trajektoria krzyża zakłada

recenzje / KOMENTARZE Julek Rosiński

Autorski komentarz Julka Rosińskiego, laureata konkursu na Wiersz i opowiadanie doraźne 2020.

WIĘCEJ

Połów. Poetyckie debiuty 2020

nagrania / Stacja Literatura Julek Rosiński Karolina Kapusta Nina Voytala Sara Akram Tomek Gromadka Zuzanna Strehl

Czytanie z książki Połów. Poetyckie debiuty 2020 z udziałem Sary Akram, Tomka Gromadki, Karoliny Kapusty, Julka Rosińskiego, Zuzanny Strehl i Niny Voytali w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.

WIĘCEJ

Polska poezja przed debiutem – rozeznanie

recenzje / ESEJE Anna Mochalska

Recenzja Anny Mochalskiej towarzysząca premierze książki Połów. Poetyckie debiuty 2020, która ukazała się w Biurze Literackim 26 lipca 2021 roku.

WIĘCEJ

Niepokalanie początku

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Recenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Połów. Poetyckie debiuty 2020, która ukazała się w Biurze Literackim 26 lipca 2021 roku.

WIĘCEJ

Narowisty koń poezji polskiej

wywiady / O KSIĄŻCE Anna Adamowicz Patryk Kosenda

Rozmowa Anny Adamowicz i Patryka Kosendy towarzysząca premierze książki Połów. Poetyckie debiuty 2020, która ukazała się w Biurze Literackim 26 lipca 2021 roku.

WIĘCEJ

Blair Witch Voytala

recenzje / ESEJE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Found Footage Niny Voytali, laureatki 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

sama sobie dziadersem

wywiady / O PISANIU Nina Voytala Zuzanna Strehl

Rozmowa Zuzanny Strehl z Niną Wojtalą, laureatką 15. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

wszystkie moje lesby sprzedam do porno

utwory / premiera w sieci z Połowu Zuzanna Strehl

Premierowy zestaw wierszy Zuzanny Strehl wszystkie moje lesby sprzedam do porno. Prezentacja w ramach projektu „Poetyckie debiuty 2020”.

WIĘCEJ

Z perspektywy czasu przypomina mi głośno ujadającego szczeniaczka

wywiady / O PISANIU Karolina Kapusta Zuzanna Strehl

Rozmowa Karoliny Kapusty z Zuzanną Strehl, laureatką 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Alessandro Del Piero otwiera Cyc Gada i myśli sobie, jakie to jest dobre

recenzje / KOMENTARZE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Wieże Juliana Rosińskiego, laureata 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Z wieży spada się do skutku

wywiady / O PISANIU Julek Rosiński Nina Voytala

Rozmowa Niny Woytali z Julianem Rosińskim, laureatem 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Biorę całe bogactwo wykwitu

wywiady / O PISANIU Karolina Kapusta Sara Akram

Rozmowa Sary Akram z Karoliną Kapustą, laureatką 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Chirurgiczna precyzja

recenzje / ESEJE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Wykwit Karoliny Kapusty, laureatki 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

moje wenflony miały skrzydła

recenzje / KOMENTARZE Karolina Kapusta

Autorski komentarz Karoliny Kapusty, laureatki 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Niższa polityczność

recenzje / ESEJE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Komunizm, gówno i może cie kocham Tomasza Gromadki, laureatki 15. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Komunizm, gówno i może cie kocham

utwory / premiera w sieci z Połowu Tomek Gromadka

Premierowy zestaw wierszy Tomasza Gromadki Komunizm, gówno i może cie kocham. Prezentacja w ramach projektu „Poetyckie debiuty 2020”.

WIĘCEJ

Mistrz Worda opanowuje podstawowe kompetencje soszjalu

utwory / premiera w sieci z Połowu Sara Akram

Premierowy zestaw wierszy Sary Akram Mistrz Worda opanowuje podstawowe kompetencje soszjalu. Prezentacja w ramach projektu „Poetyckie debiuty 2020”.

WIĘCEJ

Pętla „for” do pętli „while”: my jeszcze sobie porozmawiamy

recenzje / IMPRESJE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Mistrz Worda opanowuje podstawowe kompetencje soszjalu Sary Akram, laureatki 15. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Wiersze nie służą mi do niczego

wywiady / O PISANIU Sara Akram Tomek Gromadka

Rozmowa Tomasza Gromadki z Sarą Akram, laureatką 15. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

W sprawie pionu

recenzje / ESEJE Rafał Wawrzyńczyk

Recenzja Rafała Wawrzyńczyka towarzysząca premierze książki streszczenie pieśni Julka Rosińskiego, wydanej w Biurze Literackim 21 marca 2022 roku.

WIĘCEJ

Ruch do wewnątrz

recenzje / ESEJE Zuzanna Sala

Recenzja Zuzanny Sali towarzysząca premierze książki Komunizm, gówno i może cię kocham Tomka Gromadki, wydanej w Biurze Literackim 7 lutego 2022 roku.

WIĘCEJ

Alessandro Del Piero otwiera Cyc Gada i myśli sobie, jakie to jest dobre

recenzje / KOMENTARZE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Wieże Juliana Rosińskiego, laureata 15. edycji Połowu.

WIĘCEJ

Niższa polityczność

recenzje / ESEJE Dawid Mateusz

Impresja Dawida Mateusza na temat zestawu wierszy Komunizm, gówno i może cie kocham Tomasza Gromadki, laureatki 15. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ