Poezja dzieje się w środku

Anna Krzy­wa­nia: Po sobie jest two­ją pierw­szą książ­ką poetyc­ką. Wcze­śniej jed­nak wyda­łaś arkusz Popra­wi­ny, nad któ­rym pra­ce roz­po­czę­łaś pod­czas zeszło­rocz­nych warsz­ta­tów w Koło­brze­gu. Jak dale­ce te zaję­cia oka­za­ły się potrzeb­ne?

Julia Szy­cho­wiak: No cóż, dobrze jest posłu­chać rad mądrych ludzi, zwłasz­cza kie­dy nie kry­ją przed tobą inne­go spoj­rze­nia, a ich uwa­gi bywa­ją słusz­ne i pomoc­ne. Poza tym, po pro­stu odpo­czę­łam w świet­nym towa­rzy­stwie.

Cze­go nauczy­łaś się przy pra­cy nad arku­szem, co póź­niej mia­ło istot­ny wpływ na kształt Po sobie?

Cięż­ko powie­dzieć. Chy­ba nauczy­łam się tego, by śle­po nie odrzu­cać wszyst­kie­go, co mnie doty­czy. Ina­czej kształt Po sobie był­by taki, że tej książ­ki w ogó­le byśmy teraz nie widzie­li. Praw­dzi­wa nauka, jak sądzę, jest przede mną. Być może kie­dyś dosta­nę naucz­kę.

Język poetyc­ki, meta­fo­ry­ka, rodzaj skład­ni i obra­zo­wa­nia są spój­ne w całym tomie i wyróż­nia­ją się na tle wier­szy innych debiu­tan­tów. Czy­ja poezja jest dla cie­bie szcze­gól­nie inspi­ru­ją­ca?

Pani Kry­sty­ny Miło­będz­kiej. Podzi­wiam siłę. Spo­kój, któ­ry pokrze­pia. Ta poezja jest dla mnie schro­nie­niem, odbie­ra chłód. I po pro­stu zachwy­ca. A zaraz po Pani Kry­sty­nie inspi­ru­je mnie życie (wiem, wiem, mało odkryw­cze).

Dla­cze­go na począt­ku tomi­ku poja­wia­ją się aku­rat te sło­wa Pani Kry­sty­ny?

Bo aku­rat tych słów mi zabra­kło, kie­dy tę książ­kę pisa­łam. Cytu­ję dla­te­go, że myślę i czu­ję tak samo, ale ktoś powie­dział to wcze­śniej i w dodat­ku w pięk­ny spo­sób. W życiu bym tego tak nie uję­ła. Aku­rat te sło­wa czu­ję szcze­gól­nie.

W two­je wier­sze wcho­dzi się jak do czy­je­goś wnę­trza. Nie ma w nich jed­nak eks­hi­bi­cjo­ni­zmu, raczej łagod­ność, ton zwie­rze­nia… Czę­sto sły­chać w Po sobie wyraź­ne „ja”, „my”, „ty”… W jakim stop­niu jest to odsła­nia­nie sie­bie, a w jakim kre­acja? Czy da się to w ogó­le oddzie­lić?

Nie da. Milion dola­rów temu, kto odróż­ni odsła­nia­nie sie­bie od kre­acji w sztu­ce. Cie­szę się, że nie widzisz eks­hi­bi­cjo­ni­zmu w moich tek­stach. Myślę, że kie­dy docho­dzi się do eks­hi­bi­cjo­ni­zmu – odcho­dzi się od for­my, jak­kol­wiek rozu­mia­nej.

Jakie sytu­acje bądź emo­cje mogą stać się dla cie­bie twór­czym źró­dłem?

Nie ukry­wam, że głów­nie sytu­acje, któ­re tyczą mnie bez­po­śred­nio, ale nie jedy­nie. Pole inspi­ra­cji jest ogrom­ne. Poezja dzie­je się nie­ja­ko w środ­ku, choć prze­cież świat zewnętrz­ny do niej nama­wia i ją powo­du­je. Piszę o tym, czym żyję i rze­czy­wi­ście żyję tym, co piszę (nie­ko­niecz­nie z pożyt­kiem dla lite­ra­tu­ry, ale to już jest inna histo­ria, bo cza­sem wiersz się wyda­rzył, ale nie napi­sał, jak trze­ba). Ale są też rze­czy, zja­wi­ska, momen­ty, któ­re fascy­nu­ją, zachwy­ca­ją i wręcz pro­szą się, by o nich pisać, np. prze­paść, np. mgła, np. nie­bo. Sen. Nie wiem, pies na uwię­zi. Cały tłum pięk­nych wier­szy cze­ka.

Piszesz dużo czy raczej dłu­go zma­gasz się z mate­rią poje­dyn­cze­go wier­sza?

To wszyst­ko zale­ży od oko­licz­no­ści, cza­su, w któ­rym jestem. Jeże­li coś waż­ne­go, w co moc­no wcho­dzę, dzie­je się, wte­dy się cze­ka na wiersz i wiersz powsta­je, nie­ko­niecz­nie od razu. To głów­nie oso­bi­ste doświad­cze­nia, dla­te­go nie potra­fię z góry zakła­dać, że w tym mie­sią­cu muszę napi­sać tyle i tyle. Nie piszę wier­szy na kilo­gra­my. Każ­dy jest nie­za­po­wie­dzia­ny dość, jak kolej­ny dzień. Pra­cu­ję nad tek­stem, jeże­li tego wyma­ga. Cza­sem jest to drob­na kosme­ty­ka, cza­sem poważ­ne zmia­ny. Daję też tek­sty paru oso­bom do czy­ta­nia, a ich uwa­gi, bar­dzo cen­ne, czę­sto wyko­rzy­stu­ję (pozdro­wie­nia dla Kami­la Zają­ca). Wier­sze to pró­by.

Pod­czas ostat­nie­go „Por­tu Wro­cław” mia­łaś spo­tka­nie autor­skie razem z inny­mi poeta­mi „Poło­wu 2007”. Two­ja pre­zen­ta­cja wier­szy oce­nio­na zosta­ła przez wie­le osób naj­wy­żej. Czy lubisz publicz­ne wystą­pie­nia?

Nie bar­dzo byłam zado­wo­lo­na ze swo­je­go wystą­pie­nia na Por­cie. Chy­ba boję się publicz­nych wystą­pień. W ogó­le pisa­nie jest jed­nym z naj­bar­dziej nie­pew­nych zajęć. Lubię czy­tać cudze wier­sze, nie jest tak nie­zręcz­nie. Ale wra­ca­jąc do mojej pre­zen­ta­cji pod­czas Por­tu: po wszyst­kim usły­sza­łam wie­le wię­cej słów kry­ty­ki, z któ­rą jak naj­bar­dziej się zga­dzam. Wolę jak mnie kry­ty­ku­ją, jest oka­zja, by pocią­gnąć roz­mo­wę, a kie­dy chwa­lą, to nie­wie­le mam do powie­dze­nia, są to dla mnie krę­pu­ją­ce sytu­acje.

Jesteś lau­re­at­ką „Poło­wu 2007”, czy ktoś z obec­nej edy­cji pro­jek­tu zain­te­re­so­wał cię?

Tak, przy­naj­mniej trzy oso­by.

Możesz zdra­dzić ich nazwi­ska?

Mia­łam oka­zję posłu­chać auto­rów w Koło­brze­gu, bar­dziej poznać ich twór­czość. I jest tak, że wła­ści­wie wszy­scy są w porząd­ku, dobrze piszą, ale póki co, nadal naj­bar­dziej inte­re­su­je mnie Adam Grze­lec, Rafał Pra­sz­cza­łek i Sła­wo­mir Elsner.

Dzię­ku­ję bar­dzo za roz­mo­wę.