O Po sobie

Julia Szy­cho­wiak poszu­ku­je języ­ka dla sub­tel­niej­sze­go opi­sa­nia tego, co dzie­je się m i ę d z y. (Mię­dzy kim a kim lub kim a czym, tego tu nie obja­śniam; cho­dzi tak­że o nasze wewnętrz­ne „mię­dzy”.) Świat rela­cji w jej wier­szach jest skom­pli­ko­wa­ny, gęsty, wie­lo­war­stwo­wy. Rów­no­cze­śnie – jest prze­nik­nię­ty świa­tłem: przez te roz­ma­ite war­stwy prze­bi­ja się raz po raz świa­do­mość, co jest napraw­dę waż­ne (co nas wią­że z inny­mi ludź­mi, co nas wią­że z nami samy­mi…). Choć to, co waż­ne, nie zosta­je w zasa­dzie nazwa­ne. Ono nie tyle „jest” (jest uchwyt­ne, moż­na je tak lub ina­czej ozna­ko­wać), ile wła­śnie „świe­ci”; bez owe­go świa­tła opi­sa­ny świat był­by wyłącz­nie trud­ny do znie­sie­nia.

Julia Szy­cho­wiak pisze wier­sze krót­kie jak odde­chy. Na tle nie­co roz­ga­da­nych rówie­śni­ków ta jej powścią­gli­wość budzi sza­cu­nek i zain­te­re­so­wa­nie. Rów­no­cze­śnie te kil­ku­wer­so­we cało­ści są zazwy­czaj roz­dzie­ra­ne przez moc­ne, wie­lo­znacz­ne (i wie­lo­kie­run­ko­we) meta­fo­ry­za­cje. Patrząc nawet tyl­ko od stro­ny for­my, sku­pie­nie idzie tu w parze z nie­po­ko­jem i roz­pro­sze­niem, oszczęd­ność – z nie­zgo­dą na ogra­ni­cze­nia. Jest to pro­jekt doj­rza­łej poezji, któ­re­mu z ser­ca kibi­cu­ję.

Woj­ciech Bono­wicz

Cie­ka­we sko­ja­rze­nia budu­ją tę poezję. Rytm jest leni­wy i pocią­ga­ją­cy. Meta­fo­ry dry­fu­ją. Sło­wa się kale­czą. Jest smut­no. Oto poezja Julii Szy­cho­wiak.

Piotr Kępiń­ski

Bar­dzo doro­słe wyda­ją mi się te tek­sty. I bar­dzo mło­dzień­cze w odkry­wa­niu ist­nie­nia śmier­ci (nie­ist­nie­nia). Świa­do­mość języ­ko­wa i spraw­ność wier­szy mogą świad­czyć o auten­tycz­no­ści doświad­czeń autor­ki.

Kry­sty­na Miło­będz­ka

Z jak nie­wie­lu dziw­nie uło­żo­nych ele­men­tów, jak ostroż­nie, a zara­zem jak zaska­ku­ją­co cel­nie skła­da wier­sze Julia Szy­cho­wiak (może dla­te­go, że „łatwiej sku­piać się na drzwiach bez domu”?). Roz­pię­tość: dowia­du­je­my się z tytu­łu, że „Dziec­ko śli­zga się po sze­ro­kich ple­cach rze­ki”. Jeste­śmy nie­co zain­try­go­wa­ni. Kie­dy w pierw­szym wer­sie czy­ta­my „Zasta­no­wi się nad tym, co zoba­czy­ło. Z gło­wą”, chy­ba może­my się uśmiech­nąć. Czy­ta­my dalej: „mię­dzy podusz­ką a świ­tem, leżą­cym na pla­cu / zabaw jak wia­der­ko z pia­skiem” – czy­li w języ­ku pana Jour­da­in „z gło­wą mię­dzy podusz­ką a świ­tem, któ­ry leży na pla­cu zabaw jak wia­der­ko z pia­skiem”. Bar­dzo suge­styw­ny jest ten świt, prze­strzen­na sekwen­cja podusz­ki, gło­wy, świ­tu, pla­cu i wia­der­ka pięk­nie skon­stru­owa­na – i jesz­cze czu­je­my ulgę i wdzięcz­ność, że to nie głów­ka dziec­ka leży na pla­cu zabaw jak wia­der­ko z pia­skiem. Roz­pię­tość: oszczęd­ne i prze­stron­ne insta­la­cje wyra­zów i obra­zów pozwa­la­ją autor­ce cicho i mimo­cho­dem sta­wiać takie sło­wa, jak życie, histo­ria, miłość, ba, sym­fo­nia, ba, praw­da, a nawet (ba, nie­praw­dzi­we) fra­zy w rodza­ju „Chodź­my, nic tu nie ma”. Pozwa­la­ją na bar­dzo ład­ny ero­tyk pod tytu­łem „Po” i na dziw­ną „pieśń, co zaglą­da do środ­ka”. Autor­ka miesz­ka jed­nak w Księ­ży­cach, co pew­nie ozna­cza jakieś iście astro­no­micz­ne prze­wa­gi, nato­miast nas, jej czy­tel­ni­ków, może jedy­nie nie­po­ko­ić.

Andrzej Sosnow­ski

Uni­ka­ją prze­sy­tu, są ską­pe. Nie opo­wia­da się w nich histo­ry­jek. Nie­mal każ­dy wiersz to zapis (nie)obecności boha­ter­ki. Jak­by­śmy czy­ta­li dzien­nik ano­rek­tycz­ki: obser­wu­je­my postę­py w zni­ka­niu. Pusto jest w wier­szach – wiatr w nich hula. Więk­szość rze­czy wynie­sio­no, inne przy­kry­ły bia­łe prze­ście­ra­dła. Ale Julii Szy­cho­wiak z tą pust­ką wygod­nie, a na pew­no – do twa­rzy. To nie nihi­lizm – raczej rodzaj pogod­nej melan­cho­lii, któ­rą osią­ga się na kacu lub po nocy nie­opatrz­nie spę­dzo­nej na roz­mo­wie. Dziw­ni ludzie lubią ten stan. Ci naj­bar­dziej per­wer­syj­ni nazy­wa­ją go szczę­ściem.

Agniesz­ka Wol­ny-Ham­ka­ło