recenzje / ESEJE

Poezja terapeutyczna, miłująca krytyka

Agnieszka Wolny-Hamkało

Recenzja Agnieszki Wolny-Hamkało z książki Po debiucie. Dziennik krytyka Karola Maliszewskiego.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Człowiek, do którego figura językowa “pochyla się nad tekstem” pasuje doskonale. Krytykowano go za zbytnią pobłażliwość wobec adeptów trudnej sztuki składania słów, za opiekę nad duszyczkami, które nie rokują. A on po prostu uważał, że pisanie wierszy ma wartość samą w sobie – choćby tylko dla twórcy, bo niekoniecznie dla świata. Drwił z ustalonych hierarchii, z jednakową uwagą studiując poezję autorów przed debiutem i teksty literackich gwiazd. Pomagał zaistnieć żółtodziobom.

Karol Maliszewski, bo o nim mowa, wydał właśnie książkę z pogranicza gatunków – po części rzecz krytycznoliteracką, po części dziennik krytyka i poety. Ale także dokument epoki analizujący mechanizmy rządzące współczesnym poetyckim “rynkiem” w Polsce. Można by powiedzieć, że Maliszewski uprawia socjologię poezji lub psychologię poezji, gdyby nie to, że nie do końca się dystansuje, pozostając wewnątrz, uczestnicząc w tych wszystkich procesach i poddając się im. Nie ma wątpliwości – to największy mizantrop młodej poezji i jej dobry duch zarazem.

Dla wielu młodych poetów Maliszewski stał się pierwszym selekcjonerem do świata poetyckich środowisk czy prestiżowych czasopism literackich. “Będę Pana odkryciem” – piszą do niego w listach – “Niech Pan pokaże mnie światu. Wiem, że Pan może to zrobić”. Maliszewski daje duży kredyt zaufania, ma cierpliwość i szuka ciepłych słów. Wyszukuje w zestawie marnych wierszy chociaż jeden prześwit, zapowiedź czegoś większego, obraz, o którym będzie można napisać w zwrotnej korespondencji: “idź pan w tę stronę”.

Wierzy w terapeutyczną moc poezji. Tym trudniej mu pisać: “grafomania”, “niech Pan się zajmie czymś innym”. Bo przecież grafomanię uprawiają zawzięcie często wspaniali, mądrzy, wrażliwi ludzie. Część z nich podejmie walkę – czyta, pracuje, dopracowuje się czegoś. Niektórych młodych poetów, których można by nazwać uczniami Karola Maliszewskiego, czytamy w prasie literackiej. Ich książki można kupić w “dobrych księgarniach” w całej Polsce.

Właśnie ta korespondencja jest najciekawszą stroną Po debiucie. Ile bezczelności i odwagi trzeba, żeby się tak podawać na talerzu, jak ci młodzi ludzie. Ile wiary, żeby debiutować. A czy łatwo debiutować w Polsce? Za łatwo. Bowiem sztuka polega nie na tym, żeby jak najszybciej opublikować książkę, ale na tym, żeby zrobić to jak najpóźniej. Świadczą o tym książki trzech wybitnych poetów, którzy nie dojrzewali na naszych oczach – wypuścili w świat debiuty mocne, dojrzałe, znakomite: Marcin Świetlicki, Andrzej Sosnowski, Tadeusz Pióro. Ale cóż, każdy chciałby mieć tę wymarzoną książkę (“wydać książkę i umrzeć”), wizytówkę czy przepustkę do świata wielkiej poezji. Ale to dopiero początek, bo – jak mawiają -najtrudniejsza jest druga książka. I tak dalej.

“Czy jesteś gotów / gotowa na ciąg dalszy zabawy w kotka i myszkę, ciąg dalszy zabawnych i tragicznych nieporozumień, na pasmo sprostowań już na zawsze i do końca?” – pyta Maliszewski twórcę “przed debiutem”. I zaraz dodaje: “Przede wszystkim szykuj się na zapomnienie, wykluczenie, opuszczenie. Każdy inny wariant przyjmuj z niedowierzaniem”.

Na pierwszy rzut oka książka Maliszewskiego może się wydać bezładna – szkice z różnych miejsc i czasów przemieszane z listami, własną refleksją, pamiętnikiem krytyka. Można jednak ją czytać jako szeroko zakrojoną opowieść o poezji. A skoro sam autor gra tak różne role – jest poetą, prozaikiem i krytykiem, animatorem, permanentnym członkiem rozmaitych jury, badaczem – różnorakość materiału może być atutem. Maliszewski jest odważny i pisze, co myśli, nie oglądając się na środowiskowe animozje. Z czułością dla wierszy i pokorą. Stara się otwierać je delikatnie, żeby nie uronić ich tajemnicy.


Tekst Agnieszki Wolny-Hamkało został po raz pierwszy opublikowany w “Gazecie Wyborczej”. Dziękujemy za udostępnienie materiału.

O AUTORZE

Agnieszka Wolny-Hamkało

Urodzona 24 lutego 1979 roku we Wrocławiu. Poetka, publicystka. Współpracuje m.in. z „Gazetą Wyborczą”, „Polityką” i „Lampą”. Mieszka we Wrocławiu.

powiązania

Po zjedzeniu możesz przeżyć moje życie

debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA Agnieszka Wolny-Hamkało

Odpowiedzi Agnieszki Wolny-Hamkało na pytania Grzegorza Dyducha w „Kwestionariuszu 2004”.

WIĘCEJ

Drobiazgowa explozja

dzwieki / WYDARZENIA Agnieszka Wolny-Hamkało Bartłomiej Majzel Jerzy Jarniewicz Marcin Sendecki Marta Podgórnik

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Jerzego Jarniewicza, Bartłomieja Majzla, Marty Podgórnik, Marcina Sendeckiego i Agnieszki Wolny-Hamkało podczas Portu Wrocław 2006.

WIĘCEJ

Rafał Wojaczek, który jest

dzwieki / WYDARZENIA Agnieszka Wolny-Hamkało Andrzej Sosnowski Bogusław Kierc Bohdan Zadura Darek Foks Dariusz Sośnicki Edward Pasewicz Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki Jerzy Jarniewicz Jurij Andruchowycz Krzysztof Siwczyk Maciej Malicki Maciej Melecki Marcin Sendecki Mariusz Grzebalski Marta Podgórnik Tadeusz Pióro Tomasz Majeran Tomasz Różycki Wojciech Bonowicz Zbigniew Machej

Zapis całego spotkania autorskiego poświęconego twórczości Rafała Wojaczka podczas Portu Legnica 2004.

WIĘCEJ

Damski boks

dzwieki / WYDARZENIA Agnieszka Wolny-Hamkało Bohdan Zadura Julia Fiedorczuk Klara Nowakowska Marta Podgórnik

Zapis całego spotkania autorskiego Julii Fiedorczuk, Klary Nowakowskiej, Marty Podgórnik, Agnieszki Wolny-Hamkało oraz Bohdana Zadury podczas Portu Legnica 2004.

WIĘCEJ

Kariera poetę zabija

wywiady / O PISANIU Agnieszka Wolny-Hamkało Brian Patten

Rozmowa Agnieszki Wolny-Hamkało z Brianem Pattenem, towarzysząca wydaniu antologii 100 wierszy wypisanych z języka angielskiego, w wyborze i przekładzie Jerzego Jarniewicza, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 24 września 2018 roku.

WIĘCEJ

Szymon Słomczyński, Nadjeżdża

recenzje / ESEJE Agnieszka Wolny-Hamkało

Recenzja Agnieszki Wolny-Hamkało z książki Nadjeżdża Szymona Słomczyńskiego.

WIĘCEJ

Żarłoczna panna P.

recenzje / ESEJE Agnieszka Wolny-Hamkało

Recenzja Agnieszki Wolny-Hamkało z książki Zapisy rozmów. Wywiady z poetami brytyjskimi Piotra Sommera.

WIĘCEJ

Karol Maliszewski, Po debiucie

recenzje / ESEJE Agnieszka Wolny-Hamkało

Recenzja Agnieszki Wolny-Hamkało z książki Po debiucie. Dziennik krytyka Karola Maliszewskiego.

WIĘCEJ

Bachanalia w przedsionku wiersza

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało

Nota Agnieszki Wolny-Hamkało o książce Lekkie czasy ciężkich chorób Przemysława Witkowskiego.

WIĘCEJ

O Od pieśni do skowytu

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Edward Pasewicz Grzegorz Jankowicz Tadeusz Pióro

Komentarze Grzegorza Jankowicza, Edwarda Pasewicza, Tadeusza Pióro, Agnieszki Wolny-Hamkało.

WIĘCEJ

O Żółtym popołudniu

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Edward Pasewicz Grzegorz Jankowicz Justyna Sobolewska Kacper Bartczak

Komentarze Kacpra Bartczaka, Grzegorza Jankowicza, Edwarda Pasewicza, Justyny Sobolewskiej, Agnieszki Wolny-Hamkało.

WIĘCEJ
O Zebranych

O Zebranych

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Jakub Winiarski Jerzy Jarniewicz Justyna Sobolewska Maciej Robert Tomasz Majeran

Komentarze Jerzego Jarniewicza, Tomasza Majerana, Macieja Roberta, Justyny Sobolewskiej, Jakuba Winiarskiego, Agnieszki Wolny-Hamkało, Henryka Zbierskiego.

WIĘCEJ

O Po debiucie

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Bartosz Sadulski Grzegorz Jankowicz Przemysław Witkowski

Komentarze Agnieszki Wolny-Hamkało, Grzegorza Jankowicza, Bartosza Sadulskiego, Przemysława Witkowskiego.

WIĘCEJ

O Mniej, więcej

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Bogusław Kierc Paweł Mackiewicz

Komentarze Agnieszki Wolny-Hamkało, Bogusława Kierca, Pawła Mackiewicza.

WIĘCEJ

O Po sobie

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Andrzej Sosnowski Krystyna Miłobędzka Piotr Kępiński Wojciech Bonowicz

Komentarze Wojciecha Bonowicza, Piotra Kępińskiego, Krystyny Miłobędzkiej, Andrzeja Sosnowskiego, Agnieszki Wolny-Hamkało.

WIĘCEJ

O Somie

recenzje / Agnieszka Wolny-Hamkało Artur Nowaczewski Bohdan Zadura Grzegorz Tomicki Inga Iwasiów Maciej Robert Marcin Orliński Mariusz Grzebalski Piotr Kępiński

Komentarze Bohdana Zadury, Agnieszki Wolny-Hamkało, Ingi Iwasiów, Pawła Lekszyckiego, Mariusza Grzebalskiego, Macieja Roberta, Marcina Orlińskiego, Artura Nowaczewskiego, Grzegorza Tomickiego, Piotra Kępińskiego.

WIĘCEJ

O Ustaleniach z Maastricht

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Jacek Bierut Karol Pęcherz Krzysztof Siwczyk

Komentarze Agnieszki Wolny-Hamkało, Jacka Bieruta, Karola Pęcherza i Krzysztofa Siwczyka.

WIĘCEJ

Nieprzyzwoite skupienie na sobie

wywiady / O KSIĄŻCE Agnieszka Wolny-Hamkało Artur Burszta

Rozmowa Artura Burszty z Agnieszką Wolny-Hamkało, towarzysząca premierze książki Ani mi się śni, wydanej w Biurze Literackim 19 października 2005 roku.

WIĘCEJ

pruć, kolęda, no i (nie zaczyna się)

recenzje / KOMENTARZE Agnieszka Wolny-Hamkało

Autorski komentarz Agnieszki Wolny-Hamkało do wierszy z książki Gospel, która ukazała się nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ

Lata walki

recenzje / ESEJE Agata Pyzik

Recenzja Agaty Pyzik z książki Po debiucie. Dziennik krytyka Karola Maliszewskiego, która ukazała się w miesięczniku “Lampa”.

WIĘCEJ

Karol Maliszewski, Po debiucie

recenzje / ESEJE Agnieszka Wolny-Hamkało

Recenzja Agnieszki Wolny-Hamkało z książki Po debiucie. Dziennik krytyka Karola Maliszewskiego.

WIĘCEJ

Odkrywanie nowej rudy krytyki

recenzje / ESEJE Grzegorz Czekański

Recenzja Grzegorza Czekańskiego z książki Po debiucie. Dziennik krytyka Karola Maliszewskiego.

WIĘCEJ

O Po debiucie

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Bartosz Sadulski Grzegorz Jankowicz Przemysław Witkowski

Komentarze Agnieszki Wolny-Hamkało, Grzegorza Jankowicza, Bartosza Sadulskiego, Przemysława Witkowskiego.

WIĘCEJ