recenzje / KOMENTARZE Dialog w ciemności – posłowie
Wojciech Bonowicz
Autorski komentarz Wojciecha Bonowicza do książki Dialog w ciemności Władysława Sebyły.
Podstawą niniejszej edycji jest najpełniejszy, jak dotąd, zbiór wierszy Władysława Sebyły – tom Poezji zebranych opracowany przez Andrzeja Z. Makowieckiego i wydany nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego w 1981 roku. Obejmuje on wszystkie utwory, które ukazały się za życia poety w książkach lub czasopismach, a także pewną liczbę wierszy i przekładów opublikowanych już po jego śmierci. Niedrukowane lub drukowane we fragmentach pozostają jedynie juwenilia Sebyły – utwory pisane w latach studiów, mało oryginalne, pozostające pod silnym wpływem młodopolskiej stylistyki i problematyki.
Spośród wierszy drukowanych w Poezjach zebranych wybrałem – zgodnie z założeniem serii – 44 utwory. Zdecydowałem się nie rozbijać poematów oraz cykli poetyckich, które można traktować jako poematy (“Młyny”, “Osiem nokturnów”, “Obrazy pamięci”, “Ojcze nasz”), nawet jeśli nie wszystkie ich części wydawały mi się równie interesujące poetycko. Ułożyłem je mniej więcej chronologicznie, tak aby dać czytelnikowi pojęcie o koncepcji całości, a w szczególności o liniach rozwoju tej poezji. W swoim wyborze akcent położyłem na metafizycznym wątku twórczości Sebyły: “dialogu w ciemności”, sporu z Bogiem o sens ludzkiego życia i kształt świata. Ale, oczywiście, wątek metafizyczny splata się tu ze społecznym (pacyfizm, niezgoda na niesprawiedliwość społeczną, solidarność z cierpiącymi) i literackim (wybór określonej tradycji, próba znalezienia języka, którym można by podjąć problematykę w sposób nowy, adekwatny do zmieniającej się wrażliwości).
Sebyła-poeta jest bowiem interesujący nie tylko ze względu na tematy, jakie podejmował, ale przede wszystkim na sposób ich ujęcia, tendencję słowa, próbę uporania się zarówno z ciążącym mu dziedzictwem poezji młodopolskiej, jak i określenia się wobec propozycji Skamandra i Awangardy. Najlepsze rezultaty osiąga tam, gdzie potrafi zdyscyplinować język, nie rezygnując jednocześnie z wizyjności; powstają wówczas enigmatyczne, niespokojne wiersze, niepoddające się jednoznacznym interpretacjom.
Tytuł całości zaczerpnąłem z jednego z utworów Sebyły; chodzi o ostatnią część poematu “Koncert egotyczny”, który ostatecznie nie znalazł się w niniejszym wyborze. Tytuł wydał mi się adekwatny, sam utwór mniej; podobnie jak w przypadku wierszy wybrałem to, co wydało mi się żywe, co jeszcze może liczyć na oddźwięk.
Komentarz ukazał się pierwotnie 5 lutego 2012 roku w Biurowym portalu Przystań jako tekst towarzyszący premierze wyboru wierszy Władysława Sebyły Dialog w ciemności.
O AUTORZE
Wojciech Bonowicz
Urodzony 10 stycznia 1967 roku w Oświęcimiu. Poeta, publicysta, dziennikarz. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Otrzymał wyróżnienie w Konkursie na Brulion Poetycki (1989), nagrodę główną w konkursach poetyckich "Nowego Nurtu" (1995) oraz im. K.K. Baczyńskiego (1995). Laureat Nagrody Literackiej Gdynia za tom Pełne morze (2007). Do Nagrody Literackiej Nike nominowano biografię Tischner (2001) oraz Pełne morze (2007). Tom Echa (2013) nominowany do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. Stale współpracuje z "Tygodnikiem Powszechnym" (jako felietonista) i miesięcznikiem "Znak". Mieszka w Krakowie.
powiązania
Samochód na babilońskich numerach
dzwieki / WYDARZENIA Andrzej Sosnowski
Julia Szychowiak
Wojciech Bonowicz
Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Wojciecha Bonowicza, Andrzeja Sosnowskiego i Julii Szychowiak podczas Portu Wrocław 2008.
WIĘCEJ
Rozmowy rodzinne po latach
dzwieki / WYDARZENIA Bogusław Kierc
Mariusz Grzebalski
Wojciech Bonowicz
Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Wojciecha Bonowicza, Mariusza Grzebalskiego i Bogusława Kierca podczas Portu Wrocław 2007.
WIĘCEJ
Rozbiórka
dzwieki / WYDARZENIA Andrzej Sosnowski
Bohdan Zadura
Darek Foks
Dariusz Sośnicki
Dariusz Suska
Jacek Dehnel
Jerzy Jarniewicz
Krzysztof Siwczyk
Marcin Sendecki
Mariusz Grzebalski
Marta Podgórnik
Piotr Sommer
Ryszard Krynicki
Tadeusz Pióro
Urszula Kozioł
Wojciech Bonowicz
Zbigniew Machej
Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Urszuli Kozioł, Ryszarda Krynickiego, Bohdana Zadury, Piotra Sommera, Jerzego Jarniewicza, Zbigniewa Macheja, Andrzeja Sosnowskiego, Tadeuszy Pióry, Darka Foksa, Wojciecha Bonowicza, Marcina Sendeckiego, Dariusza Suski, Mariusza Grzebalskiego, Dariusza Sośnickiego, Krzysztofa Siwczyka, Marty Podgórnik i Jacka Dehnela podczas Portu Wrocław 2007.
WIĘCEJ
Rafał Wojaczek, który jest
dzwieki / WYDARZENIA Agnieszka Wolny-Hamkało
Andrzej Sosnowski
Bogusław Kierc
Bohdan Zadura
Darek Foks
Dariusz Sośnicki
Edward Pasewicz
Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki
Jerzy Jarniewicz
Jurij Andruchowycz
Krzysztof Siwczyk
Maciej Malicki
Maciej Melecki
Marcin Sendecki
Mariusz Grzebalski
Marta Podgórnik
Tadeusz Pióro
Tomasz Majeran
Tomasz Różycki
Wojciech Bonowicz
Zbigniew Machej
Zapis całego spotkania autorskiego poświęconego twórczości Rafała Wojaczka podczas Portu Legnica 2004.
WIĘCEJ
Wieczór, Center, Piasek, Kruki, Występek, Wzgórze
recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz
Szkic Wojciecha Bonowicza opublikowany w cyklu prezentacji najciekawszych archiwalnych tekstów z dwudziestopięciolecia festiwalu Stacja Literatura.
WIĘCEJ
Wiersze ludowe i Konwalia
dzwieki / WYDARZENIA Adam Wiedemann
Wojciech Bonowicz
Zapis całego spotkania autorskiego Wojciecha Bonowicza i Adama Wiedemanna podczas festiwalu Port Legnica 2001.
WIĘCEJ
Pozytywki i marienbadki
nagrania / Między wierszami Andrzej Sosnowski
Anna Kałuża
Jacek Gutorow
Joanna Orska
Kamil Zając
Piotr Śliwiński
Wojciech Bonowicz
O twórczości Andrzeja Sosnowskiego wypowiadają się Wojciech Bonowicz, Jacek Gutorow, Anna Kałuża, Joanna Orska, Piotr Śliwiński, Kamil Zając.
WIĘCEJ
Poeci: Marcin SENDECKI
nagrania / Między wierszami Marcin Sendecki
Wojciech Bonowicz
Odcinek nowego programu literackiego „Poeci”, w którym Wojciech Bonowicz rozmawia z Marcinem Sendeckim.
WIĘCEJ
Katastrofa jest zasadą świata
wywiady / O KSIĄŻCE Marek Doskocz
Wojciech Bonowicz
Rozmowa Wojciecha Bonowicza z Markiem Doskoczem.
WIĘCEJ
Naukowe wakacje
debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA Wojciech Bonowicz
Głos Wojciecha Bonowicza w debacie “Wakacje z książkami”.
WIĘCEJ
Małe święto
debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA Wojciech Bonowicz
Głos Wojciecha Bonowicza w debacie “Mieliśmy swoich poetów”.
WIĘCEJ
Dwa wiersze z komentarzami
recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz
Komentarz Wojciecha Bonowicza do wierszy „Jeszcze raz” i „Świateczne popołudnie” pochodzących z książki Echa.
WIĘCEJ
Kraść bezceremonialnie, nie spodziewać się profitów
wywiady / O KSIĄŻCE Marcin Baran
Wojciech Bonowicz
Z Wojciechem Bonowiczem o książce Echa rozmawia Marcin Baran.
WIĘCEJ
Sebyła. Wojna zabrała mu życie, ale oszczędziła archiwum
recenzje / IMPRESJE Wojciech Bonowicz
Esej Wojciecha Bonowicza towarzyszący premierze książki Dialog w ciemności Władysława Sebyły.
WIĘCEJ
Dialog w ciemności – posłowie
recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz
Autorski komentarz Wojciecha Bonowicza do książki Dialog w ciemności Władysława Sebyły wydanej nakładem Biura Literackiego 2 lutego 2012.
WIĘCEJ
O Przygodach przyrody
recenzje / NOTKI I OPINIE Bohdan Zadura
Tomasz Fijałkowski
Wojciech Bonowicz
Komentarze Wojciecha Bonowicza, Tomasza Fijałkowskiego, Anny Kałuży oraz Bohdana Zadury.
WIĘCEJ
Hieny, Pickpocket
recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz
Autorski komentarz Wojciecha Bonowicza do wierszy z książki Hurtownia ran i Wiersze ludowe.
WIĘCEJ
O Białym tygodniu
recenzje / NOTKI I OPINIE
Karol Maliszewski
Miłosz Biedrzycki
Rafał Skonieczny
Wojciech Bonowicz
Komentarze Karola Maliszewskiego, Wojciecha Bonowicza, Rafała Skoniecznego, Miłosza Biedrzyckiego, Jarosława Nowosada.
WIĘCEJ
Lekcja Różewicza
recenzje / NOTKI I OPINIE Wojciech Bonowicz
Nota Wojciecha Bonowicza o książce nauka chodzenia / gehen lernen Tadeusza Różewicza.
WIĘCEJ
O Po sobie
recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało
Andrzej Sosnowski
Krystyna Miłobędzka
Piotr Kępiński
Wojciech Bonowicz
Komentarze Wojciecha Bonowicza, Piotra Kępińskiego, Krystyny Miłobędzkiej, Andrzeja Sosnowskiego, Agnieszki Wolny-Hamkało.
WIĘCEJ
Albo-albo, Znaleźli o świcie
recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz
Autorski komentarz Wojciecha Bonowicza do wierszy z książki Wybór większości i Wiersze z okolic.
WIĘCEJ
Powinno mówić niewyrażalne
wywiady / O KSIĄŻCE Kuba Mikurda
Wojciech Bonowicz
Rozmowa Kuby Mikurdy z Wojciechem Bonowiczem.
WIĘCEJ
Czytajcie sami
recenzje / ESEJE Roman Honet
Recenzja Romana Honeta z książki Dialog w ciemności Władysława Sebyły w wyborze Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
Jesteśmy gnojem mój bracie (czyta Wojciech Bonowicz)
dzwieki / RECYTACJE Władysław Sebyła
Wiersz z książki Dialog w ciemności, zarejestrowany podczas spotkania “Tadeusz Nowak, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Władysław Sebyła” na festiwalu Port Wrocław 2012.
WIĘCEJ
Wola dnia. Uwagi o poezji Władysława Sebyły
recenzje / ESEJE Paweł Tański
Recenzja Pawła Tańskiego z książki Dialog w ciemności Władysława Sebyły w wyborze Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
Sebyła. Wojna zabrała mu życie, ale oszczędziła archiwum
recenzje / IMPRESJE Wojciech Bonowicz
Esej Wojciecha Bonowicza towarzyszący premierze książki Dialog w ciemności Władysława Sebyły.
WIĘCEJ
Dwa tomiki i antologia
recenzje / IMPRESJE Tadeusz Dąbrowski
Esej Tadeusza Dąbrowskiego towarzyszący premierze książki Dialog w ciemności Władysława Sebyły w wyborze Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
Dialog w ciemności – posłowie
recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz
Autorski komentarz Wojciecha Bonowicza do książki Dialog w ciemności Władysława Sebyły wydanej nakładem Biura Literackiego 2 lutego 2012.
WIĘCEJ
Czytajcie sami
recenzje / IMPRESJE Roman Honet
Esej Romana Honeta towarzyszący premierze książki Dialog w ciemności Władysława Sebyły w wyborze Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
„Pół świata nas / nienawidzi. / Drugie pół to my”, czyli esencja i ekstaza w ogrodzie detali
recenzje / ESEJE Przemysław Koniuszy
Recenzja Przemysława Koniuszego z książki Echa Wojciecha Bonowicza, która ukazała się 20 grudnia 2013 roku na stronie Biblioteka Młodego Człowieka.
WIĘCEJ
Coś
recenzje / ESEJE Anna Kałuża
Recenzja Anny Kałuży z książki Echa Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
Powrót podmiotu odłożony
recenzje / ESEJE Paweł Mackiewicz
Recenzja Pawła Mackiewicza z książki Polskie znaki Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
Alt + a i inne polskie znaki Wojciecha Bonowicza
recenzje / ESEJE Marcin Jurzysta
Recenzja Marcina Jurzysty z książki Polskie znaki Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
Polska: tyle, ile znaczy z perspektywy dżdżownicy
recenzje / IMPRESJE Przemysław Rojek
Recenzja Przemysława Rojka z książki Polskie znaki Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
Nie (wy)obrażać sobie za wiele…
recenzje / IMPRESJE Konrad Wojtyła
Recenzja Konrada Wojtyły z książki Polskie znaki Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
Notatki o nowej książce Wojtka Bonowicza
recenzje / ESEJE Jacek Gutorow
Recenzja Jacka Gutorowa z książki Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
O Hurtowni ran i Wierszach ludowych
recenzje / NOTKI I OPINIE Adam Wiedemann
Karol Maliszewski
Marcin Świetlicki
Komentarze Adama Wiedemanna, Marcina Świetlickiego, Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJ
O Wyborze większości i Wierszach z okolic
recenzje / NOTKI I OPINIE Adam Wiedemann
Karol Maliszewski
Marian Stala
Radosław Kobierski
Rafał Rżany
Komentarze Adama Wiedemanna, Mariana Stali, Artura Grabowskiego, Radosława Kobierskiego, Karola Maliszewskiego, Rafała Rżanego.
WIĘCEJ
Znaki dla odważnych
recenzje / ESEJE Marian Stala
Recenzja Mariana Stali z książki Pełne morze Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
Znaki wspólnoty
recenzje / ESEJE Jacek Gutorow
Recenzja Jacka Gutorowa z książki Pełne morze Wojciecha Bonowicza.
WIĘCEJ
O Pełnym morzu
recenzje / NOTKI I OPINIE Dariusz Sośnicki
Jacek Gutorow
Jarosław Borowiec
Kuba Mikurda
Piotr Kępiński
Komentarza Jacka Gutorowa, Jarosława Borowca, Dariusza Sośnickiego, Mariana Stali, Piotra Kępińskiego i Kuby Mikurdy.
WIĘCEJ