Poezja „szkieletu”, ogołocenia

Pisać dłuższy tekst o tym, co lapidarne – to wydaje się niestosowne. Poezja Julii Szychowiak, od początku oparta na ograniczeniu i powściągliwości, skłania też do powściągliwych i ograniczonych komentarzy. Jej nagość, nieozdobność, chwilami wręcz suchość wymusza na czytających szczególny rodzaj koncentracji. Kto poszukuje w poezji „mięsa”, u Szychowiak się nie pożywi. To poezja „szkieletu”, ogołocenia.

Nie inaczej jest w jej najnowszej książce, zatytułowanej Do środka. Już sam tytuł jest bardzo znaczący. Lapidarność u Szychowiak wciąga nas do wnętrza opisywanego świata, do tego, co dzieje się pod powierzchnią nie tylko zdarzeń czy zjawisk, ale także powierzchnią emocji. To rozwarstwienie jest dla zrozumienia owej poezji bardzo ważne: jest życie zewnętrzne, z jego pozorami, z jego rytuałami i schematycznością, także schematycznością przeżywania, i jest „środek”, wnętrze, w jakimś stopniu zależne, a w jakimś niepodległe wobec tego, co „na zewnątrz”. Ale „do środka” znaczy też: do tego, co najistotniejsze. Co domaga się zapisu, a jednocześnie jest tak trudne do zapisania.

Poezja Szychowiak to poezja spraw istotnych. I mam na myśli także „sprawy” językowe. Dwa gesty poetki są tu szczególnie ważne. Jeden – to zmierzanie w stronę zwięzłości i prostoty. Drugi – to poszukiwanie sformułowań możliwie najcelniejszych, choć niekoniecznie precyzyjnych. Sformułowań, które z jednej strony są rewizją naszych językowych przyzwyczajeń, z drugiej – działają nie tylko intelektualnie, ale też intuicyjnie. Z połączenia tych dwóch gestów rodzi się poezja frapująca i gęsta. Poezja – powtórzę, co kiedyś napisałem – w subtelny i intrygujący sposób mówiąca o ludzkim „między”.