recenzje / ESEJE Bassa torpeda
Jakub Kornhauser
Impresja Jakuba Kornhausera na temat prozy Iwony Bassy, laureatki pierwszej edycji Połowu prozatorskiego.
Bassa to torpeda. Ale nie taka, co pruje, nie zważając na nic dookoła, tylko meandrująca tu i tam. Bohaterami jej prozy są samotna matka, chore dziecko i miasto rozlewające się na boki. Zgodnie z tytułem planowanej całości wszyscy są tu „głodni”: chcieliby funkcjonować w miarę normalnie, a muszą stać w kolejce do kapucynów po czerstwą bułkę. Chcieliby mieć spokój od intruzów, którym się coś należy, i urzędników warczących z ratusza. Chcieliby stanowić o sobie i nie dawać się ujeżdżać systemowej codzienności. Codzienności miasta z ubytkami w bruku i opiece nad obywatelem. Miasto miga, charczy i wypluwa zwykłych mieszkańców z kolejnych lokali, z brudnych tramwajów i sklepów. Miastem nie jest Christiania Knuta Hamsuna, tylko Kraków drugiej jakości, który udaje stołeczne królewskie centrum wszechświata, by ściągnąć tułaczy niczym ćmy, a potem zamyka ich w ciemnych piwnicach z wodą, bez chleba. Za to z Chlebkiem: dzieckiem, które wie.
Jeśli myślicie, że to mizerabilizm w stylu Gana Bi, to pudło. Zamiast narzekań i ckliwości mamy tu żwawą historię, językowe ekscesy wzięte z nasłuchu i oglądu, scenki z egzystencjalnego kabaretu, patchworki i mozaiki. Cięte riposty oraz wygibasy w złościach, bezradnościach, mikrosukcesach i makroplanach.
Iwona Bassa potrafi wygrać literackie smaki. Proponuje drobne epizody z życia tych, którzy nie mają korzeni i którzy wiecznie pozostają w drodze. Są środkowoeuropejskimi Tuaregami, z tym że pustynia, po której wędrują, jest betonowa. A oaz, prócz fontann i oczek wodnych w galeriach handlowych, nie ma. Te epizody układają się jak etapy niekończącego się touru, jak cegiełki porzuconej budowli. Pan Stefan z opieki społecznej, rozwalona spłuczka, dziewczyna od szklanek, kawa Fort: obrazy wyłażą jeden po drugim, wracają co jakiś czas, nie dają o sobie zapomnieć, gromadzą się jak pamiątki nie wiadomo po czym. Chyba po życiu, którego nie było, a które chciałoby się zadziać dziś, może jutro. Pokłada się nadzieje w dziarskich wspomnieniach, bo konkret musi jakiś być.
Bassa lubi konkret, nie przynudza opisami, sunie z wątku w wątek, daje się wyszaleć skojarzeniom i działaniu. Proza działania, działania i głodu, który to działanie napędza jak świder. Drąży organizmy do głębokich pokładów. Wywierca się tam, gdzie uzna to za stosowne: w domowe słoiki, co świecą w mieście jak pochodnie, w wózki z marketów niczym bolidy z demobilu, w cewniki, w człowieka z pomidorówką leżącego na ceracie. Ale robi to bez zbędnej publicystyki, bo to jest po prostu dobra literatura: wyczulona na detal, dająca głos słabszym i pomijanym, wywijająca niejednoznacznością i wciągająca w pułapki narracji. Innymi słowy: torpeda.
O AUTORZE
Jakub Kornhauser
Literaturoznawca, poeta, eseista, tłumacz. Adiunkt na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, współtworzy Ośrodek Badań nad Awangardą oraz Centrum Badań Przekładoznawczych przy Wydziale Polonistyki UJ. Autor książek o literaturze, tomów poetyckich i eseistycznych. Laureat Nagrody Szymborskiej za Drożdżownię (2016) i Nagrody Znaczenia za książkę z esejami Premie górskie najwyższej kategorii (2021), za którą nominowany był także do Nagrody Literackiej Gdynia. Przekłada literaturę awangardową z francuskiego, rumuńskiego i serbskiego (m.in. książki Dumitru Crudu, Gherasima Luki, Gellu Nauma, Miroljuba Todorovicia). Za przekłady nominowany m.in. do nagrody Europejski Poeta Wolności (2018) i Nagrody Literackiej Gdynia (2021). Prowadzi serie wydawnicze (awangarda/rewizje – Wydawnictwo UJ; Rumunia Dzisiaj – Universitas; wunderkamera – Instytut Mikołowski). Redaktor „Nowej Dekady Krakowskiej” i „Romanica Cracoviensia”, były członek redakcji „Literatury na Świecie”.
powiązania
Romantyczność 2022
nagrania / TransPort Literacki
Aleksandra Byrska
Aleksandra Kasprzak
Antonina Tosiek
Artur Burszta
Daniel Tamkun
Helena Burdzińska
Jacek Dehnel
Jakub Kornhauser
Jakub Pszoniak
Joanna Mueller
Joanna Roszak
Karol Maliszewski
Karolina Sałdecka
Katarzyna Szaulińska
Łukasz Cabajewski
Maria Krzywda
Michał Domagalski
Miłosz Biedrzycki
Natalia Malek
Czytanie z książki Romantyczność. Współczesne ballady i romanse inspirowane twórczością Adama Mickiewicza w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJ
Prawdziwa awangarda życia się nie boi
recenzje / ESEJE Jakub Kornhauser
Recenzja Jakuba Kornhausera, towarzysząca premierze książki Głodni Iwony Bassy, wydanej w Biurze Literackim 1 maja 2023 roku.
WIĘCEJ
„Jeden poeta w domu wystarczy”
debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA Jakub Kornhauser
Odpowiedzi Jakuba Kornhausera na pytania Tadeusza Sławka w „Kwestionariuszu 2022”.
WIĘCEJ
Kobalt
utwory / zapowiedzi książek Claudiu Komartin
Jakub Kornhauser
Fragmenty zapowiadające książkę Kobalt Claudiu Komartina w tłumaczeniu Jakuba Kornhausera, która ukaże się w Biurze Literackim 25 lipca 2022 roku.
WIĘCEJ
Lipowicz armatohaubica
recenzje / ESEJE Jakub Kornhauser
Impresja Jakuba Kornhausera na temat prozy Marty Lipowicz, laureatki pierwszej edycji Połowu prozatorskiego.
WIĘCEJ
W krainie białych plam
wywiady / O KSIĄŻCE Jakub Kornhauser
Wacław Rapak
Rozmowa Jakuba Kornhausera z Wacławem Rapakiem towarzysząca premierze książki Meskalina i muzyka Henriego Michaux, wydanej w Biurze Literackim 15 listopada 2021 roku.
WIĘCEJ
Podskórna rewolucyjność
recenzje / KOMENTARZE Jakub Kornhauser
Wacław Rapak
Komentarz Jakuba Kornhausera i Wacława Rapaka towarzyszący premierze książki Meskalina i muzyka Henriego Michaux w ich przekładzie, wydanej w Biurze Literackim 15 listopada 2021 roku.
WIĘCEJ
Meskalina i muzyka (2)
utwory / zapowiedzi książek Henri Michaux
Jakub Kornhauser
Wacław Rapak
Fragmenty zapowiadające książkę Meskalina i muzyka Henriego Michaux w tłumaczeniu Jakuba Kornhausera i Wacława Rapaka, która ukaże się w Biurze Literackim 15 listopada 2021 roku.
WIĘCEJ
Kulpa szybowiec
recenzje / ESEJE Jakub Kornhauser
Impresja Jakuba Kornhausera na temat prozy Patryka Kulpy, laureata pierwszej edycji Połowu prozatorskiego.
WIĘCEJ
Meskalina i muzyka
utwory / zapowiedzi książek Henri Michaux
Jakub Kornhauser
Wacław Rapak
Fragment zapowiadający książkę Meskalina i muzyka Henri Michaux, w przekładzie Wacława Rapaka i Jakuba Kornhausera, która ukaże się 15 listopada 2021 roku.
WIĘCEJ
Nieobecność, czyli o mozaice braków
wywiady / O KSIĄŻCE Jakub Kornhauser
Krzysztof Chronowski
Rozmowa Jakuba Kornhausera z Krzysztofem Chronowskim, towarzysząca premierze książki Nieobecność, wydanej w Biurze Literackim 6 września 2021 roku.
WIĘCEJ
Książki z Biura: Odcinek 8 świnia jest najlepszym pływakiem
nagrania / Między wierszami Jakub Kornhauser
Miroljub Todorović
Ósmy odcinek cyklu Książki z Biura. Nagranie zrealizowano w ramach projektu Kartoteka 25.
WIĘCEJ
Klasyka europejskiej poezji: Blake, Espriu, Todorović, Župančič
nagrania / Stacja Literatura Filip Łobodziński
Jakub Kornhauser
Jakub Skurtys
Joanna Orska
Miłosz Biedrzycki
Miroljub Todorović
Oton Župančič
Salvador Espriu
Tadeusz Sławek
William Blake
Spotkanie wokół książek Wyspa na Księżycu Williama Blake’a, świnia jest najlepszym pływakiem Mirjoluba Todorovicia, Kielich upojenia Otona Župančiča oraz Skóra byka Salvadora Espriu z udziałem Tadeusza Sławka, Jakub Kornhauser, Miłosza Biedrzyckiego, Filipa Łobodzińskiego, Joanny Orskiej i Jakuba Skurtysa w ramach festiwalu Stacja Literatura 25.
WIĘCEJ
Wyzwolenie języka
wywiady / O KSIĄŻCE Jakub Kornhauser
Kinga Siewior
Miroljub Todorović
Rozmowa Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera z Miroljubem Todoroviciem, towarzysząca wydaniu książki Miroljuba Todorovicia świnia jest najlepszym pływakie, w tłumaczeniu Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 23 marca 2020 roku.
WIĘCEJ
W duchu dadaistycznej dezynwoltury
recenzje / ESEJE Jakub Kornhauser
Posłowie Jakuba Kornhauzera do książki Miroljuba Todorovicia świnia jest najlepszym pływakiem, w tłumaczeniu Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 23 marca 2020 roku.
WIĘCEJ
Świnia jest najlepszym pływakiem (2)
utwory / zapowiedzi książek Jakub Kornhauser
Kinga Siewior
Miroljub Todorović
Fragment zapowiadający książkę Miroljuba Todorovicia Świnia jest najlepszym pływakiem, w tłumaczeniu Kingi Siewior i Jakuba Kornhausera, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 23 marca 2020 roku.
WIĘCEJ
Świnia jest najlepszym pływakiem (1)
utwory / zapowiedzi książek Jakub Kornhauser
Kinga Siewior
Miroljub Todorović
Fragment zapowiadający książkę Miroljuba Todorovicia Świnia jest najlepszym pływakiem, w tłumaczeniu Jakuba Kornhausera i Kingi Siewior, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 23 marca 2020 roku.
WIĘCEJ
Wiersz doraźny: Dzień gniewu
utwory / premiery w sieci Grzegorz Wróblewski
Jakub Kornhauser
Joanna Mueller
Karol Maliszewski
Przemysław Owczarek
Zbigniew Machej
Pozakonkursowy zestaw „Wierszy doraźnych 2018” autorstwa Jakuba Kornhausera, Zbigniewa Macheja, Karola Maliszewskiego, Joanny Mueller, Przemysława Owczarka, Grzegorza Wróblewskiego.
WIĘCEJ
Obiekty kontra kobiety: panoptika i wunderkamery
debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA Jakub Kornhauser
Głos Jakuba Kornhausera w debacie “Jaką Pol(s)kę zobaczyli z drugiej strony lustra”.
WIĘCEJ