Kulpa szybowiec

Kulpa jest jak szybowiec. Nie jak wielki boeing z masą pasażerów, bagaży i śladu węglowego, nie jak bombowiec z furą sensacji pod pokładem, tylko jak cichy statek powietrzny, który wśliźnie się tam, gdzie inni mogą sobie tylko pomarzyć. Nie potrzeba mu epickich tras z międzylądowaniami. Starczy jedno osiedle, parę łąk i drzew, jakiś stryszek, okno choćby czy zlew. Zamiast charczenia silników – świst przecinanego powietrza. Nanoopowieści Patryka Kulpy, jego mikrohistorie i skrawkofikcje dają nam niewiele ponad sygnały rodzinnych traum i dram, widma uczuciowych klastrów i oznaki lęków przed odpowiedzialnością. Ale nie znaczy to, że dociec ich nie sposób. Przeciwnie, wrzucanie czytelnika in medias resjedynie wzmaga uczucie niepokoju, który czai się za każdym rogiem, tylko czekając, żeby wziąć nas na trudną wycieczkę po problemach. Montażowe cięcia nie są wykonywane skalpelem, ostrość zastąpiona jest rozmyciem konturów, pozorną delikatnością, pod płaszczykiem której przemyca się demony współczesności: samotność, brak perspektyw, toksyczność najbliższą. Wszyscy są tu uchwyceni w stanie „pomiędzy”, jak gdyby nie mogli oderwać się od swojej przeszłości i jej rekwizytów, choć nie marzą o niczym innym. Jak gdyby powtarzali rytuały przejścia, choć nic one nie dają, jakby kręcili się w kółko i poszukiwali dla samego poszukiwania.

Kulpa umie korzystać z oglądu i nasłuchu, buduje obrazy pełne niedopowiedzeń, mozaikę, w której brakuje zbyt wielu elementów, byśmy uwierzyli, że kiedyś zobaczymy szeroki kadr, wprowadza języki uliczne, intymne, znad rodzinnych uroczystości i spod pudeł ze wspomnieniami. Wszystko po to, byśmy się poczuli niepewnie, jak podczas oglądania filmów Michaela Hanekego. Dostajemy coś na kształt Siódmego kontynentu czy 71 fragmentów: kronikę niezakorzenienia, drobinki zdarzeń, które nie bardzo chcą się w cokolwiek złożyć, rozpraszają się, choć przecież równie dobrze można by było sobie je wyobrazić, jak układają się w jakąś poważną strukturę. A tu figa z makiem. Kulpa przekonuje nas, że całe życie zbudowane jest z rozłażącej się materii organicznej – liści, popiołu, łusek. I że towarzyszy nam nieustanne gnicie, które przecież jest życiodajne, gdyż przetwarza jedne byty w inne. Mamy tu meandrowanie na małej przestrzeni i wysokości, zaglądanie przez firanki do codziennych rozmów, nieatrakcyjnych wnętrz oraz wspomnień jak wiele innych, celebrowanie przeciętności, zwykłości i ukradkowości. Leciutko, mimo że wszyscy zdajemy sobie sprawę, że pachnie jakąś katastrofą. Że katastrofa wisi w powietrzu, choć przecież frunie, i to frunie bezszelestnie i elegancko jak szybowiec.