debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA

Skutek uboczny literatury

Maria Navarro Skaranger

Głos Marii Navarro Skaranger w debacie „Czy próbujesz zmienić świat swoim pisaniem?”.

strona debaty

Czy próbujesz zmienić świat swoim pisaniem? Czy próbujesz zmienić świat swoim pisaniem?

Zawsze uciekałam przed tak dużymi terminami jak „zmiana świata”. Moje pisanie nie jest więc interwencyjne właśnie w takim znaczeniu tego słowa, a już na pewno nie jest dydaktyczne. Do pracy nad książką popycha mnie zwykle potrzeba pokazania (a nie zmiany) konkretnego fragmentu świata, najchętniej w jakiś sposób peryferyjnego, takiego, który dla wielu może być niewidoczny, a mnie jest znany i bliski. Lubię zwracać uwagę na takie systemowo wykluczone pola. Chyba jeszcze bardziej lubię pokazywać, jak inni (bardziej uprzywilejowani) na nie patrzą. Tak też jest trochę w przypadku Emily forever, która – jak się okazało – dla wielu osób była o tyle szokującą książką, że pokazała „biedne Oslo”. Nie znaczy to jednak, że nie wierzę w oddziaływanie literatury (zresztą chyba każdy, kto nie pisze do szuflady, musi mieć chociaż trochę takiej wiary, która popycha do wydania książki, do podzielenia się swoją historią z czytelnikami). Wierzę, a nawet wiem to na pewno z własnego doświadczenia, że literatura może uczyć, poszerzać naszą empatię, także poprzez rzucanie światła na takie obszary wiedzy czy też szeroko rozumianego ludzkiego doświadczenia, które dotąd znajdowały się poza horyzontem naszych zainteresowań. W ten sposób faktycznie przyczynia się do zmiany poszczególnych ludzkich mikroświatów. Jeśli przyjmiemy, że zmiana na jakimś wyższym, społecznym poziomie, jest sumą takich pomniejszych osobistych transformacji, to można powiedzieć, że „zmiana świata” jest skutkiem ubocznym literatury.

O AUTORZE

Maria Navarro Skaranger

Urodziła się w 1994 roku w Oslo. Zadebiutowała w 2015 roku powieścią Alle utlendinger har lukka Gardiner (Wszyscy cudzoziemcy mają zaciągnięte zasłony), za którą została nominowana do prestiżowej Nagrody im. Tarjeia Vesaasa dla debiutantów. Książka napisana jest w całości slangiem środowisk imigranckich w Oslo. W 2018 roku ukazała się druga powieść autorki, Bok om sorg (Fortellingen om Nils i skogen) [Księga żałoby (Opowieść o Nilsie w lesie)]. Książka zebrała entuzjastyczne recenzje i przyniosła Skaranger nagrodę Osloprisen (2018), jak również Nagrodę Literacką Unii Europejskiej za rok 2020. W roku 2019 przyznano jej stypendium dla pisarzy Związku Księgarzy Norweskich (Bjørnsonstipendet). W swoich książkach Skaranger porusza tematy pomijane przez większość norweskich autorów, takie jak problemy środowisk imigranckich czy wykluczenie społeczne i klasowe. Jej trzecia powieść, Emily forever, ukazała się w Norwegii w 2021 roku.