recenzje / KOMENTARZE

Cóż, Jeść, Głupi Jaś

Krzysztof Siwczyk

Autorski komentarz Krzysztofa Siwczyka do wierszy z książki Dane dni.

Biuro Literackie

Cóż

Zawsze musi mieć wszystko wyliczone,
podsumowane i opracowane, jak mawiasz.
Tysiąc dwieście w dwa dni, tak jakby
nie mogli po prostu umówić się, że punkt
do którego podobno zmierzają, to mityczne
miejsce spotkania, jest dawno za nimi.
W zasięgu mają tylko gesty w rodzaju tych,
jakie oferują ciała, tak bardzo nieposłuszne
krotochwilne szpileczki. Pancerny budzik dziś ich
nie dotyczy. Na dobrą sprawę niczego nie zobaczyli,
ale czy pocztówka kupiona na dworcu nie jest
bardziej realna, niż karzeł, mieszkaniec
robotniczej dzielnicy, do którego szepnął
słowo, ostatnie słowo przed wyjazdem?
Potem komunikowali się wyłącznie oczami.
Pionowe źrenice, pożądanie i przesiadki.
Pokój z obrazem, na który zareagowałaś znacznie.
Jak sobie to wyobraża? Jak zawsze nie wie?
Jacyś przypadkowi goście, którzy wnieśli szkło i
szereg dobrze skrojonych zdań. Uśmiechnięci
ludzie budzą w nim ochotę na długi spacer.
Na co masz ochotę? Po drobnej korekcie wysokości,
wydawałaś się usatysfakcjonowana, ale rano,
no cóż, pamięć jest dla nich obiektem, powiedzmy
jak izba pamięci, czymś co wymusza powagę,
wzruszenie albo cichutkie zsikanie się ze śmiechu.
Szybka ablucja, pożegnanie dupowatego portiera i
okazało się, że robią sobie zdjęcie z parowozem,
a on kładzie głowę pod koło i puszcza oko do siebie.
Teraz mówisz, że chciałabyś mieć fotografię, coś,
co pozwoliłoby umiejscowić tę podróż,
która kończy się zwykle w tym miejscu, a z którego,
prawdę mówiąc, nigdzie już się nie rusza.


Geneza tego wiersza sprowadza się do kilku głębszych namysłów nad tak zwaną relacją interpersonalną z osobą, która jak wynika z tekstu aspiruje do bycia kimś ważnym w życiu podmiotu lirycznego, w sytuacji nakreślonej przez powyższy utwór. A mianowicie: dwoje ludzi chce się gdzieś wybrać, ale nie wie gdzie i jak. Kluczą więc pociągami w dowolnych kierunkach, aby wreszcie przeznaczenie swojej podróży znaleźć w obskurnym hotelu, gdzieś na wschodzie, pośród mało interesujących interlokutorów. W tej opresji bohaterka wiersza zaczyna kontemplować obraz przedstawiający pająka na rykowisku i tak zamiera, podobnież jak jej towarzysz, ale to właśnie on rano organizuje całą przeprawę przez bagno toalety i wyjazdu. Jednakowoż dalej już nigdzie nie jadą, ponieważ na wzór rolniczych blokad, bohater kładzie się pod koła zabytkowego parowozu i sprawa zaczyna być poważna. Całość wiersza przeniesiona jest w rejony “meta” za pomocą prostego zabiegu, polegającego na sprawnym żonglowaniu słowami takimi jak “koniec”; “prawdę mówiąc”; “fotografia”.


Jeść

Ekstrawagancja, z jaką infekcja wdała się
w półmrok jamy ustnej i nie daje
dojść do słowa, skazując go na migi,
którymi nie mówi jednak nic, ponad to,
co zazwyczaj. Potąd. Wszystkiego potąd.
Obfitość, zatrzęsienie, makroświat mikroludzi.
W gorączce dobrze jest gdzieś pójść,
trochę polewitować w chłodni
prostych relacji, z jakimi ma tu przyjemność.
Podobno statystyczny siedemdziesięciolatek
ma na koncie zżartych pięć dorodnych słoni.
Czy można dosadniej zobrazować ciężar życia,
wagę pojedynczego istnienia, duchowy głód?
Z tego punktu widzenia degustacja i toast brzmią
jak klątwa. Sorry, z każdego punktu widzenia.
I to cieszy. Bobasek siedzi w koszyku,
bawi się ssąc mięso,
smacznego.


Wiersz opowiada o makroproblemach mikroludzi, czyli o odwiecznym zagadnieniu “sein zu Tode”. I tak, bohater w gorączce, trafia w przestrzeń modelowego doświadczenia wyżej wymienionego komunału. Za odpowiednią opłatę otrzymuje swój koszyczek i teraz jego los jest w jego rękach. Na swojej drodze spotyka sobie podobnych pielgrzymów z różnym stażem pielgrzymowania. Kiedy wreszcie, po wielu mrożących krew w żyłach przygodach, osiąga chłodnię wieku dojrzałego, wtedy u bram kasy jego oczom ukazuje się nowe życie, które posila się ciałem i krwią z Rawy Mazowieckiej. Bohater życzy wszystkim smacznego.


Głupi Jaś

Waruje przy telefonie. Zdarzyło się.
Myśli o usuniętej żyle, czyimś bólu i
tęskni.

Pełen kontakt, dobra słyszalność, śmiech i
echo szpitalnego korytarza. Bliskość
na wyciągnięcie głosu.

Zaliczy ten dzień w poczet innych
dni, których bohater pozostał
nieznany.


Życie domaga się uśmierzenia. Jaś jest jednym z najlepszych specjalistów w tej dziedzinie. Na wizytę umawiamy się bezwiednie, bez wyraźnych chęci, przestraszeni, ba, przerażeni, gotowi do pożegnania z bliskimi, z nadziejami, z mrzonkami, z iluzjami, aż tu nagle okazuje się, że wita nas uśmiech kolejnego poranka i jesteśmy gotowi to wszystko obrócić w głupi żart, drodzy czytelnicy.

O AUTORZE

Krzysztof Siwczyk

Urodzony w 1977 roku w Knurowie. Poeta, recenzent literacki oraz okazjonalnie aktor. W „Polityce” ukazują się jego felietony, pracuje w Instytucie Mikołowskim. Laureat nagród literackich: „Czasu Kultury” (1995) i Fundacji Kultury (1999), Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych (2003), Fundacji im. Kościelskich (2014). Był nominowany także do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” (czterokrotnie), Narody Literackiej Gdynia oraz Nagrody Poetyckiej im. W. Szymborskiej. Zagrał tytułową rolę w filmie Wojaczek, za którą był nominowany do Europejskiej Nagrody Filmowej (2000). Dotychczas opublikował kilkanaście książek poetyckich, ostatnio: Krematoria 1/Krematoria 2. Mieszka w Gliwicach.

powiązania

Moje likwidacje

dzwieki / WYDARZENIA Krzysztof Siwczyk Marta Podgórnik Roman Honet

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Romana Honeta, Marty Podgórnik i Krzysztof Siwczyk podczas Portu Wrocław 2009.

WIĘCEJ

Kochankowie na otwartm morzu

dzwieki / WYDARZENIA Dariusz Sośnicki Jacek Dehnel Julia Fiedorczuk Krzysztof Siwczyk Łukasz Jarosz

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Jacka Dehnela, Julii Fiedorczuk, Łukasza Jarosza, Krzysztofa Siwczyka i Dariusza Sośnickiego podczas Portu Wrocław 2007.

WIĘCEJ

Rozbiórka

dzwieki / WYDARZENIA Andrzej Sosnowski Bohdan Zadura Darek Foks Dariusz Sośnicki Dariusz Suska Jacek Dehnel Jerzy Jarniewicz Krzysztof Siwczyk Marcin Sendecki Mariusz Grzebalski Marta Podgórnik Piotr Sommer Ryszard Krynicki Tadeusz Pióro Urszula Kozioł Wojciech Bonowicz Zbigniew Machej

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Urszuli Kozioł, Ryszarda Krynickiego, Bohdana Zadury, Piotra Sommera, Jerzego Jarniewicza, Zbigniewa Macheja, Andrzeja Sosnowskiego, Tadeuszy Pióry, Darka Foksa, Wojciecha Bonowicza, Marcina Sendeckiego, Dariusza Suski, Mariusza Grzebalskiego, Dariusza Sośnickiego, Krzysztofa Siwczyka, Marty Podgórnik i Jacka Dehnela podczas Portu Wrocław 2007.

WIĘCEJ

Moi Moskale

dzwieki / WYDARZENIA Andrzej Sosnowski Anna Podczaszy Bogusław Kierc Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki Jerzy Jarniewicz Julia Fiedorczuk Krzysztof Siwczyk Natalia Gorbaniewska Natalia Woroszylska Tadeusz Pióro Wiktor Woroszylski

Zapis całego spotkania autorskiego wokół antologii Moi Moskale podczas Portu Wrocław 2006.

WIĘCEJ

W państwie środka

dzwieki / WYDARZENIA Bogusław Kierc Dariusz Sośnicki Krzysztof Siwczyk Tomasz Broda Zbigniew Machej

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Bogusława Kierca, Zbigniewa Macheja, Krzysztofa Siwczyka, Dariusza Sośnickiego i Tomasza Brody podczas Portu Wrocław 2005.

WIĘCEJ

Z niedanych jestem

wywiady / O KSIĄŻCE Kacper Bartczak Krzysztof Siwczyk

Rozmowa Krzysztofa Siwczyka z Kacprem Bartczakiem, towarzysząca premierze książki Widoki wymazy, wydanej w Biurze Literackim 19 kwietnia 2021 roku.

WIĘCEJ

Rafał Wojaczek, który jest

dzwieki / WYDARZENIA Agnieszka Wolny-Hamkało Andrzej Sosnowski Bogusław Kierc Bohdan Zadura Darek Foks Dariusz Sośnicki Edward Pasewicz Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki Jerzy Jarniewicz Jurij Andruchowycz Krzysztof Siwczyk Maciej Malicki Maciej Melecki Marcin Sendecki Mariusz Grzebalski Marta Podgórnik Tadeusz Pióro Tomasz Majeran Tomasz Różycki Wojciech Bonowicz Zbigniew Machej

Zapis całego spotkania autorskiego poświęconego twórczości Rafała Wojaczka podczas Portu Legnica 2004.

WIĘCEJ

Dzikie wrażenia kreta (poeci trzech pokoleń)

dzwieki / WYDARZENIA Andrzej Sosnowski Bohdan Zadura Krzysztof Siwczyk Tomasz Majeran

Zapis całego spotkania autorskiego Tomasza Majerana, Krzysztofa Siwczyka, Andrzeja Sosnowskiego i Bohdana Zadury podczas Portu Literackiego 2004.

WIĘCEJ

Dowód z tożsamości i Zdania z treścią

dzwieki / WYDARZENIA Jerzy Jarniewicz Krzysztof Siwczyk

Zapis całego spotkania autorskiego Jerzego Jarniewicza i Krzysztofa Siwczyka podczas Portu Legnica 2003.

WIĘCEJ

Dopiero wyobraźnia wyzwoli rozum, czyniąc go faktycznie rozumnym

wywiady / O KSIĄŻCE Krzysztof Siwczyk Tadeusz Sławek

Rozmowa Krzysztofa Siwczyka z Tadeuszem Sławkiem, towarzysząca wydaniu książki Williama Blake’a Wyspa na Księżycu, w tłumaczeniu Tadeusza Sławka, która ukazała się w Biurze Literackim 2 marca 2020 roku.

WIĘCEJ

Rewizyta z zaświatów na okoliczność lektury

recenzje / ESEJE Krzysztof Siwczyk

Recenzja Krzysztofa Siwczyka, towarzysząca wydaniu książki Williama Blake’a Wyspa na Księżycu, w tłumaczeniu Tadeusza Sławka, która ukazała się w Biurze Literackim 2 marca 2020 roku.

WIĘCEJ

Drugie dotknięcie i Dane dni

dzwieki / WYDARZENIA Krzysztof Siwczyk Mariusz Grzebalski

Zapis całego spotkania autorskiego Mariusza Grzebalskiego i Krzysztofa Siwczyka podczas Portu Legnica 2000.

WIĘCEJ

Dyskusja: O “Wojaczku wielokrotnym”

dzwieki / DYSKUSJE Bogusław Kierc Katarzyna Batorowicz-Wołowiec Krzysztof Siwczyk Maciej Szczawiński Romuald Cudak Stanisław Bereś Stanisław Srokowski

Dyskusja wokół książki Stanisława Beresia i Katarzyny Batorowicz-Wołowiec Wojaczek wielokrotny z udziałem Romualda Cudaka, Bogusława Kierca, Stanisława Srokowskiego, Macieja M. Szczawińskiego, Krzysztof Siwczyka.

WIĘCEJ

Nazywacz

recenzje / IMPRESJE Krzysztof Siwczyk

Szkic Krzysztofa Siwczyka do poematu Palamedes Piotra Matywieckiego, wydanego w Biurze Literackim 1 maja 2017 roku.

WIĘCEJ

Dyskusja “Poeci a ikonosfera współczesności”

nagrania / Z Fortu do Portu Adam Wiedemann Andrzej Sosnowski Bohdan Zadura Krzysztof Siwczyk Marcin Świetlicki

Krzysztof Siwczyk, Marcin Świetlicki, Andrzej Sosnowski, Adam Wiedemann i Bohdan Zadura spierają się o ikonosferę współczesności. Port Legnica 2002.

WIĘCEJ

Dyskusja “Czy poezja może zmienić świat?”

nagrania / Między wierszami Anna Podczaszy Bohdan Zadura Jerzy Jarniewicz Krzysztof Siwczyk Tomasz Broda Zbigniew Machej

Krzysztof Siwczyk, Anna Podczaszy, Bohdan Zadura, Jerzy Jarniewicz, Zbigniew Machej oraz Tomasz Broda o tym, czy poezja to próba “dania w pysk światu”, czy może jego zmiany?

WIĘCEJ

Dyskusja “Słowa ujemne poetycko”

nagrania / Między wierszami Bohdan Zadura Krzysztof Siwczyk Marcin Świetlicki Zbigniew Machej

Zbigniew Machej, Krzysztof Siwczyk, Marcin Świetlicki i Bohdan Zadura zastanawiają się, czy istnieją słowa o ujemnym potencjale poetyckim. Port Legnica 2002.

WIĘCEJ

Rodzaj przenikliwości

recenzje / ESEJE Krzysztof Siwczyk

Recenzja Krzysztofa Siwczyka z książki Farsz Marcin Sendeckiego.

WIĘCEJ

Osiemdziesiąt pięć prawd o Rafale Wojaczku

recenzje / ESEJE Krzysztof Siwczyk

Recenzja Krzysztofa Siwczyka z książki Wojaczek wielokrotny. Wspomnienia, relacje, świadectwa Stanisława Beresia i Katarzyny Batorowicz-Wołowiec.

WIĘCEJ

"Gra w literackość" i "gra w życie"

recenzje / ESEJE Krzysztof Siwczyk

Recenzja Krzysztofa Siwczyka z książki Inne tempo Jacka Gutorowa.

WIĘCEJ

Półświatek

recenzje / IMPRESJE Krzysztof Siwczyk

Recenzja Krzysztofa Siwczyka z książki Studium temperamentu Ronalda Firbanka.

WIĘCEJ

Koszmarne mroki

recenzje / ESEJE Krzysztof Siwczyk

Recenzja Krzysztofa Siwczyka z książki Pięć opakowań Marty Podgórnik.

WIĘCEJ

[Blant chwacko przyjmuje…], [Wjazd do osady smutnych religii], [I nadal żywisz urazę…]

recenzje / KOMENTARZE Krzysztof Siwczyk

Autorski komentarz Krzysztofa Siwczyka do wierszy z książki Centrum likwidacji szkód.

WIĘCEJ

O Egzotycznych ptakach i roślinach

recenzje / NOTKI I OPINIE Joanna Wajs Julia Fiedorczuk Krzysztof Siwczyk

Komentarze Julii Fiedorczuk, Joanny Wajs, Krzysztofa Siwczyka.

WIĘCEJ

O Wycieczkach krajoznawczych

recenzje / NOTKI I OPINIE Karol Maliszewski Krzysztof Siwczyk Marta Podgórnik

Komentarze Karola Maliszewskiego, Krzysztofa Siwczyka, Marty Podgórnik.

WIĘCEJ

O Ustaleniach z Maastricht

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Jacek Bierut Karol Pęcherz Krzysztof Siwczyk

Komentarze Agnieszki Wolny-Hamkało, Jacka Bieruta, Karola Pęcherza i Krzysztofa Siwczyka.

WIĘCEJ

…jak aksjomat na granicy kilku geometrii (o poezji Kacpra Bartczaka)

recenzje / NOTKI I OPINIE Krzysztof Siwczyk

Krzysztof Siwczyk o poezji Kacpra Bartczaka.

WIĘCEJ

Ludzie, których znacie, Słowa do muzyki, Bez

recenzje / KOMENTARZE Krzysztof Siwczyk

Autorski komentarz Krzysztofa Siwczyka do wierszy z książki W państwie środka.

WIĘCEJ

Sum, Ortalion, Nadzieja – bez zaskoczeń

recenzje / KOMENTARZE Krzysztof Siwczyk

Autorski komentarz Krzysztofa Siwczyka do wierszy z książki List otwarty.

WIĘCEJ

O Centrum likwidacji szkód

recenzje / NOTKI I OPINIE Bartosz Sadulski Małgorzata Niklasińska

Komentarze Bartosza Sadulskiego, Magdaleny Jędrusiak, Małgorzaty (Kingosi) Niklasińskiej oraz Łukasza Baduli.

WIĘCEJ

On młody i genialny był…

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recenzja Piotra Śliwińskiego z książki List otwarty Krzysztofa Siwczyka.

WIĘCEJ