„Podniecająca jest myśl, że można mówić rzeczy wprost”

Wyda­jesz książ­kę po dość dłu­giej prze­rwie – choć poprzed­nia nie uka­za­ła się wca­le tak daw­no, to wra­że­nie wyni­ka naj­praw­do­po­dob­niej z bra­ku publi­ka­cji „w mię­dzy­cza­sie”, nie bra­łaś też udzia­łu w tzw. życiu lite­rac­kim. Stąd pyta­nie – kie­dy powsta­wa­ły wier­sze do Intro? Pod­ję­łaś pisa­nie po jakiejś prze­rwie czy zaczę­łaś frag­men­ty zbie­rać zaraz po wyda­niu Wspól­ne­go języ­ka? Co spra­wi­ło, że uzna­łaś książ­kę za goto­wą do wyda­nia?

Po Wspól­nym języ­ku zro­bi­łam sobie prze­rwę w pisa­niu, ale bez kon­kret­nej przy­czy­ny czy też moty­wa­cji. Jed­nak z myślą o tym, że nie będzie to dłu­go­trwa­łe. Nie wyszło, prze­ga­pi­łam moment powro­tu. Wier­sze do Intro zaczę­ły powsta­wać po jakichś trzech latach. Co spra­wi­ło, że uzna­łam książ­kę za goto­wą do wyda­nia? Ter­min…

Co to zna­czy, że prze­ga­pi­łaś moment powro­tu?

To zna­czy mniej wię­cej tyle, że po latach byłam zmu­szo­na zaczy­nać wszyst­ko od począt­ku. Tak to wła­śnie dla mnie wyglą­da­ło.

Oczy­wi­ście to, co powie­dzia­łam wcze­śniej, nie do koń­ca zgod­ne jest z praw­dą – nie trze­ba nawet być wśród two­ich „przy­ja­ciół” na Face­bo­oku, żeby wie­dzieć, że regu­lar­nie publi­ku­jesz tam not­ki, małe pro­zy, zrzu­ty z codzien­no­ści. Ta for­ma ostat­nio robi się coraz bar­dziej popu­lar­na, mamy nawet kla­sy­ków gatun­ku – jak Łukasz Naj­der. Czy to noto­wa­nie ma dla Cie­bie jakiś zwią­zek z pisa­niem wier­szy? Sta­no­wi rodzaj rezer­wu­aru mate­ria­łu, ćwi­cze­nie z reduk­cji, testo­wa­nie wraż­li­wo­ści czy­tel­ni­ków?

Face­bo­ok nie ma żad­ne­go związ­ku z pisa­niem wier­szy, nie mam tak­że zamia­ru testo­wać czy­tel­ni­ków z cze­go­kol­wiek. Nic nie jest celo­we. To, po pro­stu, przy­jem­na zaba­wa.
P.S. Jeśli ktoś tu jest kla­sy­kiem, to Piotr Czer­ski.

Intro zamy­kasz wier­szem dedy­ko­wa­nym Tom­ko­wi Puł­ce, wier­szem, któ­ry w isto­cie jest cyta­tem z two­jej debiu­tanc­kiej książ­ki, z tek­stu Wpław. Rzad­ko dedy­ku­jesz wier­sze, rzad­ko sto­su­jesz auto­cy­ta­ty. A w tym przy­pad­ku cały wiersz wła­ści­wie skła­da się tyl­ko z tych dwóch ele­men­tów. Jed­no, co w nim zmie­ni­łaś, to wer­sy­fi­ka­cja – przez co sło­wo „jeste­śmy” wybi­ło się na inci­pit. Cza­sow­nik w cza­sie teraź­niej­szym, choć wiersz dedy­ko­wa­ny tra­gicz­nie zmar­łe­mu. Powiesz coś o powsta­niu tego tek­stu?

Histo­ria jest krót­ka. Jest to frag­ment wier­sza, któ­ry napi­sa­łam będąc w związ­ku z Tom­kiem; bio­rąc pod uwa­gę oko­licz­no­ści jego śmier­ci, jest to bar­dzo zna­mien­ny frag­ment, zna­czą­cy, dla­te­go zde­cy­do­wa­łam się na umiesz­cze­nie go w tej książ­ce, też dla mniej waż­nej.

Zawsze byłaś oszczęd­na – krót­kie wier­sze, krót­kie książ­ki. Paweł Kacz­mar­ski pisał o kon­sty­tu­tyw­nym dla Two­jej poety­ki poczu­ciu nie­do­sy­tu, z któ­rym czy­tel­nik coś musi zro­bić – jakoś je dla sie­bie prze­pra­co­wać, zro­zu­mieć. Intro to zale­d­wie 26 wier­szy, spo­ro z nich krót­szych niż dotych­cza­so­wa „śred­nia”. Ta pogłę­bio­na reduk­cja wyda­je się jed­nak nie dzia­łać na rzecz wspo­mnia­ne­go nie­do­sy­tu (choć oczy­wi­ście chcia­ło­by się, by było wię­cej), ponie­waż zaczę­łaś czę­ściej wier­sze puen­to­wać – domy­kać je, choć­by naj­krót­sze, rodza­jem kody, kaden­cyj­ne­go oznaj­mie­nia. Czy możesz spró­bo­wać powie­dzieć, skąd ta zmia­na?

Tak, krót­kim for­mom pozo­sta­łam wier­na. A co do języ­ka: po dru­giej książ­ce prze­czu­wa­łam, że moja kolej­na, o ile się uka­że, będzie pisa­na innym języ­kiem, nie tak meta­fo­rycz­na i her­me­tycz­na, a bar­dziej oso­bi­sta i rady­kal­na. Ryzy­kow­nie szcze­ra.  I tak się sta­ło.

Fra­za „ryzy­kow­na szcze­rość” pada też w książ­ce. Co to dla cie­bie zna­czy? Dla­cze­go prze­ciw­sta­wiasz szcze­ro­ści her­me­tyzm?

Pod­nie­ca­ją­ca jest myśl, że moż­na mówić rze­czy wprost, żylet­ką po oczach, przy pomo­cy nie­wie­lu słów.

W roz­mo­wie z Jaro­sła­wem Borow­cem, po wyda­niu Wspól­ne­go języ­ka, mówi­łaś: „w pierw­szej książ­ce, ponie­kąd, bada­łam sie­bie, tu nastę­pu­je roz­sze­rze­nie świa­ta, pró­ba wyj­ścia od «ja» do «wy». Czy Intro to powrót do sie­bie, intro-wer­sja? W two­jej nowej książ­ce poja­wia­ją się jed­nak „oni”. Kim są dla cie­bie ujmo­wa­ne w wier­szach „inne świa­ty” spo­co­nych męż­czyzn od hono­ru i ojczy­zny?

Teraz już nie będę się tak wymą­drzać i silić na efek­tow­ne wywia­dy. Posta­no­wi­łam, że będę roz­ma­wiać o książ­ce raczej powierz­chow­nie, bo, jak sądzę, czy­tel­ni­ka inte­re­su­ją raczej same wier­sze, a nie to, co się dzie­je dooko­ła nich.