książki / POEZJE

Dzieła zebrane, tom 2

Tymoteusz Karpowicz

Fragmenty książki Tymoteusza Karpowicza Dzieła zebrane, tom 2, wydanej w Biurze Literackim 5 lipiec 2012 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Odwrócone światło

kopia arty­stycz­na
KOŁO TAŃCA MIŁOSNEGO
i z miło­ści zdję­ła chust­kę z wło­sów
potem zdję­ła wło­sy poza chust­kę
potem co mogło przy­po­mi­nać wło­sy
potem co nicze­go już nie przy­po­mi­na­ło
zacho­dzi­ła go ze wszyst­kich stron szyi
potem szy­ja zacho­dzi­ła w stro­ny
potem stro­ny zacho­dzi­ły w szy­ję
potem stro­nom było już bez stron
potem szy­jom było już bez szyi
była weso­ła zry­wa­ła się z cia­ła
potem cia­ło zry­wa­ła z cia­ła
potem co mogło nie pamię­tać cia­ła
potem co nicze­go już nie pamię­ta­ło
była cią­gle taka sama jego
jak nie jego była taka sama
jak nie taka sama była już nie jego
jak nie sama była już nie taka

ory­gi­nał

PROSTE Z OBWODU

kal­ka logicz­na

MODUS PONENDO TOLLENS
wciąż wyda­jesz a nasię­bier­nie
blask pęci­ny na pocię­tym wie­trze
lub wciąż bie­rzesz a wyda­ją­co
jego pasma do ust prze­krwio­ne
zatem mówisz rzecz bar­dzo pro­stą
tyl­ko w uchu na prze­strzał zwi­nię­tym

kal­ka logicz­na

ILOCZYN ZBIORÓW
prze­wią­za­na w pęci­nach różań­cem
sza­ta­ni­ca w rędzi­nach cia­ła
szczo­drze grze­chem wysła­na
a pogó­rze ple­we i nie­pal­ne
na nią sto­sy nanio­sły bocz­ne
ze zgar­nię­cia w roz­war­cie

kopia arty­stycz­na

TRÓJBRZEŻNA KOŁYSANKA
(kosmo­go­nia)

w nie usta­lo­nym dotąd nie­bie
waha się pro­mień jego mat­ka
w macie­rzy­stej gwieź­dzie sama sobie
ście­le brzeg koły­san­ki sama sobie
ssie pierś sama sobie pod­trzy­mu­je język
sama sobie odbie­ra swój poród sama sobie
zada­je płeć a potar­ta o nie swo­je usta
nie cału­je już świa­tła tyl­ko splu­wa w oczy
znów samej sobie i zaplą­ta­na w pępo­wi­nę wła­sną
sie­kie­rą brzuch otwie­ra i sie­kie­rą zszy­wa
mię­sną arkę noego wciąż napa­sto­wa­na
przez parzy­ste­go sam­ca swe wła­sne ramio­na
bro­ni się na odlew swych ud a na pra­wo
odci­na im odwrót na bok a gdy rosną
odja­da bocz­ne dzie­ci i nawar­stwia na nie
nawa­ły wietrz­nej skó­ry a w tym hura­ga­nie
nie ma w co wło­żyć szyi wła­snej widać
jak odsta­je z miej­sca na uścisk jak ści­śnię­ta
przę­dzie go z wąt­ków roz­war­cia jak zgar­nia
szczu­pły zasób wiecz­no­ści pod docze­sny trze­wik
syna któ­ry na dwu­brzeż­nym świe­tle sam sobie
ście­le mat­kę i sam się dogry­za swych wła­snych
zębów za języ­kiem któ­rym wyli­zu­je z łona
swe wła­sne uro­dzi­ny potem splu­wa w tak­że wyli­za­ne
z sie­bie wła­sne źre­ni­ce i sie­kie­rę z lędź­wi
wła­snych dosta­je i pła­ta zasta­łą krew w mied­ni­cy
ser­ca za co przy­chwy­co­ny na wła­snym kainie
pod­pa­la ogień bio­der a gdy rośnie
odja­da bocz­ną mat­kę i w nawa­le sie­bie
też nie ma komu wtu­lić swej szyi więc zgar­nia
mat­kę pod sobą lecz nie może tra­fić do uści­sku
obok z dwu stron poru­sza­na do środ­ka koły­ska
samo­zbi­ja­ją­ca swe deski i z gwoź­dzi samoś­pie­wa­ją­ca
naraz trzy koły­san­ki w róż­ne stro­ny śpie­wu

ory­gi­nał

ODSTAWANIE CIOSÓW

kal­ka logicz­na

REGUŁA ODRYWANIA
élan vital cwa­łu­je bez por­tek
na naro­wi­stej koby­le rodza­ju
jak się rze­kło we wszyst­kie stro­ny
imien­ni­cy swo­jej i zwie­rza
nie­po­dob­na jesz­cze na dobre
dogo­dzić krza­kiem i ogniem
gdzie zale­gną w sobie toż­sa­mi
a z nad­mia­ru boków odsta­ną

kal­ka logicz­na

PRZEKŁADALNOŚĆ
narę­cza pępo­win
wyrzu­ca się do kubłów
gdyż susz z pępo­wi­ny
jest bez tre­ści pasza się
zaczy­na gdzie jedze­nie się
koń­czy widać to na tra­wie
któ­rą roz­rą­bu­ją dwa pła­skie
ostrza ciał sie­ka­ne
danie ludz­kie odkła­da
jedze­nie za war­gi
gdy na gło­dzie leży

 

kal­ka logicz­na

METAROTACJE
roz­pra­sza­ją­ce zgro­ma­dze­nie zmy­słów
kość roz­no­si do środ­ka a obie­ga­ją­ca
te wszyst­kie zęby krew usta przy­wie­ra
do wiru­ją­cej poza sobą skó­ry

kopia arty­stycz­na

WIADOMOŚCI OD OJCA
w imię ojca i syna
wszy­scy tu nie­pi­śmien­ni
a jeśli jak spraw­dzisz
co napi­szą
bez papie­ru i bukw

mat­ka zdro­wa
nie­po­trzeb­nie umar­ła
mamy kło­po­ty z obej­ściem
nie przyj­mu­je się na nowym

brat cią­gle chce tu robić
zło­te ruble na czar­nej rzod­kwi
ale jak ją odróż­nić
od bia­łej

wuj czę­sto wycho­dzi na dro­gę
podob­no patrzy
w waszą stro­nę
ale jak to zoba­czyć

otóż to z tym widze­niem się
to naj­go­rzej to huka­my
ale też o tym nie sły­chać

więc prze­sy­łam to przez oka­zję
nie bar­dzo wiem jaką
a naj­le­piej przyjdź i sam zobacz

ory­gi­nał

DOBIJANIE SIĘ DO POKRYWY

kal­ka logicz­na

KONIECZNOŚĆ
to potrze­ba nawią­za­nia luzów
do wybie­gu w szcze­rych gaciach
całym pro­stym na pole
zmierz­chem bar­ba­rzyń­stwa
resz­ta wią­że nas dosta­tecz­nie

kopia arty­stycz­na

PŁOWA ROZMOWA PO LESIE
(ofla­dro­wa­na)

koń­czy się krew
muszę się stresz­czać
ufaj mi jestem
z two­jej nie­pa­mię­ci
dum­ny po ogo­nie
i kle wbi­tym szcze­rze
aż do mego ser­ca
za mar­no­traw­stwo bra­ci
zadep­ta­nej rui
pochyl swą sierść w stro­nę
mego sty­gną­ce­go kar­ku
być może wspól­nym grzbie­tem
omi­nie nas czło­wiek
więc moż­li­wie cicho
nie wyj­my sły­szę go
ma napa­dy
odwra­ca­nia
co chwi­lę
mija­nia

ory­gi­nał

DZIKA KWESTA NA LUDZI

kal­ka logicz­na

ZNAK RÓWNOWAŻNOŚCI
w koron­ko­wych prób­kach powie­trza
nawias krzy­ku na oścież
to dwu­dysz­na róż­ni­ca płuc
pro­wa­dzo­na wzdłuż jed­nej tcha­wi­cy
prze­po­ła­wia swo­ją rów­no­wa­gę

 

kopia arty­stycz­na

ODWRÓCONE ŚWIATŁO
kie­dy moja łód­ka dobi­je do słoń­ca
zacze­kam chwi­lę nie wysią­dę z brze­gu
popa­trzę stąd na wszyst­kie zacho­dy
świa­tła na jego nazwy i na syno­ni­my
jak wiecz­ny pęd pod górę pot
bły­ska­wicz­ne ostro­gi w oku osza­la­ły
jeź­dziec bez konia bato­żą­cy zapar­tą
w cudzym koniu gałąź bzu przed­wcze­sne­go roz­ora­ny
lito­ścią poli­czek kol­czu­ga roz­ka­zu
w moim naro­wi­stym ramie­niu lodo­wa­ta
foka śmier­ci na tych śnie­gach chwa­ły
któ­re lepiej prze­mil­czeć jak
prze­gry­zio­ny tunel brat­nie­go gar­dła
gdzie szczu­ry gniaz­da wiły z mani­fe­stów
moja wła­sna ręka grze­bią­ca w obcym mózgu
w poszu­ki­wa­niu for­mu­ły otwar­te­go życia
w zakap­tu­rzo­nych sidłach śmier­ci sza­fot na ołta­rzu
bóg w bat­tle­dres­sach wraz z obro­ną dłu­go
obcię­ta ręka pamię­ci na zna­ku

to wszyst­ko było prze­cież moim odwró­co­nym świa­tłem
pali­ło się gdy gasło i gasło się paląc
ale kiść naro­du na ser­cu sunę­ła wciąż w górę
krwi za któ­rą cią­gle nie widzia­łem słoń­ca

ory­gi­nał

NIBELUNGI W CHLEWIE JAKO PULSARY

kal­ka logicz­na

ZMIENNA INDYWIDUALNA
sym­bol p jak pole ale w takim wie­trze
że pre­dy­kat może zale­d­wie utrzy­mać
godzi­nę zda­nie w ręku w takim
dęciu w skład­nię o los pytać
kape­lu­sza na gło­wie trze­ba nie mieć w życiu
dopraw­dy nawet krop­ki na począt­ku fra­zy

kal­ka logicz­na

ZMIENNA ZWIĽZANA
czę­sto dru­tem kol­cza­stym i pośrod­ku glo­bu
wle­czo­na za wło­sy do kolan była jest
i będzie moją ran­ną ojczy­zną bo mam od niej
buty na ape­le codzien­ne kie­dy je sznu­ru­ję
supłam krew któ­ra nie chce ucho­dzić beze mnie

O autorze

Tymoteusz Karpowicz

Urodzony 15 grudnia 1921 w Zielonej koło Wilna. Poeta, prozaik, dramaturg, tłumacz. Pracował jako asystent na Uniwersytecie Wrocławskim, a także redaktor w pismach: "Nowe Sygnały", "Odra", "Poezja". W 1973 roku wyjechał do USA, potem do RFN i Berlina Zachodniego, w 1978 roku osiadł w Chicago, obejmując katedrę literatury polskiej na uniwersytecie stanu Illinois. Za ostatni tom, Słoje zadrzewne (1999), otrzymał Nagrodę "Odry" oraz nominację do Nagrody Literackiej Nike. Zmarł w Oak Park 29 czerwca 2005.

Powiązania

Małe cienie wielkich czarnoksiężników

dzwieki / WYDARZENIA Tymoteusz Karpowicz

Zapis wyda­rze­nia poświę­co­ne­go książ­ce Małe cie­nie wiel­kich czar­no­księż­ni­ków Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza pod­czas Por­tu Wro­cław 2007.

Więcej

Odwrócona strefa

nagrania / stacja Literatura Tadeusz Różewicz Tymoteusz Karpowicz

Czy­ta­nie z książ­ki Odwró­co­na stre­fa w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 26.

Więcej

Odwrócona strefa (2)

utwory / zapowiedzi książek Tadeusz Różewicz Tymoteusz Karpowicz

Frag­men­ty zapo­wia­da­ją­ce książ­kę Odwró­co­na stre­fa, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 13 grud­nia 2021 roku.

Więcej

Zmyślony człowiek, Credo, Prawdziwe życie bohatera

nagrania / stacja Literatura Różni autorzy

Spo­tka­nie wokół ksią­żek Zmy­ślo­ny czło­wiek Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza, Cre­do Tade­usza Róże­wi­cza i Praw­dzi­we życie boha­te­ra Rafa­ła Wojacz­ka z udzia­łem Joan­ny Roszak, Jana Sto­lar­czy­ka, Bogu­sła­wa Kier­ca, Joan­ny Orskiej i Karo­la Mali­szew­skie­go w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 25.

Więcej

Czym jest poezja?

recenzje / KOMENTARZE Tymoteusz Karpowicz

Komen­tarz Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza, przy­to­czo­ny w związ­ku z wyda­niem książ­ki Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza Zmy­ślo­ny czło­wiek, w opra­co­wa­niu Joan­ny Roszak, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 24 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

Zmyślony człowiek

utwory / zapowiedzi książek Tymoteusz Karpowicz

Frag­ment zapo­wia­da­ją­cy książ­kę Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza Zmy­ślo­ny czło­wiek, w opra­co­wa­niu Joan­ny Roszak, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 24 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

O twórczości Krystyny Miłobędzkiej

recenzje / IMPRESJE Tymoteusz Karpowicz

Szkic Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza opu­bli­ko­wa­ny w cyklu pre­zen­ta­cji naj­cie­kaw­szych archi­wal­nych tek­stów z dwu­dzie­sto­pię­cio­le­cia festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra.

Więcej

Każde dzieło sztuki istnieje niejako podwójnie

recenzje / IMPRESJE Tymoteusz Karpowicz

Esej Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Dzie­ła zebra­ne, tom 2.

Więcej

Śmierć która sercu śpiewa

recenzje / KOMENTARZE Tymoteusz Karpowicz

Frag­ment szki­cu Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza o poezji Rafa­ła Wojacz­ka.

Więcej

Każde dzieło sztuki istnieje niejako podwójnie

recenzje / IMPRESJE Tymoteusz Karpowicz

Esej Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Dzie­ła zebra­ne, tom 2.

Więcej

Poza drzewa, poza języki

recenzje / IMPRESJE Jacek Gutorow

Esej Jac­ka Guto­ro­wa towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Dzie­ła zebra­ne, tom 2 Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Einstein poezji

recenzje / IMPRESJE Stanisław Srokowski

Esej Sta­ni­sła­wa Sro­kow­skie­go towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Dzie­ła zebra­ne, tom 2 Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Odwrócić odwrócone

recenzje / IMPRESJE Bianka Rolando

Esej Bian­ki Rolan­do o książ­ce Odwró­co­ne świa­tło Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Lekcje lasu w poezji Tymoteusza Karpowicza

recenzje / ESEJE Joanna Roszak

Szkic Joan­ny Roszak towa­rzy­szą­cy wyda­niu książ­ki Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza Zmy­ślo­ny czło­wiek, w opra­co­wa­niu Joan­ny Roszak, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 24 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

W błysku tasaka. Komentarz Bogusława Kierca do trzech dramatów Tymoteusza Karpowicza

recenzje / KOMENTARZE Bogusław Kierc

Komen­tarz Bogu­sła­wa Kier­ca do trzech dra­ma­tów Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

„Kotwice rzeczowości” w dramatach Tymoteusza Karpowicza

recenzje / IMPRESJE Zbigniew Solski

Esej Zbi­gnie­wa Sol­skie­go towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze szó­ste­go tomu Dzieł zebra­nych Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza, któ­ry uka­zał się 24 sierp­nia 2015 roku nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go.

Więcej

„Rewolucję trzeba robić każdego dnia…”

recenzje / ESEJE Ewelina Godlewska-Byliniak

Tekst Ewe­li­ny Godlew­skiej-Byli­niak towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze we Wro­cław­skim Teatrze Współ­cze­snym dra­ma­tu „Nie­wi­dzial­ny chło­piec”, pocho­dzą­ce­go z szó­ste­go tomu Dzieł zebra­nych Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza, któ­ry uka­zał się 24 sierp­nia 2015 roku nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go.

Więcej

Dramat jako sufler. Przypadek Tymoteusza Karpowicza

recenzje / IMPRESJE Joanna Roszak

Esej Joan­ny Roszak towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze pia­te­go tomu Dzieł zebra­nych Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza, któ­ry uka­zał się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 13 kwiet­nia 2015 roku.

Więcej

Aleatoryzm niekontrolowany. Noc jest to tylko wygnanym dniem Tymoteusza Karpowicza

recenzje / KOMENTARZE Jakub Momro

Komen­tarz Jaku­ba Mom­ry do dra­ma­tu Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza z pią­te­go tomu Dzieł zebra­nych, któ­ry uka­zał się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 13 kwiet­nia 2015 roku.

Więcej

Otwarcie ciężkich drzwi. Słowo o czwartym tomie Dzieł zebranych Tymoteusza Karpowicza

recenzje / IMPRESJE Bartosz Małczyński

Esej Bar­to­sza Mał­czyń­skie­go towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Dzie­ła zebra­ne, tom 4 Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Autonomia i metonimia

recenzje / IMPRESJE Jakub Momro

Esej Jaku­ba Mom­ro towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Dzie­ła zebra­ne, tom 3 Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Słowa ogromne niby pierścienie Saturna

recenzje / ESEJE Patrycja Wojkowska

Recen­zja Patry­cji Woj­kow­skiej z książ­ki Dzie­ła zebra­ne, tom 3 Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Każde dzieło sztuki istnieje niejako podwójnie

recenzje / IMPRESJE Tymoteusz Karpowicz

Esej Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Dzie­ła zebra­ne, tom 2.

Więcej

Poza drzewa, poza języki

recenzje / IMPRESJE Jacek Gutorow

Esej Jac­ka Guto­ro­wa towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Dzie­ła zebra­ne, tom 2 Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Einstein poezji

recenzje / IMPRESJE Stanisław Srokowski

Esej Sta­ni­sła­wa Sro­kow­skie­go towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Dzie­ła zebra­ne, tom 2 Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Niechęć wobec dźwigów

recenzje / ESEJE Paweł Kozioł

Recen­zja Paw­ła Kozio­ła z pierw­sze­go tomu Dzieł zebra­nych Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Karpowicz: zarys encyklopedyczny

recenzje / ESEJE Jakub Momro

Recen­zja Jaku­ba Mom­ro z pierw­sze­go tomu Dzieł zebra­nych Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

We wszystkim będę pana słuchał. O pierwszych kontaktach z Tymoteuszem Karpowiczem

recenzje / IMPRESJE Janusz Styczeń

Esej Janu­sza Stycz­nia towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze pierw­sze­go tomu Dzieł zebra­nych Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Interpretacja interpretacji. Konieczność poezji niemożliwej

recenzje / IMPRESJE Joanna Roszak

Esej Joan­ny Roszak o twór­czo­ści Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Odwrócić odwrócone

recenzje / IMPRESJE Bianka Rolando

Esej Bian­ki Rolan­do o książ­ce Odwró­co­ne świa­tło Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Mały cień wielkiego czarnoksiężnika

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Esej Joan­ny Muel­ler o Tymo­te­uszu Kar­po­wi­czu.

Więcej

Jak wszedłem w posiadanie tych tekstów

recenzje / ESEJE Andrzej Falkiewicz

Posło­wie Andrze­ja Fal­kie­wi­cza do książ­ki Małe cie­nie wiel­kich czar­no­księż­ni­ków Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 23 kwiet­nia 2007.

Więcej

O Małych cieniach wielkich czarnoksiężników

recenzje / NOTKI I OPINIE Bogusław Kierc Jacek Gutorow Karol Maliszewski

Komen­ta­rze Jac­ka Guto­ro­wa, Karo­la Mali­szew­skie­go i Bogu­sła­wa Kier­ca.

Więcej

Apetyt na Karpowicza

wywiady / o książce Artur Burszta Mirosław Spychalski

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Miro­sła­wem Spy­chal­skim, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Mówi Kar­po­wicz, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 11 listo­pa­da 2005 roku.

Więcej