Koronka Kompensacji i Kwef Koincydencji (Elizejski Spleen d’Or)

Uświa­da­miam to sobie tyl­ko dzię­ki tej podró­ży, ina­czej niż przez żywą obec­ność nie moż­na tego poznać. Czy wiesz, że jestem teraz wła­ści­wie pełen ufno­ści, mamy jesz­cze do omó­wie­nia pew­ne rze­czy strasz­ne, ale potem wypły­nie­my może jed­nak na czy­ste wody.
(F. Kaf­ka)

Cho­dzi­ło o alter­na­ty­wę: moja pierw­sza wer­sja – moja dru­ga wer­sja, i odno­śnie tej się wypo­wia­dam powy­żej: że mia­no­wi­cie zosta­ję przy pierw­szej. Pani wer­sja swo­ją funk­cję jak naj­bar­dziej speł­ni­ła.
(D. Bie­lic­ki)

I

eeech, cięż­ki jest dziś los samot­ne­go post­mo­der­ni­sty nawró­co­ne­go na kla­sy­cyzm, zwłasz­cza, gdy przy­cho­dzi takie­mu żyć na gór­nym ślą­sku (a gór­ny śląsk nie wie­rzy łzom!), przy hipo­te­tycz­nym nie-szu­mie wierzb; raz po nie­raz on, par­ty­zan­cik praw­do­po­do­bień­stwa, musi na polo­wym ołta­rzu idei poświę­cać sym­pa­tie, zmy­sły, pla­ny, okru­szek sła­wy, zalą­żek roman­su, chwi­le podej­rza­nej emfa­zy, złud­ne nadzie­je, całe para­fra­zy swej lite­ral­nej egzy­sten­cji

[ jest w tym, czym nas kar­misz, nie­uko­cha­ny świe­cie, któ­ry się prze­bie­rasz w te same do zerzy­ga­nia sur­du­ci­ki i blond perucz­ki – doza tru­ci­zny, lep­kiej, pre­cy­zyj­nie wymie­rzo­na, by nie­co uśpić, nie­co uskrzy­dlić… cyku­ta twa jed­nak (czy inny tam ołów) odkła­da się nam gdzieś tam, by w koń­cu, w kry­tycz­nej puen­cie, una­ocz­nić w wykre­sie uby­tek wnę­trza w całej roz­cią­gło­ści, zim­nej feerii okru­cień­stwa auto­im­mu­no­lo­gicz­nych roz­po­znań. ]

sierp­nie i wrze­śnie przy­no­szą wię­cej wyda­rzeń i zmian, niż jest się w sta­nie objąć i upo­rząd­ko­wać, cze­mu nie sprzy­ja zresz­tą towa­rzy­szą­ca tym mie­sią­com para­dok­sal­na aura, kom­po­nu­ją­ca pozor­nie nijak z sobą nie złą­czo­ne ele­men­ty rze­czy­wi­sto­ści w cią­gi, rzą­dzą­ce się swe­go rodza­ju logi­ka­mi nie­szczę­ścia.

wyglą­da na to, że wpierw z hukiem roz­paść się muszą jeden po dru­gim ukon­sty­tu­owa­ne (zda­je się, że jesz­cze w okre­sie spoj­rze­wa­nia) kano­ny / for­mu­ły postrze­ga­nia i inter­pre­ta­cji, by ich miej­sce mógł zająć uprosz­czo­ny, za to funk­cjo­nal­ny, ogląd.

tak więc, spo­ro zasła­nia­ją­cych hory­zont men­tal­nych komi­nów roz­sy­pa­ło mi się w ostat­nich tygo­dniach – po pro­stu efek­tem domi­na, odsła­nia­jąc rów­nin­ną cokol­wiek, ale mimo wszyst­ko mniej posęp­ną od uprzed­nio mi przed­sta­wio­nej, rze­czy­wi­stość. (auto­ra­mi tej dekon­struk­cji są oczy­wi­ście bliź­ni, któ­rych jak wia­do­mo w kwe­stii pozba­wia­nia nas jakich­kol­wiek złu­dzeń i jakiej­kol­wiek (jeśli ktoś ją miał?) pew­no­ści, nie spo­sób prze­ce­nić).

II

aż trud­no uwie­rzyć, że to już dzie­sią­ta edy­cja ogól­no­pol­skie­go kon­kur­su poetyc­kie­go im. jac­ka bie­re­zi­na. tym trud­niej, gdy się star­to­wa­ło w jego dru­giej edy­cji, a jest się wszak wciąż bar­dzo mło­dą poet­ką, co to naj­lep­sze (powiedz­my, że wier­sze) ma przed sobą… spo­ro róż­nych myśli, wspo­mnień przy­plą­ta­ło mi się przy oka­zji pra­cy nad nowym wyda­niem „prób nego­cja­cji”(i „para­di­so”). zupeł­nie od nowa i jak­że ina­czej czy­tam dziś pierw­szą książ­kę; z żad­nym tam roz­rzew­nie­niem czy zaże­no­wa­niem – czy­tam poszcze­gól­ne tek­sty, czy­tam całą tę histo­rię, i odkry­wam sobie jej kar­ty. jak wpa­so­wu­je się w roz­po­zna­wal­ne dziś kon­tek­sty, w prze­strzeń moich doświad­czeń, jak się ma do następ­nych ksią­żek, jakie z zawar­tych w niej horo­sko­pów spraw­dza­ły się przez te kil­ka lat na mnie i we mnie i co mnie – jako poet­kę i jako kobie­tę – łączy, a co róż­ni od tam­tej (i każ­dej innej) sie­dem­na­sto­let­niej debiu­tant­ki… no, powiedz­my sobie: ofe­lią to ja raczej nie bywa­łam, do ger­tru­dy z kolei tro­chę mi wciąż bra­ku­je…

nie tak daw­no (w lutym tego roku) mia­łam przy­jem­ność odbyć w łodzi spo­tka­nie autor­skie (bar­dzo inten­syw­ne, przy oka­zji dzię­ku­ję tam obec­nym!); potem poszli­śmy do tego same­go pubu, i usie­dli­śmy przy tym samym sto­li­ku, co osiem lat wcze­śniej, po mojej nagro­dzie. węż­sza o swo­je pla­ny i ocze­ki­wa­nia (by nie rzec: marze­nia), szer­sza o kil­ka doświad­czeń, przede wszyst­kim – o doświad­cze­nie przy­jaź­ni (trze­ba było kil­ku lat by to sło­wo nabra­ło mocy), poczu­łam się nagle jak­by na wciąż nie­do­mknię­tych waliz­kach, jak­bym nigdy po tam­tym fina­le bie­re­zi­na nie wyje­cha­ła z łodzi, nie wró­ci­ła do domu. jak­by wte­dy zapa­dła we mnie jakaś magicz­na zapad­ka, lek­ko klam­ka, jak­by daro­wa­no mi życie w miej­sce inne­go życia, któ­re zosta­wa­ło za mną, jak potem hotel świa­to­wit, piotr­kow­ska, dwo­rzec łódź fabrycz­na…

III

a tu ‘forum’ przy­sta­ni pyta: „kie­dy i jak debiu­to­wać?” (i każ­de­mu nasu­wa się oczy­wi­ste dopeł­nie­nie tego zesta­wu opre­syj­ne­go numer sie­dem dopy­ta­niem: „a po co?”). z punk­tu widze­nia ‘koniunk­tu­ry lite­rac­kiej’ (zawsze marzy­łam, żeby wywo­łać podob­nie absur­dal­ny byt dla jakie­goś tek­stu!), potrzeb­ny jest jeden debiut poetyc­ki na trzy-czte­ry deka­dy, bo gra­ni­ce per­cep­cji ‘gaze­ty wybiór­czej’ i ‘neu­eswer­ka’ w tej mate­rii i tak pęka­ją w kolo­ro­wych szwach (pro­za­icy mają inną tary­fę, lecz trud­no im zazdro­ścić – w świe­cie, gdzie już ani ilość, ani jakość nie robi niko­mu (niko­mu dosłow­nie) róż­ni­cy, medial­na niszo­wość grze­bie domnie­ma­ne talen­ty, nie wypy­cha­jąc im bynaj­mniej kie­sze­ni, może jedy­nie w żyły pom­pu­jąc litra­mi, zwie­zio­ny z pobli­skiej, czy­li każ­dej, sta­cji paliw – kan­dy­zo­wa­ny pro­pan, butan & hel…).

nie ule­ga wąt­pli­wo­ści, że pp. wszel­kiej maści zdrap­ko­wie i pocha­rat­ki, odby­wa­ją wła­śnie bal. niech żyje! dola­tu­ją­ce do gli­wic strzęp­ki wypa­sio­nych melo­dii, frag­men­ty kul­to­wych dia­lo­gów i plot­ki z blo­gów, nic mi nie powie­dzą i tak, ponad to, że war­sza­wa nie jest jak dla mnie, jak nie dla mnie jest euro­pa i świat. nie dla mnie wydział sła­wy i pro­zy uni­wer­sy­te­tu war­szaw­ki, posa­da w resor­cie, kumu­la­cja w toto­lot­ku, nagro­da lite­rac­ka x‑y, sko­ki na bun­gee, miłość tych kil­ku panów oraz pań

(zresz­tą nale­ża­ło­by im z tego miej­sca podzię­ko­wać, co niniej­szym czy­nię! – ponie­waż złu­dze­nia, któ­re cho­mi­ko­wa­łam od lat, tak czy siak nie były pięk­ne; a jeśli towa­rzy­szy­ła im jaka­kol­wiek pew­ność, to ta opar­ta na dła­wią­cym prze­czu­ciu zbli­ża­ją­ce­go się momen­tu kry­tycz­ne­go).

na jało­wym bie­gu, noca­mi, nie zwa­ża­jąc na nad­ci­śnie­nie i zanik życia towa­rzy­sko-rodzin­ne­go, krzy­wiąc się wewnętrz­nie – jed­nak, że mor­sko­gwar­dzist­ka! – łykam po har­cer­sku (choć nigdy har­cer­ką nie byłam, a sam moduł mnie mier­zi), kolej­ne i kolej­ne lite­rac­kie tek­sty fun­do­wa­ne na tapi­ce­ro­wa­nym gory­czą tap­cza­nie fru­stra­cji, z żało­śnie łatwą ruty­ną. pięk­nie, dopraw­dy cud­nie wybrzmie­wa w tej poezji osta­tecz­na reduk­cja – o sens.

wszę­dzie bez­czel­ne, tanie fra­zy, mor­ska pian­ka na wynos, pozo­ranc­two, i strasz­nie gło­śny wrzask, i hie­rar­chie z wenus i mar­sa, i pseu­do­eru­dy­cyj­ne pogwar­ki, i cza­so­pi­śmien­ni­cza maka­bra, i wszyst­kie ład­ne i mądre, wszy­scy mądrzy i ład­ni, & so hap­py toge­ther, w week­en­do­wej galak­ty­ce kwan­ty­fi­ka­to­ra.

(już nawet sam, pomoc­ny zwy­kle w tak cięż­kich chwi­lach, kazik sta­szew­ski roz­kła­da ręce, pyta­jąc reto­rycz­nie: Czy to nor­mal­ne? Czy tak się teraz dzie­je? / Że pro­sto w oczy moje mi się śmie­jesz? / Czy to nor­mal­ne? Czy cza­sy tak sta­no­wią? / Że w moim domu na mój dywan plu­ją?)

w dodat­ku „(…) ata­wi­stycz­nie uwa­run­ko­wa­na kul­ty­wa­cja pro­ce­dur zwią­za­nych z przy­zna­wa­niem, odbie­ra­niem i komen­to­wa­niem przy­zna­wa­nia jakich­kol­wiek „nagród lite­rac­kich”, to w naszym, naj­lep­szym z moż­li­wych, kra­ju, fraj­da porów­ny­wal­na chy­ba tyl­ko z nagry­wa­niem i odtwa­rza­niem w sys­te­mie VHS sej­mo­wych gło­so­wań w kwe­stii rapor­tów sej­mo­wych komi­sji. (…)”

* * *
Seno­ra! (i to napi­sze­my duży­mi lite­ra­mi na drzwiach komi­sa­ria­tu), w tym leży wła­śnie wyja­śnie­nie spra­wy. Tyl­ko sła­bi dążą do kom­pen­sa­cyj­ne­go pusze­nia się na tere­nie, gdzie ich goto­wość lite­rac­ka robi z nich na chwi­lę ludzi „sil­nych i twar­dych” (…) Nie raz jest się auto­bio­gra­fem lub pisa­rzem pane­gi­ry­ków (poema­ty na rzecz boha­te­ra-mnie, czy też poli­tycz­ne­go boha­te­ra, to wła­ści­wie jed­no i to samo) (…). (julio cor­ta­zar)

* * *
nie wiem, czy to fatal­na aura zaokien­na, czy zaże­no­wa­nie wła­snym sen­ty­men­tal­nym beł­ko­tem indo­len­cji, czy eli­zej­ski sple­en, lecz bar­dziej mnie dziś od debiu­tów wszel­kich zaj­mu­je zagad­nie­nie jak i kie­dy z hono­rem zakoń­czyć (te cyr­ki).

IV

„Sza­now­ni Pań­stwo, po świe­cie krą­ży list pro­te­sta­cyj­ny wobec skan­da­licz­ne­go (jak się go okre­śla) arty­ku­łu, któ­ry uka­zał się po śmier­ci Jacqu­esa Derr­ri­dy w New York Time­s’ie. Dosta­łam tę wia­do­mość od Hay­de­na Whi­te­’a z proś­bą o prze­sła­nie dalej. Ewa Domań­ska” (…)

„Dear Hay­den, I’m sure you’ve seen the scur­ri­lo­us and disre­spect­ful obi­tu­ary for Der­ri­da that the NY Tii­mes publi­shed today (in case you have not, here is the link and it is pasted below: http://www.nytimes.com/2004/10/10/obituaries/10derrida.html ). We are shoc­ked, and very con­cer­ned that this may be just the begin­ning of a flo­od of igno­rant and vicio­us asses­sments of Der­ri­da­’s life and work in the popu­lar press, and else­whe­re. ( … ) Sin­ce­re­ly, Sam Weber (Nor­th­we­stern) Ken Rein­hard (UCLA)”

V

„(…) pomi­nąw­szy detal, prze­łknąw­szy non­sza­lan­cję kon­sta­ta­cyj­ne­go subiek­ty­wi­zmu, daw­szy sobie spo­kój z cine­ma veri­te i całym ste­kiem bzdur, przy­po­mniaw­szy sobie zeszło­so­bot­ni rachu­nek z ‘cot­ton clu­bu’ zapła­co­ny w przy­pły­wie roz­rzut­nej pew­no­ści co do bra­ku jutra, kar­tą kre­dy­to­wą… odrzu­cam „oto” przed­sta­wio­nej iro­nii, wybie­ram róg sali, chwiej­ne stop­nie, oraz koszyk. (…)”

VI

(„Kto cudze śle­dzi błę­dy / o wła­sne ten nie stoi…”)

zatem z cie­ka­wo­ścią prze­śle­dzi­łam dys­ku­sję nt. debiu­to­wa­nia, przy­sta­ni, biu­ra lite­rac­kie­go i życia w ogó­le, na ‘forum’ „nie­szu­fla­dy”. p. radek wiśniew­ski pyta tam (oraz twier­dzi) m.in.* : No gdzie są te przy­tła­cza­ją­ce masy zna­ko­mi­tych debiu­tów w ostat­nich kil­ku latach BL, któ­ry­mi BL dekla­su­je resz­tę? Gdzie. No może się mylę ale staj­nia jak to się obraź­li­wie mówi za kuli­sa­mi BL to konie spraw­dzo­ne, nie­ry­zy­kow­ne, pew­nia­ki.

(*co do innych poru­sza­nych prze­zeń spraw: nt. kon­cep­cji i realiów „otwar­cia” biu­ra lite­rac­kie­go pisa­łam w I‑ej wie­ży ciśnień, nt. „kon­kur­su na debiut” /nieszczęsnego/ tak­że; nie chcę się zatem powta­rzać)

aż chcia­ło­by się, za danu­sią rinn, zaśpie­wać – gdzie te orły, soko­ły… ? „przy­tła­cza­ją­cych mas zna­ko­mi­tych debiu­tów” (nie?) życzy­ła­bym naj­gor­szym wro­gom lite­ra­tu­ry. biu­ro lite­rac­kie nigdy nie pre­ten­do­wa­ło, o ile wiem, do roli kra­jo­we­go położ­ni­ka mło­dych talen­tów. w biu­rze lite­rac­kim nie zna­my (he he, my, towa­rzy­sze!) dyk­ta­tu­ry pary­te­tu (nie­ob­cej nie­ste­ty w dużych wydaw­nic­twach); że artur bursz­ta wyda­je książ­ki, któ­re ma ocho­tę (i prze­czu­cie, że inte­res;) wydać, nie­waż­ne czy to debiu­ty, prze­kła­dy, anto­lo­gie czy wzno­wie­nia – to wła­śnie jest, moim zda­niem, nor­mal­ne podej­ście do spra­wy, zwłasz­cza, że (dzia­ła­ją­ce od dzie­się­ciu lat) biu­ro lite­rac­kie nie jest od niko­go zależ­ne i w tym (oraz praw­nym) sen­sie nie jest insty­tu­cją uży­tecz­no­ści publicz­nej… (och, jak­by mi tak kto wje­chał do mojej fir­my i zaczął nauczać, jak zarzą­dzać, księ­go­wać, lub co gor­sza – jak i któ­re reali­zo­wać zle­ce­nia! to znów się kazik powy­żej cyto­wa­ny przy­po­mi­na…)

VII

spo­tka­łam się nie­daw­no z opi­nią, że pod­gór­nik nie będzie ach­ma­to­wą. wszyst­kich (czwo­ro? pię­cio­ro?) zain­te­re­so­wa­nych (upra­wia­jąc tym samym kary­god­ną pry­wa­tę w felie­to­nie) uspo­ka­jam: oczy­wi­ście, że nie! tak jak nie była wojacz­kiem w spód­ni­cy ani ład­nym kwiat­kiem wyro­słym na gro­bie ślą­skiej szko­ły poezji życia. tak jak nie debiu­to­wa­ła wier­sza­mi z klu­czem u szyi, jej poezja nie obfi­tu­je (sic!) w nie­uświa­do­mio­ne fascy­na­cje akwa­tycz­ne, innym obli­czem poezji mar­ty pod­gó­nik nie jest dada­izm, ani nie wie­dzieć czym uza­sad­nio­ny eks­klu­zy­wizm, w dodat­ku utwo­ry jej wca­le nie podej­mu­ją typo­we­go dla rocz­ni­ków 70. tema­tu kon­sump­cji, nie są rela­cją z rze­czy­wi­sto­ści ani pośpiesz­ną notat­ką peł­ną świe­żych emo­cji. nie pla­gia­to­wa­ła – ani kla­sy­ków, ani pio­se­nek sprzed 20 lat, i nie sno­bu­je się na zna­jo­mość z „pana­mi wza­jem sobie świad­czą­cy­mi”, nie poczu­wa się też do roli dru­go­rzęd­nej pisar­ki i trze­cio­rzęd­nej kry­tycz­ki, a pisa­nie wier­szy nie budzi w niej cno­tli­wych odru­chów. podob­nie nie pre­ten­du­je do mia­na ostat­niej spra­wie­dli­wej w por­cie. ufff… mało ci jesz­cze??

VIII

Deci­da­tion & devo­tion
Tur­ning all the night time into the day
And after all the vio­len­ce and double talk
The­re­’s just a song in the tro­uble and the stri­fe
You do the walk, you do the walk of life

(pocie­sza się naiw­nie pusz­cza­jąc na cały regu­la­tor dire stra­its)

IX

lecz nie­zrów­na­ny jakub winiar­ski prze­gląd­nął w mię­dzy­cza­sie zno­wu pra­sę lite­rac­ką (tym razem – m.in. sym­pa­tycz­ne skąd­inąd cza­so­pi­smo „kur­sy­wa”): W dzia­le ese­istycz­no-recen­zenc­kim wyróż­nia się tekst Agniesz­ki Zawal­skiej „O Mar­cie Pod­gór­nik, Dłu­gim maju i toa­le­tach dam­skich”, zakoń­czo­ny uwa­gą: „Tak czy ina­czej dłu­go wycze­ki­wa­ny przez nie­któ­rych Dłu­gi maj podo­bał mi się znacz­nie bar­dziej niż jego autor­ka o ustach zło­wro­go pocią­gnię­tych zbyt ciem­ną szmin­ką. Na plot­ki bym z nią nie poszła, sukien­ki bym jej nie poży­czy­ła, ale po kolej­ną jej książ­kę się­gnę.” Sko­men­to­wać to moż­na wer­sem (wier­szem, bo to cały wiersz pt. „Moja twarz w tysiącu innych twa­rzy (artyst­ki scen pol­skich coraz bar­dziej zde­spe­ro­wa­ne)”) Nata­lii Stan­kie­wicz: „sprze­dam krew, w żyły wtło­czę kmi­nek”. W recen­zji Zawal­skiej i wer­sie (wier­szu) Stan­kie­wicz w oczy rzu­ca się podob­na ilość rado­ści auto­rek. Rado­ści z pisa­nia (i bycia dru­ko­wa­nym).

sko­men­to­wać to moż­na per­skim afo­ry­zmem: Kro­wa nie zdech­nie od prze­kleństw kru­ka, / bo cóż jej złe­go się sta­nie? / Pokra­cze nad nią, dzio­bem postu­ka (…) lub też – sen­ten­cją z La Roche­fo­ucauld: Są ludzie wstręt­ni, mimo swych zalet, i są mili, mimo swych wad, ale – po co?

X

czło­wiek inte­li­gent­ny sam sobie wystar­cza, i gwiż­dże na wszyst­ko żało­śnie, jak wiatr wśród cmen­ta­rza. – rze­cze poet­ka. wła­ści­wie ma rację. im szyb­ciej to do niej dotrze, tym dla niej lepiej. a jed­nak tym­cza­sem wyda jej się, że dal­sze igno­ro­wa­nie trwa­ją­cej wokół napier­da­lan­ki, nie licu­je z mor­sko­gwar­dyj­skim hono­rem, ani roz­sąd­kiem, że nie spo­sób dłu­żej uda­wać, że pada deszcz, kie­dy plu­je się nam, nie tyle na nasz wła­sny dywan, co pod nogi, na buty, i w koń­cu -

pisząc wie­żę ciśnień przy­ła­pu­ję się na tym, że nie czu­ję już tej zło­ści, któ­ra pozwo­li­ła­by roz­grze­szyć jaką­kol­wiek for­mę par­ty­cy­pa­cji w owej przy­droż­nej napier­da­lan­ce. a może po pro­stu ręce mi opa­dły już zbyt doszczęt­nie. mię­dzy wer­sa­mi trans­u­je żal, to fakt, ale on jest jak roz­pły­nię­te lody. jak frag­ment listu wysy­ła­ne­go już tyl­ko dla porząd­ku, jak To jezio­ro, Korzo­nek. Meta na Raci­bor­skiej. Ta łód­ka. Tam­ten dłu­gi maj. „Nie szum­cie wierz­by”. Tam­ten tur­niej tań­ca towa­rzy­skie­go w Jazz Clu­bie. Bal­kon w Wiśle. „Spe­cy­fi­ka zbro­jo­ne­go szkła”, i „jede­na­ście zero sie­dem dzie­więć­dzie­siąt czte­ry”… (….maleń­ka! to nie to, że świat roz­pa­da się na two­ich oczach, to pozy­tyw­na dez­in­te­gra­cja! wyj­dziesz z tego jak nowa. pozy­skasz peł­ną jasność w inte­re­su­ją­cych cię tema­tach…)

złość to recen­zja, któ­rej doma­ga się więk­sza część świa­ta. żal jest jak brow­ning kali­ber 38, do któ­re­go nabo­je kole­dzy scho­wa­li przed tobą w szo­pie za gara­żem, pod skrzyn­ką z narzę­dzia­mi.

za moc­ne sło­wa? pre­ten­sjo­nal­na naiw­ność? czy może zno­wu ta moja pate­tycz­na egzal­ta­cja? (dowie­my się wkrót­ce, nie­praw­daż, moi dro­dzy nie­oce­nie­ni?). tak czy owak, pro­szę o wyba­cze­nie in spe. moje poczu­cie humo­ru zosta­ło na jakiejś bocz­ni­cy, gdzie pozwo­lo­no nam się wypróż­nić i zapa­lić. czu­ję zmę­cze­nie, a nie mam alter­na­ty­wy wobec rysu­ją­cej się w ciem­nych paste­lach per­spek­ty­wy usta­nia na tej absur­dal­nej aka­de­mii chuj­ni & pada­ki, do koń­ca. pocie­szam się jedy­nie nadzie­ją na este­tycz­ny orgazm, gdy jej finał oka­że się pięk­nie żało­sny wprost pro­por­cjo­nal­nie do prze­bie­gu.

XI

„(…) że też z jakichś powo­dów nie mogę być dziś ani nigdy bli­sko tych, któ­rych kocham naj­bar­dziej , że nie spę­dzam z nimi codzien­no­ści; spę­dzam ją, jak­kol­wiek to gór­no­lot­nie wam brzmi, na czy­ta­niu i pisa­niu, przy czym czy­ta­nie jest wiel­ką pocie­chą, nawet gdy trze­ba czy­tać kawał­ki męt­ne i nie­smacz­ne; w czy­ta­niu jesz­cze dostrze­gam nadzie­ję. lecz cokol­wiek napi­szę, to jak­bym cały czas mówił pod wiatr. a już druk swo­ich słów przy­wo­dzi naj­bar­dziej na myśl rzy­ga­nie po nawietrz­nej, na wąskim ostrzu sztor­mu. jesz­cze jeden tekst, jesz­cze jeden festi­wal, jesz­cze raz mi zagra­ją, zatań­czę im jesz­cze.”

na wszel­ki wypa­dek – już ser­decz­nie pozdra­wiam