recenzje / ESEJE

W domach z betonu nie ma wolnych relacji

Aleksandra Grzemska

Impresja Aleksandry Grzemskiej na temat prozy Łukasza Wojtyski, laureata projektu „Połów. Prozatorskie debiuty 2022”.

Biuro Literackie

Gdy czytam opowiadania Łukasza Wojtyski, dźwięczy mi w uszach parafraza znanej piosenki: w szybkim świecie i w domach z betonu nie ma wolnej miłości. Ale też bliskości, przyjaźni, miejsca i czasu na autorefleksję. Dominują skrajności, bo żyje się i kocha albo intensywnie, albo w rytmie slow, a czasem uprawia się niemożliwą ekwilibrystykę i próbuje pogodzić jedno i drugie. Taka sinusoida to obfite źródło dla całej masy fuck-upów. Wiedzą coś o tym bohaterowie i bohaterki Oki to pa.

Autor jest uważnym obserwatorem i tropicielem wykoślawionych elementów (mikro)światów i ich alternatywnych języków. Fascynują go wszelkie paradoksy, deformacje i porażki, zwłaszcza dotyczące queerowych bohaterów. Postaci z opowiadań co chwilę przekraczają własne i cudze granice emocjonalne, wykraczają poza ramy społeczne, choć niekiedy wcale nie przełamują stereotypów. Ich cechą charakterystyczną jest to, że wpadają w pułapki, które sami na siebie zastawiają, no i oczywiście niczego nie uczą się na swoich błędach.

Wojtysko oddaje te skomplikowane relacje międzyludzkie i relacje z samym/samą sobą bohaterów/bohaterek dzięki pracy w języku. Każde opowiadanie autor konstruuje w odniesieniu do konkretnego socjo- i/lub idiolektu, a dzięki temu udaje mu się uchwycić relację zwrotną między językiem a rzeczywistością (zewnętrzną i tą wewnętrzną). Zaprasza nas do pozornie banalnych miejsc (mieszkanie w centrum miasta, zakład fryzjerski czy pracownia architektoniczna) i konfrontuje nas z (nie)typowym sposobem mówienia przez postaci w rozmowach, smsach, kłótniach czy sytuacjach intymnych, a w ten sposób odwraca porządki, zarówno te estetyczne, jak i moralne.

Opowiadania z Oki to pa są o wielu z nas, próbujących ogarnąć dorosłe życie i budować relacje z innymi, którzy próbują tego samego. Jak wiadomo, udaje się to z sukcesem rzadko, a czasem nigdy. I właśnie przez to lektura tej prozy jest tak elektryzująca.

O AUTORZE

Aleksandra Grzemska

Doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, krytyczka literacka, redaktorka i edytorka. Adiunkt w Instytucie Literatury i Nowych Mediów Uniwersytetu Szczecińskiego; absolwentka edytorstwa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autorka monografii Matki i córki. Relacje rodzinne i artystyczne w autobiografiach kobiet po 1989 roku (Toruń 2020), wydanej w serii Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Współredaktorka monografii Polityki relacji w literaturze kobiet po 1945 roku (Szczecin 2017) i Po Czarnobylu: miejsce katastrofy w dyskursie współczesnej humanistyki (Kraków 2017). Sekretarz czasopisma naukowego „Autobiografia. Literatura. Kultura. Media”. W 2024 roku w wydawnictwie Routledge ukaże się jej monografia Family and Artistic Relations in Polish Women’s Autobiographical Literature w serii: Routledge Auto/Biography Studies. Oprócz pracy naukowej prowadzi zajęcia i warsztaty redakcyjne na Studiach Pisarskich Uniwersytetu Szczecińskiego oraz redaguje prozę.

powiązania

Preppering na mikrokryzys

recenzje / ESEJE Aleksandra Grzemska

Impresja Aleksandry Grzemskiej na temat prozy Ewy Tondys-Kohmann, laureatki projektu „Połów. Prozatorskie debiuty 2022”.

WIĘCEJ

Ustanawianie umiejscowienia

recenzje / ESEJE Aleksandra Grzemska

Recenzja Aleksandry Grzemskiej, towarzysząca premierze książki Obce stany Katarzyny Jakubiak, wydanej w Biurze Literackim 13 czerwca 2022 roku.

WIĘCEJ

Czytanie z symptomów

wywiady / O KSIĄŻCE Aleksandra Grzemska Elżbieta Łapczyńska

Rozmowa Aleksandry Grzemskiej z Elżbietą Łapczyńską, towarzysząca wydaniu książki Elżbiety Łapczyńskiej Bestiariusz nowohucki, która ukazała się w Biurze Literackim 21 grudnia 2020 roku.

WIĘCEJ

Kto za tym stoi

nagrania / Stacja Literatura Aleksandra Grzemska Aleksandra Olszewska Artur Burszta Dawid Mateusz Joanna Mueller Juliusz Pielichowski

Spotkanie z organizatorami festiwalu Stacja Literatura 23, w którym udział wzięli Damian Banasz, Artur Burszta, Mateusz Grzegorzewski, Aleksandra Grzemska, Polina Justowa, Dawid Mateusz, Mina, Joanna Mueller, Aleksandra Olszewska, Tomasz Piechnik, Juliusz Pielichowski, Magdalena Rigamonti i Maksymilian Rigamonti.

WIĘCEJ

O tym, jak „zadziała się” wspólnota

wywiady / O PISANIU Aleksandra Grzemska Aleksandra Olszewska Artur Burszta Dawid Mateusz Joanna Mueller Juliusz Pielichowski

Dyskusja redakcji Biura Literackiego z udziałem: Aleksandry Grzemskiej, Dawida Mateusza, Joanny Mueller, Aleksandry Olszewskiej, Juliusza Pielichowskiego i Artura Burszty na temat festiwalu Stacja Literatura 23.

WIĘCEJ

Spalić się w wierszu

wywiady / O KSIĄŻCE Aleksandra Grzemska Tomasz Pułka

Tomasz Pułka odpowiada na pytania Aleksandry Grzemskiej.

WIĘCEJ

Opowieść sprzed roku zerowego

recenzje / IMPRESJE Aleksandra Grzemska

Recenzja Aleksandry Grzemskiej towarzysząca premierze Książki o Unie Faruka Šehicia, wydanej w przekładzie Agnieszki Schreier w Biurze Literackim 21 marca 2016 roku.

WIĘCEJ

Znaczenia i trzewia

recenzje / IMPRESJE Aleksandra Grzemska

Recenzja Aleksandry Grzemskiej towarzysząca premierze e-booka Katarzyny Jakubiak Nieostre widzenia, wydanego w Biurze Literackim 23 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Historia jednego akapitu: „Alejki z chodnikowych płyt”

recenzje / KOMENTARZE Łukasz Wojtysko

Autorski komentarz Łukasza Wojtyski, laureata projektu „Połów. Prozatorskie debiuty 2022”.

WIĘCEJ

Oki to pa

utwory / premiera w sieci z Połowu Łukasz Wojtysko

Premierowa proza Łukasza Wojtyski „Cienka granica” z tomu opowiadań Oki to pa. Prezentacja w ramach projektu „Połów. Prozatorskie debiuty 2022.

WIĘCEJ

Historia jednego wiersza: „City of Zeugma”

recenzje / KOMENTARZE Joanna Łępicka

Autorski komentarz Joanny Łępickiej, laureatki projektu „Połów. Poetyckie debiuty 2022”.

WIĘCEJ

Porzeczka, poziomka, nieczytelny podpis

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Impresja Jakuba Skurtysa na temat poezji Joanny Łępickiej, laureatki projektu „Połów. Poetyckie debiuty 2022”.

WIĘCEJ

Uwertura do posłowia

wywiady / O PISANIU Joanna Łępicka Miłosz Fleszar

Rozmowa Miłosza Fleszara z Joanną Łępicką, laureatką projektu „Połów. Poetyckie debiuty 2022”.

WIĘCEJ

Sześćset stron do końca świata

wywiady / O PISANIU Agata Dyczko Ewa Tondys-Kohmann

Rozmowa Agaty Dyczko z Ewą Tondys-Kohmann, laureatką projektu „Połów. Prozatorskie debiuty 2022”.

WIĘCEJ

Historia jednego akapitu: „Pętko prawdy”

recenzje / KOMENTARZE Ewa Tondys-Kohmann

Autorski komentarz Ewy Tondys-Kohmann, laureatki projektu „Połów. Prozatorskie debiuty 2022”.

WIĘCEJ

Nie nazywajmy tego po imieniu

utwory / premiera w sieci z Połowu Ewa Tondys-Kohmann

Premierowa proza Ewy Tondys-Kohmann Nie nazywajmy tego po imieniu. Prezentacja w ramach projektu „Połów. Prozatorskie debiuty 2022”.

WIĘCEJ

Preppering na mikrokryzys

recenzje / ESEJE Aleksandra Grzemska

Impresja Aleksandry Grzemskiej na temat prozy Ewy Tondys-Kohmann, laureatki projektu „Połów. Prozatorskie debiuty 2022”.

WIĘCEJ

Historia jednego wiersza: „[las odszedł na kurzej nodze]”

recenzje / KOMENTARZE Jakub Grabiak

Autorski komentarz Jakuba Grabiaka, laureata 17. edycji Połowu poetyckiego.

WIĘCEJ

Prometeusz i Neron podają sobie dłonie

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Impresja Jakuba Skurtysa na temat poezji Jakuba Grabiaka, laureata 17. edycji Połowu poetyckiego.

WIĘCEJ

Ludzie w strażackich kaskach mają dzisiaj wolne

utwory / premiera w sieci z Połowu Jakub Grabiak

Premierowy zestaw wierszy Jakuba Grabiaka Ludzie w strażackich kaskach mają dzisiaj wolne. Prezentacja w ramach projektu „Połów. Poetyckie debiuty 2022”.

WIĘCEJ