recenzje / ESEJE

Wiersze mieszkalne W. H. Audena

Adam Poprawa

Recenzja Adama Poprawy z książki W podziękowaniu za siedlisko W.H. Audena.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Nawet jeśli polski czytelnik zajrzy do Audena po raz pierwszy, to nie powinien obijać się o domowe sprzęty gospodarza, wręcz przeciwnie: te kąty mogą mu się wydać jakoś znajome. Ano tak: poezja przeprowadzkowa okazała się wybitnym odkryciem i spełnieniem lat 70. ubiegłego wieku. Kiedy więc Białoszewski przeprowadził się na Chamowo, zaczął nowe mieszkanie po swojemu opisywać. Owszem, nie rezygnował z oryginalnej metaforyki, a wiersze z Odczepić się czeka zapewne niejedna jeszcze intrygująca wielokontekstowa interpretacja, niemniej u poety tego niezwykle ważna jest, by tak rzec, skala jeden do jednego: Białoszewski po raz kolejny odkrył dla poezji temat. Kiedy zaś Barańczak pisał wiersze mieszkalne (od niego właśnie pożyczam tytuł tych uwag), jak najbardziej konkretne realia blokowiska – a słowo to znaczyło wtedy zresztą nieco inaczej niż dziś – szybko nabierały sensów metafizycznych. A przy okazji: opisując pewien obyczaj sylwestrowy w nowym budownictwie, w sumie wcale przerażający, Barańczak nawiązał do Audenowskiej prozodii z wiersza 1 września 1939, który przetłumaczył.

Dariusz Sośnicki, autor przekładu tomu Audena W podziękowaniu za siedlisko, doświadczył podwójności innego rodzaju. Nim zabrał się za tłumaczenie wierszy angielskiego poety, napisanych przezeń po przeprowadzce do domu kupionego w Austrii, uczynił problemem poetyckim swoje własne pomieszkiwanie w poznańskim Marlewie; taki też właśnie, odmiejscowy – odmieszkalny – tytuł otrzymał debiutancki tomik Sośnickiego. Nie sposób obu faktów, domu w Marlewie i tłumaczenia Audena, ustawić w weryfikowalnym ciągu przyczynowo-skutkowym, niemniej oba pojawiły się w (twórczej) biografii autora O rzeczach i ludziach. Sam Sośnicki wspomina o swoich marlewskich wierszach w posłowiu do Audena, niekoniecznie więc by mu zależało na rozłącznym postrzeganiu obu doświadczeń. W każdym razie, jak mówi Auden w wersji Sośnickiego, warunkiem paru istotnych rzeczy jest to, że “stworzenie/ musi znać sens słowa  J e ś l i”.

Auden zamieszkał w swoim nowym domu, niemniej była to przeprowadzka od/do natury i cywilizacji – nie od jednej do drugiej, lecz w przestrzeni ich szczególnego splotu, zmiennego w ciągu dziejów. Strych, kuchnia, łazienka, stół, toaleta okazują się miejscami (w) historii cywilizacji: Auden snuje erudycyjne i często żartobliwe rozważania, nieraz zaskakujące, uporządkowane i dygresyjne zarazem. Sośnicki znalazł w polszczyźnie sposób na oddanie tego mówionego właśnie charakteru poezji Audena. Nie idzie mi o stylizację na rejestr kolokwialny, to nie to. Wiele wierszy z tego tomu ma swoje praźródło w dystychu elegijnym, lecz bardzo mówionym. Powiada gdzieś Auden, że idealna społeczność przy stole składa się z sześciu osób. Takim właśnie zaprzyjaźnionym gościom opowiada o różnych kwestiach. Dwa krzesła zostały już zajęte przez poetę i jego tłumacza, pozostałe czekają na czytelników. Nie żeby miało ich być tylko czterech, ale po co zwlekać?

O AUTORZE

Adam Poprawa

(ur. 1959) – filolog, krytyk literacki i muzyczny, edytor, pisarz. Wydał m.in. monografię Kultura i egzystencja w poezji Jarosława Marka Rymkiewicza (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999), zbiór szkiców Formy i afirmacje (Universitas, Kraków 2003), tomy prozatorskie Walce wolne, walce szybkie (WBPiCAK, Poznań 2009), Kobyłka apokalipsy (WBPiCAK, Poznań 2014), zbiór Szykista. Felietony po kulturze (WBPiCAK, Poznań 2020). Przetłumaczył Epifanie Jamesa Joyce’a (Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2016). Przygotował poprawioną (odcenzurowaną i uzupełnioną) edycję Pamiętnika z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego (PIW, Warszawa 2014). Opracował poszerzone wydanie Języka poetyckiego Mirona Białoszewskiego (Ossolineum, Wrocław 2016) oraz tom Odbiorca ubezwłasnowolniony. Teksty o kulturze masowej i popularnej Stanisława Barańczaka (Ossolineum, Wrocław 2017). Jest felietonistą „Nowych Książek”.

powiązania

Zahaczyła się chwila

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Recenzja Adama Poprawy towarzysząca premierze książki Z dnia robię noc Mirona Białoszewskiego, wydanej w Biurze Literackim 4 kwietnia 2022.

WIĘCEJ

Drugi, a dokładnie czwarty Dylan Łobodzińskiego

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Recenzja Adama Poprawy towarzysząca premierze książki Przekraczam Rubikon Boba Dylana w tłumaczeniu Filipa Łobodzińskiego, wydanej w Biurze Literackim 18 października 2021 roku.

WIĘCEJ

W owalu cyklonu, w oku stadionu

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Recenzja Adama Poprawy, towarzysząca premierze książki Puste trybuny, która ukazała się w Biurze Literackim 14 czerwca 2021 roku.

WIĘCEJ

John Lennon ścichapęk

wywiady / O KSIĄŻCE Adam Poprawa Filip Łobodziński

Rozmowa Adama Poprawy z Filipem Łobodzińskim, towarzysząca wydaniu książki Johna Lennona Przestworzone rzeczy, w tłumaczeniu Filipa Łobodzińskiego, którą ukazała się w Biurze Literackim 30 listopada 2020 roku.

WIĘCEJ

Poezja z nagrodami: Po sobie

recenzje / KOMENTARZE Adam Poprawa

Adam Poprawa, juror Nagrody Poetyckiej Silesius, odpowiada na pytania w ankiecie dotyczącej książki Po sobie Julii Szychowiak, wydanej w formie elektronicznej w Biurze Literackim 30 maja 2018 roku. Książka ukazuje się w ramach akcji „Poezja z nagrodami”.

WIĘCEJ

Elementy osnowy pajęczyny

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Recenzja Adama Poprawy książki Tarantula Boba Dylana w przekładzie Filipa Łobodzińskiego, wydanej nakładem Biura Literackiego 15 stycznia 2018 roku.

WIĘCEJ

Wysokie morza

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Recenzja Adama Poprawy książki Puste noce Jerzego Jarniewicza, wydanej nakładem Biura Literackiego 4 grudnia 2017 roku.

WIĘCEJ

Prosty liryk

wywiady / O KSIĄŻCE Adam Poprawa Marcin Sendecki

Rozmowa Adama Poprawy z Marcinem Sendeckim, towarzysząca premierze książki W, wydanej w Biurze Literackim w wersji papierowej 27 grudnia 2016 roku, a w wersji elektronicznej 3 lipca 2017 roku.

WIĘCEJ

Przemyt mroku

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Recenzja Adama Poprawy z książki wizyjna Martyny Buliżańskiej, wydanej w Biurze Literackim 26 czerwca 2017 roku.

WIĘCEJ

Historia spóźnionego tytułu

recenzje / KOMENTARZE Adam Poprawa

Autorski komentarz Adama Poprawy do przekładu Epifanii Jamesa Joyce’a, wydanych w Biurze Literackim w wersji papierowej 23 sierpnia 2016 roku, a w wersji elektronicznej 27 marca 2017 roku.

WIĘCEJ

Debiut po debiucie

nagrania / Stacja Literatura Adam Poprawa Arkadiusz Żychliński Bronka Nowicka Tadeusz Dąbrowski

Spotkania autorskie “Debiut po debiucie” z udziałem Adama Poprawy, Tadeusza Dąbrowskiego, Bronki Nowickiej i Arkadiusza Żychlińskiego w ramach festiwalu literackiego Stacja Literatura 21.

WIĘCEJ

Przyziemna metafizyka

wywiady / O KSIĄŻCE Adam Poprawa Jerzy Jarniewicz

Rozmowa Jerzego Jarniewicza z Adamem Poprawą, towarzysząca premierze książki Epifanie Jamesa Joyce’a, wydanej w Biurze Literackim 23 sierpnia 2016 roku.

WIĘCEJ

Niedomknięte arcydzieło

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Fragment posłowia do książki Portret artysty w wieku młodzieńczym Jamesa Joyce’a, wydanej w przekładzie Jerzego Jarniewicza w Biurze Literackim 30 maja 2016 roku.

WIĘCEJ

Kochanka Norwida

recenzje / IMPRESJE Adam Poprawa

Szkic Adama Poprawy towarzyszący premierze książki Kochanka Norwida Eugeniusza Tkaczyszyn-Dyckiego.

WIĘCEJ

Definiując poezje

recenzje / IMPRESJE Adam Poprawa

Esej Adama Poprawy towarzyszący premierze książki zbierane, gubione (1960-2010) Krystyny Miłobędzkiej.

WIĘCEJ

Pięć tez o Tadeuszu Piórze

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Recenzja Adam Poprawy z książki O dwa kroki stąd Tadeusza Pióry.

WIĘCEJ

Gdzie indziej jest teraz

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Recenzja Adama Poprawy z książki Zapisy rozmów Piotra Sommera.

WIĘCEJ

Skaczemy po górach, czyli rysowanie grubą kreską najważniejszych punktów odniesienia

debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA Adam Poprawa Artur Burszta Bartosz Sadulski Grzegorz Jankowicz Paweł Kaczmarski Piotr Czerniawski Przemysław Witkowski

Głosy Artura Burszty, Piotra Czerniawskiego, Grzegorza Jankowicza, Pawła Kaczmarskiego, Adama Poprawy, Bartosza Sadulskiego i Przemysława Witkowskiego w debacie “Barbarzyńcy czy nie? Dwadzieścia lat po ‘przełomie'”.

WIĘCEJ

Okienne lustra Piotra Sommera

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Recenzja Adama Poprawy z książki O krok od nich Piotra Sommera.

WIĘCEJ

Proszę dać się zaprosić

recenzje / ESEJE Tomasz Fijałkowski

Recenzja Tomasza Fijałkowskiego z książki W podziękowaniu za siedlisko W. H. Audena.

WIĘCEJ

„Wiersz – Rzecz nie do wiary: / ale każdy dobry / sprawia, że chcemy wiedzieć”, czyli zmysł codzienności w cyklu

recenzje / ESEJE Przemysław Koniuszy

Recenzja Przemysława Koniuszego z książki W podziękowaniu za siedlisko W. H. Audena w przekładzie Dariusza Sośnickiego, która ukazała się 17 grudnia 2013 roku na stronie Biblioteka Młodego Człowieka.

WIĘCEJ

Zadomowiony W. H. Auden

recenzje / ESEJE Radek Pulkowski

Recenzja Radka Pulkowskiego z książki W podziękowaniu za siedlisko W.H. Audena.

WIĘCEJ