Światło, ruch

Kuba Mikur­da: Od dziec­ka miesz­kasz w Księ­ży­cach na Dol­nym Ślą­sku, swo­istej enkla­wie arty­stycz­nej (z pola­mi wokół i szpa­le­rem jabło­ni wzdłuż dro­gi). Zechcia­ła­byś opo­wie­dzieć o swo­ich związ­kach z tym miej­scem?

Jul­ka Szy­cho­wiak: Wiesz jak to jest, kie­dy nie możesz zła­pać powie­trza? Tutaj (w każ­dym zna­cze­niu) mam go ile chcę. Prze­strzeń. Nic nie dzie­je się w przy­spie­szo­nym tem­pie. Możesz cho­dzić boso po dro­dze i niko­mu nie wyda się to zbo­cze­niem. Miej­sce to tak­że ludzie, sza­le­nie życz­li­wi. Z Księ­ży­ca­mi łączy mnie spo­ro, ale potra­fię się z nimi roz­sta­wać.

Czym róż­ni się rela­cja mat­ki-poet­ki (Mir­ka Szy­cho­wiak, autor­ka Człap sto­ry, 2005) z cór­ką-poet­ką od stan­dar­do­wych związ­ków mię­dzy­po­ko­le­nio­wych? Co wno­si – wię­cej wspól­nych fascy­na­cji czy nowe pola kon­flik­tu? Czy zda­rzy­ło się wam – na przy­kład – pokłó­cić przy sto­le o nową książ­kę Andrze­ja Sosnow­skie­go?

Przede wszyst­kim – nie odczu­wam róż­ni­cy wie­ku, w sen­sie dia­lo­gu „mat­ka-cór­ka”. Wyni­ka to zapew­ne z fak­tu, że mamy ze sobą dużo wspól­ne­go. Cza­sem nie wia­do­mo, któ­ra jest bar­dziej mat­ką, któ­ra dziec­kiem. Faj­na spra­wa. Nastę­pu­je swe­go rodza­ju „wymia­na pły­nów”, coś sobie wza­jem­nie daje­my, coś mniej lub bar­dziej waż­ne­go. Nawet wte­dy, kie­dy nie jest mię­dzy nami dobrze. Nasze fascy­na­cje nie zawsze są ze sobą toż­sa­me. I prze­cież to wła­śnie oży­wia rela­cje. Czę­sto spie­ra­my się przy sto­le. O nowej książ­ce Andrze­ja Sosnow­skie­go roz­ma­wia­ły­śmy wyjąt­ko­wo jed­nym tonem. Że zna­ko­mi­ta.

Czy odczu­wasz przy­mus domy­ka­nia swo­ich lek­tur, czy potra­fisz odsta­wić książ­kę, tomik w dowol­nym momen­cie i wię­cej do nie­go nie wró­cić? Masz jakiś pry­wat­ny anty-kanon, zestaw ksią­żek porzu­co­nych?

Kie­dy bio­rę do ręki książ­kę nie zakła­dam, że odło­żę ją po prze­czy­ta­niu cało­ści. Cza­sem czy­tam do koń­ca, cza­sem prze­ry­wam. Wra­cam do tych, któ­re ruszy­ły mnie na tyle, że potrze­bu­ję do nich wró­cić. Mój pry­wat­ny anty-kanon? Nie chcę takie­go two­rzyć w ogó­le. Na pew­no jesz­cze nie teraz.

Piszesz: „coś jak prze­ni­ka­nie”, „świ­ta­nia”, „prze­ja­śnia się, dostrze­gam / widzial­ne”, „prze­świe­tlę sobie oczy”, „sku­piać się na (…) / świe­tle bez zmru­że­nia oczu”, „napły­wa do oczu jak świa­tło”, „gło­śne świa­tło”. Ale też: „czy to noc wymy­śli­ła ciem­ność”, „mrok się spóź­nia”, „czerń wypchnie kształt / nawet cień poru­szy”, „w ciem­no”, „do obcych miesz­kań wcho­dzi się okna­mi /na czar­no”. Na czym pole­ga spe­cy­fi­ka tej gry świa­tła i cie­nia, któ­ra ujaw­nia się w two­ich tek­stach?

Dosyć waż­ną rolę w moim spoj­rze­niu odgry­wa swo­ista malar­skość: gra świa­tła wła­śnie, „ostre wej­ścia” bar­wą. Ale to ruch – zarów­no zja­wi­ska dzie­ją­ce się w mgnie­niu oka, jak i dłuż­sze pro­ce­sy – wła­śnie ten ruch pró­bu­ję roz­gry­zać w tek­stach. I nie są to zmia­ny zacho­dzą­ce tyl­ko i wyłącz­nie na zewnątrz. To łączy się z czło­wie­kiem, nie­ro­ze­rwal­nie.

Jak waż­ny jest dla cie­bie komu­ni­kat zwrot­ny czy­tel­ni­ka – komen­tarz do tek­stu, bez­po­śred­ni dopi­sek? Czy uwa­żasz, że publi­ko­wa­nie w sie­ci może skut­ko­wać pew­nym dys­kom­for­tem dla auto­rów wcho­dzą­cych w „obieg papie­ro­wy”, nie­wy­go­dą zwią­za­ną z bra­kiem lub – w naj­lep­szym wypad­ku – „odro­cze­niem reak­cji” czy­tel­ni­czej (w posta­ci recen­zji, roz­mo­wy)?

Bar­dzo waż­ny. Czy­jeś wra­że­nie, reak­cja, słusz­na kry­ty­ka. Taki komu­ni­kat jest roz­mo­wą „na temat”. Gorzej jeśli nie ma żad­nej reak­cji. Jak w lesie: krzy­czysz, a nie ma pogło­su. No i czu­jesz nie­po­kój. Publi­ko­wa­nie w sie­ci ma złe i dobre stro­ny. Tek­sty są czy­ta­ne przez róż­nych ludzi; to, co znaj­du­jesz pod nimi może zmy­lić, uśpić, cza­sem krzyw­dzi. Ci, któ­rzy mają dystans, wyczu­ją o co cho­dzi czy­tel­ni­ko­wi. Czy zajął się wyłącz­nie tek­stem, czy – przy oka­zji – auto­rem. Zawsze cze­kam na sygnał.

Czy masz już zło­żo­ny mate­riał na debiut książ­ko­wy? Co zawie­rał zestaw wyróż­nio­ny przez juro­rów kon­kur­su im. Jac­ka Bie­re­zi­na?

Przy­go­to­wa­ny, cią­gle nie­do­mknię­ty; ale nie popy­cham. Zestaw na Bie­re­zi­na zawie­rał oko­ło trzy­dzie­stu tek­stów. I bar­dziej był to zestaw wier­szy, niż pro­po­zy­cja książ­ki, o któ­rej zaczę­łam myśleć, tak napraw­dę, dopie­ro po kon­kur­sie.

Dzię­ku­ję bar­dzo za roz­mo­wę.