Wiersze do spławiania drewna

Nie wiem, po co mu te wier­sze i czy napraw­dę „do spła­wia­nia drew­na”. Być może pisze je dla­te­go, że nie nauczył się grać na trąb­ce. Pewien jestem nato­miast, że wła­śnie takie pró­bu­je spra­wiać wra­że­nie Alek­san­der Tro­ja­now­ski, wro­cław­ski poeta, ibe­ry­sta, dok­to­rant, a tak­że ani­ma­tor, orga­ni­za­tor, pro­wa­dzą­cy spo­tka­nia, a jako liryk: dwu­krot­ny fina­li­sta Ogól­no­pol­skiej Nagro­dy im. Jac­ka Bie­re­zi­na i dwu­krot­ny lau­re­at nagro­dy publicz­no­ści w tym kon­kur­sie.

Bo skąd mam to wie­dzieć, kie­dy poeta naj­pierw nie­win­nie opo­wia­da o tym, że obu­dził się we wła­snym poko­ju, póź­niej wrzu­ca nas w sam śro­dek poważ­nej reflek­sji spo­łecz­nej, umiesz­cza­jąc miej­sce akcji dosyć kon­kret­nie (Łódź albo wro­cław­skie Krzy­ki), a na koniec chce nas prze­ko­nać, że to wszyst­ko było w isto­cie żar­tem, ponie­waż cze­goś takie­go, jak pisa­nie wier­szy prze­cież nie moż­na trak­to­wać zupeł­nie poważ­nie? Robi to z pre­me­dy­ta­cją i cho­dzi mu wła­śnie o to, żeby nie było nam za łatwo. Naj­gor­sze jed­nak jest to, że robi to zna­ko­mi­cie, z wiel­ką samo­świa­do­mo­ścią, kapi­ta­łem kul­tu­ro­wym, świet­nym słu­chem lite­rac­kim oraz umie­jęt­no­ścią ope­ro­wa­nia róż­no­rod­ny­mi for­ma­mi.

Nigdy do koń­ca nie wia­do­mo, czy zmy­śla, czy mówi serio. Ero­tyk wca­le nie jest ero­ty­kiem, opis mia­sta tak napraw­dę nie jest opi­sem mia­sta, a koniec fra­zy wca­le nie jest koń­cem fra­zy, jest dopie­ro „począt­kiem fazy”, bo Tro­ja­now­ski umie­jęt­nie ope­ru­je splo­ta­mi prze­rzut­ni i swo­bod­ne­go pusz­cza­nia języ­ka samo­pas. Tutaj lek­cje odro­bił, zda­je się, u Justy­ny Bar­giel­skiej, po godzi­nach pobie­ra­jąc kore­pe­ty­cje gdzieś pod cze­ską gra­ni­cą, na grzy­bach z Kon­ra­dem Górą, kie­dy zbie­ra­li je, jadąc na tym samym rowe­rze w dwie prze­ciw­ne stro­ny.

„pró­bo­wa­łem pisać bez zna­ków prze­stan­ko­wych / ale polu­bi­łem i dojaz­dy do pra­cy / i kole­je pol­skie”– pisze poeta, i jak mamy go trak­to­wać poważ­nie, kie­dy żar­tu­je, i jak może­my go potrak­to­wać nie­po­waż­nie, kie­dy tak napraw­dę dosko­na­le wie­my, że wca­le nie żar­tu­je?

Tro­ja­now­ski bowiem dosko­na­le wie, w co chce nas wpa­ko­wać. Odro­bił lek­cje i wybi­ja się na nie­pod­le­głość. Swo­ją lite­rac­ką per­so­nę budu­je z peł­ną świa­do­mo­ścią. Pisze o mie­ście, ale nie jest poetą mia­sta. Cza­sem oka­zu­je się poetą swo­jej dziel­ni­cy – dzie­je się to prze­waż­nie wte­dy, kie­dy już musi wyjść ze swo­je­go poko­ju do skle­pu wie­lo­bran­żo­we­go, przy­pad­kiem zaha­cza­jąc o Sie­radz albo Cie­szyn. Wyda­je się przy tym poetą swe­go rodza­ju prze­ło­mu gene­ra­cyj­ne­go, bo zna­ko­mi­cie łączy naj­bar­dziej cha­rak­te­ry­stycz­ne cechy dyk­cji rocz­ni­ków osiem­dzie­sią­tych z nad­świa­do­mo­ścią i lek­ko­ścią zna­ną z pierw­szych publi­ka­cji książ­ko­wych poetów uro­dzo­nych po roku 1990. Ten aspekt będzie zapew­ne cie­ka­wym kąskiem do omó­wie­nia dla kry­ty­ki lite­rac­kiej. Ze swo­jej stro­ny, kole­gi po kla­wia­tu­rze, mogę tyl­ko dodać, że może­cie go zlek­ce­wa­żyć – jest na to gotów. I bar­dzo szyb­ko udo­wod­ni, że nie mie­li­ście racji.

Dofi­nan­so­wa­no ze środ­ków Mini­stra Kul­tu­ry i Dzie­dzic­twa Naro­do­we­go pocho­dzą­cych z Fun­du­szu Pro­mo­cji Kul­tu­ry