Niosłem ci kanapeczkę

Wojownicy

    Leże­li­śmy w łóż­ku, w mun­du­rach: ja – jasno­wło­sy Nie­miec, ty – Rusek w budion­nów­ce na gło­wie. Byli­śmy goto­wi do wal­ki od wie­lu lat.
    Zasną­łem tyl­ko na chwi­lę i zaraz przy­sta­wi­łeś mi rewol­wer do skro­ni. „Dawaj cyga­re­ty, hitle­row­ski dege­ne­ra­cie” – rzu­ci­łeś. „Wsadź se w dupę cyga­re­ty, zawszo­ny Wań­ka” – odpo­wie­dzia­łem leżąc bez ruchu.
    Chwy­ci­łeś mnie wol­ną ręką, roz­dar­łeś mi mun­dur na kla­cie, ale – spójrz, co tam mamy? Pod eses­mań­skim mun­du­rem mia­łem ubra­nie kubań­skie­go bojow­ni­ka!
    Spoj­rza­łeś na mnie zasko­czo­ny. Sam też zmie­ni­łem się w Kubań­czy­ka: krza­cza­sta bro­da, lśnią­ce oczy, cyga­ro za uchem.
    Odrzu­ci­łeś rewol­wer, roz­pła­ka­łeś się ze szczę­ścia: „Wie­dzia­łem, w głę­bi ser­ca zawsze wie­dzia­łem, że koło mnie będzie leżał towa­rzysz i druh!”. „Niech żyje rewo­lu­cja!” szep­ną­łem, cału­jąc cię w szy­ję. „Pod­da­ję się!” zamru­cza­łeś cichut­ko i pozwo­li­łeś mi cię roze­brać.
    Ale, odpiąw­szy guzi­ki two­je­go mun­du­ru, odsu­ną­łem się z odra­zą – pod ubra­niem mia­łeś mun­dur ame­ry­kań­skie­go mary­na­rza!
    A ty, leżą­cy przy mnie, rze­czy­wi­ście – praw­dzi­wy Ame­ry­ka­niec: uśmiech­nię­ty sze­ro­ko, poka­zy­wa­łeś zęby żując gumę.
    Chwy­ci­łem szty­let i przy­sta­wi­łem ci do szyi, ale ty zachi­cho­ta­łeś tyl­ko: „Widzisz, com­pa­dre, nie wszyst­ko jest takie pro­ste!”.
    Moje ostrze leciut­ko ześli­zgnę­ło się po two­im nie­ogo­lo­nym jan­ke­skim policz­ku, zosta­wia­jąc czer­wo­ną linię. „Nie masz jak uciec ode mnie, kapi­ta­li­stycz­na świ­nio”, powie­dzia­łem, zaci­ska­jąc zęby. Uśmiech­ną­łeś się tyl­ko: „Żało­sny fana­ty­ku, zawsze będę z tobą”.
    Leży­my w łóż­ku w mun­du­rach: ja – bro­da­ty Kubań­czyk, ty – uśmiech­nię­ty Ame­ry­ka­niec. Goto­wi do wal­ki. Pod łóż­kiem peł­no nie­do­pał­ków cygar i kawa­łecz­ków prze­żu­tej gumy.

Na jakimś przedstawieniu

    Na palusz­kach, z pochy­lo­ną gło­wą wci­śnię­tą w ramio­na, przy­cho­dzę ofia­ro­wać ci moje skrom­ne towa­ry.
    Na sce­nie mło­dzi męż­czyź­ni, chwy­ta­ją­cy się za kro­cza, poru­sza­ją­cy powol­nie opa­lo­ny­mi uda­mi. Przej­ścia mię­dzy rzę­da­mi zatło­czo­ne, psy zaga­nia­ją sta­da na bal­ko­ny, nikt się na mnie nie patrzy, ale i nikt mnie nie wyrzu­ca.
    Nie mogę zgad­nąć, kto tutaj jest naj­waż­niej­szym sze­fem, kogo mógł­bym popro­sić: pozwól mi wdra­pać się na górę, pod te świa­tła, żebym poka­zał, jakie ser­wet­ki umiem dzier­gać i jakie łubian­ki wypla­tać.
    Zaczy­nam się prze­ci­skać do miej­sca, z któ­re­go roz­brzmie­wa słod­ka muzy­ka, ale naj­więk­sza tor­ba pęka i wszyst­ko wysy­pu­je się na pod­ło­gę.
    I kie­dy ratu­ję, co da się ura­to­wać, widzę – jakiś pro­siak wgry­za się w łubia­necz­kę, kro­wy tra­tu­ją bia­łe ser­wet­ki, wokół wyją i recho­czą trąb­ki.
    Czu­ję, że napły­wa­ją łzy i już chcę pytać, kto tu jest naj­waż­niej­szym sze­fem i kto mi pokry­je stra­ty, kie­dy ktoś rzu­ca ze sce­ny butel­kę i tra­fia mnie pro­sto w gło­wę.
    Przed ocza­mi rosną czar­ne krę­gi, padam na ple­cy, kopy­ta­mi do góry, mię­dzy rzę­da­mi. Kątem oka widzę jesz­cze, jak mło­dy facet na środ­ku sce­ny pod­no­si ramio­na w geście zwy­cię­stwa.

W polu dharmy

    Sie­dzi­my tutaj, jedząc kar­to­fle, a tym­cza­sem Rim­baud z Ver­la­inem daw­no już poje­cha­li do Bruk­se­li. Mówią, że napi­sa­li mnó­stwo nowych wier­szy.
    Sie­dzi­my tutaj, na Wiel­kim Cmen­ta­rzu, pijąc piwo, naucza­jąc jeden dru­gie­go, z coraz kwa­śniej­szy­mi mina­mi. Jakieś dziec­ko pła­cze na skra­ju alej­ki.
    Powie­dział Ardżu­na: „Nie trze­ba mi kró­le­stwa ni szczę­ścia, ale jesz­cze jed­ne­go dnia z dala od tego cho­ler­ne­go kom­pu­te­ra”. I zwa­lił się przy sza­rych nagrob­kach.
    Ciiii…, czy­taj dalej! Mówią, że są już w Lon­dy­nie. Wszę­dzie dooko­ła żół­ta mgła. A my tym­cza­sem mamy w kuch­ni kie­łek bam­bu­sa, rosną­cy w wazo­nie.
    Donie­sie­nia szpie­gow­skie z Lon­dy­nu są już spraw­dza­ne na bruk­sel­skich kom­pu­te­rach. My tym­cza­sem mamy w kuch­ni cebu­lę w nie­bie­skim sło­iku. Cała pomarsz­czo­na, odda­ła wszyst­kie siły zie­lo­ne­mu pęcz­ko­wi szczy­pio­ru.

Procedury wewnętrzne

    Nie odpo­wie­dzia­łem, tyl­ko patrzy­łem i sie­dzia­łem cicho, wes­tchną­łem, usia­dłem przy moim biur­ku. Wię­cej, do niko­go się za bar­dzo nie odzy­wa­łem, tyl­ko nie­któ­rym powie­dzia­łem, co mia­łem na myśli.
    Nikt tak napraw­dę mnie nie pytał, wszyst­ko było zro­bio­ne po cichu i potem nic się już nie dało zro­bić.
    Dopie­ro potem usły­sza­łem, jak ktoś powie­dział, że w przy­szło­ści wszyst­ko będzie ina­czej – wszyst­ko będzie obja­śnia­ne z wyprze­dze­niem, nie­któ­rym nawet poka­że się jak, i nie będzie nam wol­no roz­ma­wiać o tym mię­dzy sobą ani, broń Boże, wyga­dać obcym. Więc opo­wie­dzia­łem to innym, ale ktoś był na tyle głu­pi, żeby pole­cieć i zapy­tać, czy napraw­dę tak będzie.
    I teraz wszy­scy są na nas wście­kli i dosta­nie­my za to nie­złe cię­gi. Tro­chę mnie to zasmu­ci­ło, ale nie mówię o tym gło­śno. Usia­dłem tyl­ko w naszym poko­ju przy moim biur­ku; kie­dy weszła, rozej­rza­ła się dooko­ła, a wycho­dząc powie­dzia­ła: „Nie ma tu niko­go”.

Remont

    Tyl­ko w sobo­ty, nie­dzie­le i świę­ta może­my leżeć w tej samej trum­nie – uchy­lać kru­che wie­ko pogię­tym uchwy­tem, oddy­chać wza­jem­nie nie­świe­ży­mi odde­cha­mi, tarzać się w pro­chu noc całą.
    Tak, że rano, wró­ciw­szy na miej­sce, widzi­my: kolej­ny pół­wy­sep zetla­ły, kolej­ny przy­lą­dek prze­tar­ty, kolej­ne chmu­ry opa­dłe na zie­mię, wszyst­ko zawi­nię­te w pościel, pokry­te bla­dym popio­łem.
    Po połu­dniu łopo­cą paję­czy­ny, otrzy­mu­je­my wia­do­mo­ści o ostat­nich klę­skach żywio­ło­wych, któ­re nawie­dzi­ły róż­ne czę­ści glo­bu. Kupu­je­my wino, nawie­dza­my przy­ja­ciół.
    Oma­wia­my oso­bli­we samo­bój­stwa, szcze­gól­nie zabaw­ne ryty pogrze­bo­we. Od cza­su do cza­su ktoś uda­je tru­pa, pozo­sta­li opo­wia­da­ją pięk­ne histo­rie i mówią, jak nam go będzie bra­ko­wa­ło.
    W tej suchej piw­nicz­ce, gdzie ogór­ki i grzy­by lśnią za szkłem, koły­szą się wian­ki cebul, a bez­zęb­ne usta poma­rań­czo­wych dyń szcze­rzą się na pół­kach.

Wspomnienia Sanczo Pansy

    We wsiach i na co więk­szych pola­nach oczy­wi­ście muszę się trzy­mać dwa­dzie­ścia kro­ków za nim – pan z pew­no­ścią myśli, że mój zapach może odstra­szyć dziew­czy­ny. Jeśli w ogó­le myśli, oczy­wi­ście.
    Noca­mi czę­sto muszę spać przy świ­niach, kie­dy pan śpie­wa z kota­mi sere­na­dy albo cho­dzi po kale­ni­cy, wycią­ga­jąc do księ­ży­ca ramio­na. Jeśli, oczy­wi­ście, nie jest pochmur­nie.
    Pan nie ma poję­cia, gdzie pro­wa­dzi nasza dro­ga, po moje­mu – tyl­ko do pie­kła. Kil­ka razy dawa­łem mu do zro­zu­mie­nia, że wolał­bym pójść tam pro­sto, a nie za nim, poprzez cały świat. Mówi, że jestem pesy­mi­stą.
    Ale cza­sa­mi, kie­dy jedzie­my przez głę­bo­kie lasy, pan głasz­cze mnie po tył­ku i mówi mimo­cho­dem – jestem jego jedy­nym i naj­lep­szym przy­ja­cie­lem. Potem, oczy­wi­ście, jest pija­ny.
    Zaś cza­sa­mi pan przy­cho­dzi do mnie w noce gwiaź­dzi­ste i kła­dzie się obok, tam, mię­dzy świ­nia­mi. A gwiaz­dy i pot pana i łzy spły­wa­ją po mnie stru­ga­mi kie­dy, popła­ku­jąc, wzy­wa imie­nia naj­pięk­niej­szej dziew­czy­ny.

Wspomnienia doktora Watsona

    Na bla­cie kuchen­nym stwier­dzo­no brak brud­nych szkla­nek, w popiel­nicz­ce nie było nie­do­pał­ków, na pół­ce sta­ła nie­tknię­ta butel­ka whi­sky. W pamię­ci kom­pu­te­ra nie zna­le­zio­no pli­ków z por­no, a w koszu na śmie­ci – opa­ko­wań po pre­zer­wa­ty­wach. Spał już głę­bo­kim snem, pochra­pu­jąc.
    Na komór­ce nie było nowych wia­do­mo­ści, w jego tor­bie ani w kie­sze­niach nie odkry­to podej­rza­nych przed­mio­tów. Tyl­ko nie­pew­na mgieł­ka wąt­pli­wo­ści wisi w naszym miesz­ka­niu.
    Cośmy prze­ga­pi­li? – zasta­na­wiam się, popi­ja­jąc whi­sky. Jakim spo­so­bem zawsze uda­je mu się zatrzeć śla­dy?
    Nigdy też nie mówi mi o swo­jej pra­cy, o wszyst­kim dowia­du­ję się, kie­dy mor­der­ców już zaaresz­to­wa­no, a ich zdję­cia są we wszyst­kich popo­łu­dniów­kach!
    To jak żyć z obcym, pomru­ku­ję, zmy­wa­jąc puste szklan­ki. Spoj­rza­łem – chra­pie, trzy­ma­jąc podusz­kę, w głę­bo­kim śnie.
    Jesz­cze bar­dziej się wście­kam, zwi­jam dłoń w pięść i walę go w goleń; zno­wu zachra­pał. Oby miał sinia­ka. Wte­dy sobie może pouży­wać tej swo­jej deduk­cji i odkryć, kto go wal­nął.

 Prze­ło­żył Jacek Deh­nel

[Rzeki na twarzy mojego kraju]

lato wzdy­cha
za mostem deszcz
Ing­māra Balo­de

Rze­ki na twa­rzy moje­go kra­ju jak pasma mokrych wło­sów.
Poplu­skaj się nie­co, popatrz, jak poezja ska­pu­je z naszych ramion, jak
nie­po­strze­że­nie wysy­cha miłość.
Sto­isz jak zamar­z­nię­ty na kamien­nym moście i cze­kasz na noc, kie­dy
na powierzch­nię wypły­nie zaskro­niec i będzie na cie­bie patrzył
zie­lo­ny­mi ocza­mi.

Prze­ło­żył Jacek Deh­nel