wywiady / O KSIĄŻCE

Pisanie jest też pewną formą myślenia

Jacek Dehnel

Szymon Żuchowski

Rozmowa Szymona Żuchowskiego z Jackiem Dehnelem, towarzysząca premierze książki Seria w ciemność, wydanej w Biurze Literackim 8 lutego 2016 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Szymon Żuchowski: W notce na końcu Serii w ciemność przytaczasz fragment swojego dziennika, w którym ćwierć tysiąca wierszy napisanych przez siebie określasz jako „strzał w pustkę”. Porównujesz je do nabojów, które w większości chybią celu, i pytasz samego siebie, po co tyle słów. Czy to pytanie jest retoryczne, czy naprawdę wątpisz? To kokieteria, prowokacja?

Jacek Dehnel: Dziennik był, to prawda, pisany z myślą o publikacji, był pisany do wielu czytelników, a nie do jednego, jak list, ale nie był pisany nieszczerze. Sądzę, że to możliwe i tak starałem się go poprowadzić. Jeśli po ukończeniu prac jakieś fragmenty zdawały mi się zbyt osobiste, to nie trafiły do druku – ale to, co notowałem, notowałem nie ograniczając siebie, więc to nie jest pytanie retoryczne ani kokieteria.

Miałem wtedy trzydzieści trzy lata, niedługo będę miał trzydzieści sześć. Żeby sprawdzić, ile książek wydałem, muszę zajrzeć do Wikipedii. To jest ósma poetycka. Do tego trzynaście prozatorskich, sześć translatorskich, cztery jako redaktor. Pięć, jednej nie ma w Wiki. W maju wychodzi nowa powieść, a teraz pracuję równolegle nad przekładem powieści Larkina i nad nowym tomem kryminału. Jak wydam, będzie trzydzieści pięć. Przecież to jest cała półka. I ile z tego to są rzeczy naprawdę potrzebne, naprawdę istotne? Czy coś w ogóle? Wiadomo, zależy od przyjętej skali, zawsze można się przynajmniej pocieszać, że jest się częścią jakiegoś fermentu, jakiejś mierzwy, z której wyrosną najważniejsze książki tego okresu w dziejach polskiej literatury, ale czy którakolwiek z moich książek będzie do nich należała – nie wiem.

Dużo myślę o tym, że nie ma definitywnych sądów estetycznych. Nie tylko o tym, że nie ma prawdziwych i fałszywych, że są wyłącznie subiektywne, ale i o tym, że nawet jeśli z wypadkowości tych subiektywnych ocen tworzy się jakiś intersubiektywny kanon, kanon akceptowany przez znaczną część społeczności czytających, to on też nie jest ostateczny, że zawsze każde dzieło może z tego piedestału spaść, potem wrócić, może pojawić się znikąd. Przedziwne to są rzeczy.

Zastanawiasz się też w tym fragmencie dziennika, że skoro w trzydziestym trzecim roku życia masz na koncie ćwierć tysiąca wierszy, to „co będzie w pięćdziesiątym piątym, siedemdziesiątym siódmym”. No właśnie, co będzie? Czego być nie powinno?

Będzie nadmiar. Już jest nadmiar, więc nadal będzie, ale będzie go więcej. Tyle że ja niewiele mogę z tym zrobić, bo taka jest moja metoda pracy: bardzo dużo rzeczy mnie interesuje i dlatego bardzo dużo piszę, bo w moim przypadku pisanie jest też pewną formą myślenia; są rzeczy, do których bym nie doszedł intelektualnie, gdybym nie napisał konkretnych tekstów. To jest jedna z metod – nie cyzelowanie latami tego samego kawałka, tylko wypuszczanie i sprawdzanie, co trafiło, a co nie. Picasso mówił, że obrazy poprawia się, malując kolejne obrazy – zresztą znam to z domu, z dzieciństwa, tę wściekłość matki, że przedobrzyła, że nad jakimś obrazem pracowała zbyt długo i nagle stanął dęba, zepsuł się. Potem, rozżalona, szła z nim do łazienki i zmywała farbę aż do gruntu.

Po to na szczęście są takie wybory. Że się odsiewa. W taki sposób z zebranych wierszy Iwaszkiewicza odsiałem wybrane i ułożyłem Wielkie, pobrudzone, zachwycone zwierzę, w którym widać, że to wielki, a przede wszystkim rozmaity i pomysłowy poeta był.

Klasykom w oczywisty sposób „przysługują” dzieła zebrane i wybrane, to jasne. A dla ciebie to wcześnie czy późno jak na coś takiego? Dziś ludzie podsumowują się coraz wcześniej; mam wrażenie, że proponuje się to nieomal debiutantom.

Ej, no, od mojego debiutu niedługo będzie dwadzieścia lat! Ale od poetyckiego, fakt, w tym roku minie dwanaście. Prawdę mówiąc, trzeba by to prześledzić, bo w latach dziewięćdziesiątych były późne debiuty Sosnowskiego, Świetlickiego, wiadomo. Ale poszperajmy. Taki Jacek Podsiadło pierwsze wybrane wydał jako trzydziestoczterolatek. Dycki jako trzydziestosiedmiolatek. A wcześniej? Tuwim Wiersze zebrane u Hoesicka w 1928, czyli też trzydzieści cztery. Zebrane, nie wybrane! To jest chyba wypadkowa różnych rzeczy, głównie rynku wydawniczego, to znaczy czy wydawcom się opłaca publikować tomy w dużych nakładach, które są dostępne całymi dekadami, czy raczej w małych, a po paru latach tworzyć rozmaite zbiory i wybory.

Seria w ciemność nie jest twoim pierwszym wyborem poezji.

Pierwszym były Wiersze, których wydanie zaproponował mi w 2006 roku Paweł Dunin-Wąsowicz. To właściwie to były wiersze zebrane, tylko co z tego? Mój pierwszy tom nigdy nie wyszedł, drugi, mimo Kościelskich, miał dystrybucję średnią, trzeci, wynik Tyskiej Zimy Poetyckiej, praktycznie żadną, więc właściwie dla wielu czytelników, myślę sobie, to był mój debiutancki tom, w tym sensie, że pierwszy raz moje wiersze przeczytali właśnie tam.

Czyli było podobnie jak z Kamieniem pełnym pokarmu Tkaczyszyna-Dyckiego: niby to wybór wierszy z kilku tomów, ale tak mało znanych, że zafunkcjonował jak debiut. Kilka lat po Wierszach wyszły Rubryki strat i zysków, wybór w pełnym tego słowa znaczeniu: z książek, które miały dystrybucję i recepcję. Czy metoda selekcji była podobna jak w przypadku Serii w ciemność?

Rubryki strat i zysków to wynik kompromisu z wydawcą. Artur Burszta od dawna namawiał mnie do wydania wierszy zebranych, a ja byłem skłonny zgodzić się tylko na wybrane, a i to niechętnie. Wolę wznawiać tomy, które są przecież skomponowanymi całościami, niż upychać je w jednym tomie w typie serii Dożynki. Którą zresztą – myślę na głos – bardzo lubię jako czytelnik, więc może niepotrzebnie się opieram. Ale, tak czy owak, wydaje mi się, że „dożynkować” nie wypada przed czterdziestką, taką sobie wyznaczyłem granicę smugi cienia.

Był zatem pomysł jakiegoś wyboru i zaproponowałem wyłuskanie z książek, a także dołożenie spoza nich, poematów i cyklów poetyckich, bo ta cykliczność, szersza forma, zawsze mnie pociągała, od samego początku, od wierszy, które potem nawet nie ukazywały się w druku. Ot, dzieje przygód jednego poety z jedną formą.

Skoro w przypadku Serii w ciemności nie było ograniczeń formalnych, to na czym się skupiłeś przy wyborze? Starałeś się umieścić w nim swoje najmocniejsze wiersze, biorąc każdy z osobna, czy wartością dodaną ma być tutaj ich wzajemne sąsiedztwo?

Wybierałem the best of. Bo taki jest zamysł serii. W tomie bardzo dbam o rozlokowanie tekstów i jednym z kryteriów jest „oddechowość”, że teksty najsilniejsze nie mogą być koło siebie, bo się tłamszą, musi być pomiędzy nimi jakiś oddech, trochę lżejszych przekąsek. Tymczasem w Serii w ciemność są same esencjonalne, kiedy je układałem, starałem się więc, żeby układały się w pewne całostki sensowe i żeby zanadto sobie nawzajem nie przeszkadzały, to wszystko.

A gdyby z kilku tomów poetyckich wybrać właśnie nie wiersze najgęstsze, tylko właśnie te intermezza, te oddechy? Wyobrażasz sobie coś takiego? Mam wrażenie, że niektórzy z takich kawałków budują większość swojej twórczości. Robią taki poetycki „ambient”.

Myślisz o czymś w rodzaju muzaka, taka poezja do windy, lekka, łatwa i przyjemna, odpowiednik zawsze tego samego kawałka Chopina, który leci na każdej stacji w pendolino? A mówiąc serio: pewnie by się dało, tylko, w gruncie rzeczy, po co? Wybrałem wiersze, które najbardziej działają. Tomek Pułka twierdził, że czytaniem Szczęścia można poderwać każdą dziewczynę – tego wprawdzie nie próbowałem, no ale to nie jest przypadek, że niektóre wiersze stanowią Wunderwaffe, broń solidnego rażenia, a inne – nie.

Swoją drogą z pewnością nie wszystkie wiersze, które piszesz, trafiają do zwartych tomów. Czy są takie, które mają pozostać w szufladzie, albo sądzisz, że nadają się wyłącznie do publikacji solo, na przykład w czasopiśmie?

Są takie, owszem, na przykład jedna piosenka, właściwie ballada o zakochanych z londyńskiego parku, poszła wyłącznie do czasopism. W czasach świetności Nieszuflady powstawało sporo krótkich tekścików, które miały żywot wyłącznie portalowy, bo były komentarzami do cudzych wierszy. Zresztą nie byłem w tym odosobniony, na przykład Maciek Woźniak dialogował z Agnieszką Kuciak i pod jej sonetami wypisywał sonety własne, odpowiadające na tamte. Ale równocześnie może się przecież zdarzyć, że kiedyś będę składał tom, do którego ta piosenka londyńska, czy jakaś inna, akurat będzie pasowała, wtedy się ją wywlecze na wierzch. Jeśli będzie się pamiętało. A niektórych rzeczy nie ma sensu wydawać, chyba, że na zasadzie żartu z samego siebie. Bo na przykład niedawno pisałem z okazji premiery Serii w ciemność kilka słów o wierszu Il Sogno, przeglądałem rękopisy i tam są jakieś straszliwe wierszydła miłosne, które popełniałem jako dwudziestolatek, nieznośne.

Faktycznie, daty pod wierszami aż tak daleko nas nie odsyłają. Właśnie, od jakiegoś czasu miałem zapytać cię o to, czego są to daty – napisania tekstu? To przecież potrafi trwać więcej niż jeden dzień. A nie każdy twój wiersz dotyczy konkretnej sytuacji, którą można by datować punktowo.

To są daty zapisu. Jeśli zapisywałem przez parę dni, to jest to zaznaczone. Późniejsze poprawki już nie, chyba żebym dopisał całą partię tekstu. Co nie znaczy, że wiersz powstał tylko wtedy – ja się często długo noszę z wierszami w głowie, czasem tak długo, że mi jełczeją i nie nadają się już do zapisania, albo też uznaję, że jednak od samego początku nie był to pomysł wart przerzucania na papier i zachowywania jakkolwiek.

Datowanie wzięło mi się z tomów poezji, które czytałem jako nastolatek, kiedy, jak to nieodmiennie nazywają dziennikarze, „zaczynałem swoją przygodą z poezją”. No i mi się utrwaliło: z Mandelsztama, Lorki, Rilkego chyba najbardziej. A potem to polubiłem, bo po latach mogę z dokładnością do dnia przypomnieć sobie jakieś miejsca, zdarzenia, zapachy nawet.

Wygląda na to, że wiersze w Serii… są podróżne nie tylko w sensie formatu książeczki, którą, jak mówi wydawca, można zabrać do torebki czy samolotu. Czy ułożyło ci się to naturalnie, czy musiałeś się mocować z doborem tych tekstów?

Nie, w ogóle na to nie zwróciłem uwagi, może dlatego, że ja zawsze sporo pisałem w podróży, że w podróży mi się otwierają jakieś szufladki w mózgu, nie wiem, coś się wydarza. Czasem to jest kwestia tego wolnego czasu, wyjętego z biegu dni, jakim jest podróż, czasem to kwestia czegoś, co widziałem, co mnie zachwyciło w drodze, bo w drodze jednak ma się oczy szerzej otwarte niż na własnym podwórku. Ale tak zerkam, i tam ledwie kilka wierszy można przypisać do „nurtu podróżniczego”. Odwilż z pejzażami oglądanymi z okien pociągu, tak samo w Bażancie i w Miłych złego porządkach, Miasta dalekie o wymarzonych ekspedycjach, No, jeszcze śmierć w Sezonie grzewczym jako wypłynięcie na nieobjęte morze. Nie, gdybym chciał złożyć książkę z wierszy pisanych w podróży i o podróży, to spokojnie by się znalazła ich pełna dwudziestka dwójka. Nieco, owszem, mocowałem się z wyborem, ale żeby ustawić najsilniejszy zestaw, a nie żeby czytelnik miał tam i o pociągu, i o statku, i o samochodzie.

Najstarsze wiersze w Serii w ciemność pochodzą z 2003 roku, sprzed kilkunastu lat. Czy ta książka była okazją do podsumowania?

Z podsumowaniami kojarzą mi się bardziej zebrane jednak, a wybrane to bardziej portfolio, prezentacja. Prezentacja tego, co uważa się, słusznie czy niesłusznie, za największe sukcesy.

A czym się różni tamten czas dla ciebie – jako człowieka, twórcy – od obecnego?

W 2003 roku studiowałem na MISH-u, żyłem przyjaźniami i szukaniem miłości, utrzymywałem się trochę z pieniędzy przysyłanych przez rodziców, trochę ze stypendiów i nagród, dużo malowałem. Nie miałem przed sobą czytelnej ścieżki, nie było jeszcze w moim życiu Piotra, którego poznałem pod koniec tamtego roku. Miałem za sobą znacznie mniej przeczytanych i znacznie mniej napisanych książek, nie tylko poetyckich. Żyłem, zasadniczo, poza internetem. Wynajmowałem pokój w mieszkaniu studenckim, niepewny, czy niedługo nie będę musiał znów się gdzieś przenosić. Prawie nikt mnie nie znał, nie kojarzył. Wszystko było bardzo płynne, pełne wyczekiwania, napisałem nawet po latach krótką prozę poetycką o tym, o wszechobecnej potencjalności. Ale ten akurat tekst do wyboru nie trafił.

Ale doczekał się publikacji?

Tak, Hör ich das Liedchen klingen z Ekranu kontrolnego, kończący się słowami: „Ale ponad wszystko – potencjalność. Była wszędzie, walała się pod nogami, można się o nią było potknąć w przejściu; niektórzy nawet wyrzucali ją przez okno, jakby nigdy nie miało jej zabraknąć”.

Wspominałeś o Piotrze Tarczyńskim, z którym zdarzyło ci się współtłumaczyć (White’a), a teraz piszecie razem drugi kryminał. Czy on albo inne bliskie osoby pomagają ci w selekcji wierszy do wyboru albo do pojedynczych publikacji tu czy tam?

Piotr uważa, że na poezji się nie zna i się do niej nie miesza, o ile więc sprawdza wszystkie wywiady i jest pierwszym czytelnikiem moich próz, o tyle do poezji podchodzi z dystansem. Przez całe lata z układaniem wierszy w tom wielokrotnie pomagał mi Maciek Woźniak, do którego gustu i zmysłu kompozycyjnego mam wielkie zaufanie. Redaktorką paru książek była Asia Mueller-Liczner i ona również miała wpływ na decyzję, czy niektóre bonusy dodać do książki, czy nie, a jeśli tak – to w którym miejscu. Konsultuję się również z Szymonem Słomczyńskim, ale to od niedawna, bo to w ogóle nowy nabytek poezji polskiej.

Ale konsultujesz się nie tylko z kolegami po piórze – podkreślasz też rolę „wypuszczania i sprawdzania, co trafiło”. Jaki wpływ mają na ten proces spotkania z czytelnikami: na spotkaniach autorskich, przy okazji dużych festiwali, w małych miejscowościach, a także przeglądanie się w recenzjach? Czy to ma potem wpływ nie tylko na wybór, ale na pisanie wierszy w ogóle?

Nie bezpośrednio; to nie tak, że jakiś krytyk coś napisze, albo czytelnik, czy raczej czytelniczka coś mi powie na spotkaniu w, powiedzmy, Strzelcach Opolskich, i ja kompletnie zmienię swoje pisanie, wywalę część wierszy, a inne przerobię. Nie. Ale gdzieś z tyłu głowy składa się powoli taka mapa własnej poezji: co działa, co nie, co na kogo, jakimi ścieżkami odczytań ludzie podążają – i to „mapowanie” wpływa na kolejne wiersze, niekoniecznie zresztą świadomie.

Czy okładka Serii… też jest o jakimś trafianiu, nietrafianiu? To jakaś zabawa, która coś maskuje, a może przeciwnie: dobitnie pokazuje to, co jest głęboko pod powierzchnią?

W sensie najprostszym chodziło oczywiście o nawiązanie do tytułu, więc zarówno na okładkę, jak i do środka trafiło parę zdjęć z mojego zbioru, które są akurat związane ze strzelaniem: smętny młodzian z fuzją, fotostrzelnica w wesołym miasteczku, gdzie celne trafienie uruchamiało migawkę, grupka młodych mężczyzn podziurawionych jak sito, bo ktoś ustawił zdjęcie jako tarczę. No i ta fotografia okładkowa, zrobiona 15 sierpnia 1944 roku, czyli kiedy u nas powstańcza masakra, a tam jakieś strzelanie na niby, teatralne, campowe, z buzującą erotyczną dwuznacznością. Bardzo je lubię, uważam za jedno z najpiękniejszych w kolekcji i cieszę się, że trafiło na okładkę, a czytelnik niech je sobie sam otwiera interpretacyjnie. Podobnie jak wiersze z książki.

O AUTORACH

Jacek Dehnel

Urodzony 1 maja 1980 roku w Gdańsku. Poeta, prozaik, tłumacz. Zajmuje się także malarstwem i rysunkiem. Laureat m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich (2005), Paszportu "Polityki" (2007), Nagrody Splendor Gedanensis (2008) oraz Nagrody Śląski Wawrzyn Literacki (2009). Nominowany do Nagrody Literackiej Nike w 2009 i w 2010 roku. W 2014 roku nominowany do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej i Nagrody Literackiej m.st. Warszawy za tom Języki obce (2013). Mieszka w Warszawie.

Szymon Żuchowski

Poeta, tłumacz, krytyk muzyczny. Tłumaczył między innymi Edmunda White’a, D. A. Powella, Nathalie Sarraute, Xaviera de Maistre’a i Pabla Nerudę. Redaktor prowadzący „Polish Libraries” (Biblioteka Narodowa), stały współpracownik „Kultury Liberalnej”. Autor tomów wierszy Ars amandi, vita brevis (Zeszyty Literackie, 2014) oraz Podział odcinka (Zeszyty Literackie, 2016, finał Nagrody Poetyckiej Orfeusz).

powiązania

Spóźnieni śpiewacy

dzwieki / WYDARZENIA Jacek Dehnel Jacek Gutorow Julia Hartwig Philip Larkin Wallace Stevens William Carlos Williams

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Jacka Dehnela, Julii Hartwig i Jacka Gutorowa podczas Portu Wrocław 2009.

WIĘCEJ

Romantyczność 2022

nagrania / TransPort Literacki Aleksandra Byrska Aleksandra Kasprzak Antonina Tosiek Artur Burszta Daniel Tamkun Helena Burdzińska Jacek Dehnel Jakub Kornhauser Jakub Pszoniak Joanna Mueller Joanna Roszak Karol Maliszewski Karolina Sałdecka Katarzyna Szaulińska Łukasz Cabajewski Maria Krzywda Michał Domagalski Miłosz Biedrzycki Natalia Malek

Czytanie z książki Romantyczność. Współczesne ballady i romanse inspirowane twórczością Adama Mickiewicza w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.

WIĘCEJ

Rozmowy na koniec: odcinek 11 Jacek Dehnel

nagrania / TransPort Literacki Antonina Tosiek Jacek Dehnel Jakub Skurtys

Jedenasty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.

WIĘCEJ

Śnieg w kwietniową niedzielę

nagrania / TransPort Literacki Hubert Zemler Jacek Dehnel Philip Larkin

Czytanie z książki Śnieg w kwietniową niedzielę Philipa Larkina z udziałem Jacka Dehnela w ramach festiwalu TransPort Literacki 27. Muzyka Hubert Zemler.

WIĘCEJ

Wyższa szkoła empatii

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Katarzyna Szaulińska

Rozmowa Katarzyny Szaulińskiej z Jackiem Dehnelem, towarzysząca premierze książki Śnieg w kwietniową niedzielę. 44 wiersze Philipa Larkina w tłumaczeniu Jacka Dehnela, wydanej w Biurze Literackim 8 sierpnia 2022 roku.

WIĘCEJ

Przebieżka na setne urodziny Larkina

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Autorski komentarz Jacka Dehnela, towarzyszący premierze książki Śnieg w kwietniową niedzielę. 44 wiersze Philipa Larkina w tłumaczeniu Jacka Dehnela, wydanej w Biurze Literackim 8 sierpnia 2022 roku.

WIĘCEJ

Śnieg w kwietniową niedzielę (2)

utwory / zapowiedzi książek Jacek Dehnel Philip Larkin

Fragmenty zapowiadające książkę Śnieg w kwietniową niedzielę Philipa Larkina w tłumaczeniu Jacka Dehnela, która ukaże się w Biurze Literackim 8 sierpnia 2022 roku.

WIĘCEJ

Śnieg w kwietniową niedzielę

utwory / zapowiedzi książek Jacek Dehnel Philip Larkin

Fragmenty zapowiadające książkę Śnieg w kwietniową niedzielę Philipa Larkina w tłumaczeniu Jacka Dehnela, która ukaże się w Biurze Literackim 8 sierpnia 2022 roku.

WIĘCEJ

Kochankowie na otwartm morzu

dzwieki / WYDARZENIA Dariusz Sośnicki Jacek Dehnel Julia Fiedorczuk Krzysztof Siwczyk Łukasz Jarosz

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Jacka Dehnela, Julii Fiedorczuk, Łukasza Jarosza, Krzysztofa Siwczyka i Dariusza Sośnickiego podczas Portu Wrocław 2007.

WIĘCEJ

Rozbiórka

dzwieki / WYDARZENIA Andrzej Sosnowski Bohdan Zadura Darek Foks Dariusz Sośnicki Dariusz Suska Jacek Dehnel Jerzy Jarniewicz Krzysztof Siwczyk Marcin Sendecki Mariusz Grzebalski Marta Podgórnik Piotr Sommer Ryszard Krynicki Tadeusz Pióro Urszula Kozioł Wojciech Bonowicz Zbigniew Machej

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Urszuli Kozioł, Ryszarda Krynickiego, Bohdana Zadury, Piotra Sommera, Jerzego Jarniewicza, Zbigniewa Macheja, Andrzeja Sosnowskiego, Tadeuszy Pióry, Darka Foksa, Wojciecha Bonowicza, Marcina Sendeckiego, Dariusza Suski, Mariusza Grzebalskiego, Dariusza Sośnickiego, Krzysztofa Siwczyka, Marty Podgórnik i Jacka Dehnela podczas Portu Wrocław 2007.

WIĘCEJ

Odsiecz 2006

dzwieki / WYDARZENIA Jacek Dehnel Kacper Bartczak Maciej Robert Marek K. E. Baczewski

Zapis całego spotkania autorskiego z udziałem Marka K.E. Baczewskiego, Kacpra Bartczaka, Jacka Dehnela i Macieja Roberta podczas Portu Wrocław 2006.

WIĘCEJ

Telegrafista i jego meldunki

wywiady / O KSIĄŻCE Artur Burszta Jacek Dehnel

Rozmowa Artura Burszty z Jackiem Dehnelem, towarzysząca premierze książki Najdziwniejsze, wydanej w Biurze Literackim 28 października 2019 roku.

WIĘCEJ

O wierszu „Clavdivs Rex Daniæ Dixit”

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Autorski komentarz Jacka Dehnela towarzyszący premierze książki Najdziwniejsze, wydanej w Biurze Literackim 28 października 2019 roku.

WIĘCEJ

Najdziwniejsze

utwory / zapowiedzi książek Jacek Dehnel

Fragment zapowiadający książkę Najdziwniejsze Jacka Dehnela, która ukaże się w Biurze Literackim 28 października 2019 roku.

WIĘCEJ

POETYCKA KSIĄŻKA TRZYDZIESTOLECIA: REKOMENDACJA NR 17

debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA Szymon Żuchowski

Głos Szymona Żuchowskiego w debacie „Poetycka książka trzydziestolecia”.

WIĘCEJ

O miłości i wymierających językach

utwory / premiery w sieci Juana Adcock Szymon Żuchowski

Premierowy zestaw wierszy Juany Adcock w przekładzie Szymona Żuchowskiego. Prezentacja w ramach projektu „Nowe głosy z Europy”.

WIĘCEJ

Nowotwór trzynastozgłoskowcem

wywiady / O KSIĄŻCE Anna Adamowicz Jacek Dehnel

Rozmowa Anny Adamowicz z Jackiem Dehnelem towarzysząca wydaniu książki Serce Chopina, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 11 czerwca 2018 roku.

WIĘCEJ

Reiner R. otrzymuje nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki

dzwieki / RECYTACJE Jacek Dehnel

Wiersz z książki Rubryki strat i zysków, zarejestrowany podczas spotkania “Justyna Bargielska Jacek Dehnel i Dariusz Suska” na festiwalu Port Wrocław 2012.

WIĘCEJ

Jeden akapit: “Zimowe królestwo”

nagrania / Stacja Literatura Jacek Dehnel

Spotkanie “Jeden akapit” wokół książki Zimowe królestwo Philipa Larkina z udziałem tłumacza Jacka Dehnela w ramach festiwalu Stacja Literatura 22.

WIĘCEJ

Pół metra pod kadrem. O podpatrywaniu Whitmana

wywiady / O KSIĄŻCE Juliusz Pielichowski Szymon Żuchowski

Rozmowa Juliusza Pielichowskiego z Szymonem Żuchowskim, towarzysząca premierze książki Życie i przygody Jacka Engle’a Walta Whitmana w przekładzie Szymona Żuchowskiego, wydanej nakładem Biura Literackiego 21 maja 2018 roku.

WIĘCEJ

Serce Chopina (2)

utwory / zapowiedzi książek Jacek Dehnel

Fragment zapowiadający książkę Serce Chopina Jacka Dehnela, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 11 czerwca 2018 roku.

WIĘCEJ

Serce Chopina (1)

utwory / zapowiedzi książek Jacek Dehnel

Fragment zapowiadający książkę Serce Chopina Jacka Dehnela, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 11 czerwca 2018 roku.

WIĘCEJ

Życie i przygody Jacka Engle’a (2)

utwory / zapowiedzi książek Szymon Żuchowski Walt Whitman

Fragment zapowiadający książkę Życie i przygody Jacka Engle’a Walta Whitmana w przekładzie Szymona Żuchowskiego, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 30 kwietnia 2018 roku.

WIĘCEJ

Debiuty dawniej

nagrania / Stacja Literatura Adam Lipszyc Anna Wasilewska Hanna Igalson-Tygielska James JOYCE Jerzy Jarniewicz Nathalie Sarraute Raymond Queneau Szymon Żuchowski Tommaso Landolfi

Spotkanie autorskie z udziałem Hanny Igalson-Tygielskiej, Jerzego Jarniewicza, Anny Wasilewskiej, Szymona Żuchowskiego i Adama Lipszyca w ramach festiwalu Stacja Literatura 21.

WIĘCEJ

Tropizmy – czas wiecznie niedokonany*

recenzje / KOMENTARZE Szymon Żuchowski

Komentarz Szymona Żuchowskiego do Tropizmów Nathalie Sarraute, wydanych w Biurze Literackim w wersji papierowej 31 października 2016 roku, a w wersji elektronicznej 24 kwietnia 2017 roku.

WIĘCEJ

Szczodrość dla mniej oszukanych

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Joanna Mueller

Rozmowa Joanny Mueller z Jackiem Dehnelem, towarzysząca premierze książki Zimowe królestwo, wydanej w Biurze Literackim 23 stycznia 2017 roku.

WIĘCEJ

Niewielki kontynent*

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Komentarz Jacka Dehnela do Zimowego królestwa Philipa Larkina, wydanego w Biurze Literackim 23 stycznia 2017 roku.

WIĘCEJ

Brodząc w habitusie

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Szymon Żuchowski

Rozmowa Joanny Mueller z Szymonem Żuchowskim, towarzysząca premierze książki Tropizmy w przekładzie Szymona Żuchowskiego, wydanej w Biurze Literackim 1 listopada 2016 roku.

WIĘCEJ

Faza liminalna

recenzje / NOTKI I OPINIE Szymon Żuchowski

Głosy o twórczości Juany Adcock, wybrane przez Szymona Żuchowskiego. Prezentacja w ramach projektu Nowe głosy z Europy.

WIĘCEJ

Wiersz o tytule, którego nie ma. Na marginesie vilanelli

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Autorski komentarz Jacka Dehnela w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”, towarzyszący premierze książki Seria w ciemność, wydanej w Biurze Literackim 8 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Nowe sytuacje w Trybie męskim: Jacek Dehnel

nagrania / Z Fortu do Portu Jacek Dehnel

Zapis spotkania “Nowe sytuacje w Trybie męskim” podczas festiwalu Port Literacki 2014.

WIĘCEJ

Hotel Rzeszów

dzwieki / RECYTACJE Jacek Dehnel

Wiersz z tomu Poeci na nowy wiek, zarejestrowany podczas spotkania “Poeci na nowy wiek” na festiwalu Port Wrocław 2010.

WIĘCEJ

Nieszpory

dzwieki / RECYTACJE Jacek Dehnel

Jacek Dehnel czyta wiersz z tomu Brzytwa okamgnienia. Fragment spotkania “Kochankowie na otwartym morzu” z festiwalu Port Wrocław 2007.

WIĘCEJ

Jutrznia

dzwieki / RECYTACJE Jacek Dehnel

Jacek Dehnel czyta wiersz z tomu Brzytwa okamgnienia. Fragment spotkania “Kochankowie na otwartym morzu” z festiwalu Port Wrocław 2007.

WIĘCEJ

Bażant

utwory / zapowiedzi książek Jacek Dehnel

Fragment zapowiadający książkę Seria w ciemność Jacka Dehnela, która ukaże się w Biurze Literackim 8 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Antinous się wynurza

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Autorski komentarz Jacka Dehnela do wiersza Odkopanie posągu Antinousa w Delfach, 1894 towarzyszący premierze książki Języki obce, wydanej w Biurze Literackim 3 października 2013 roku.

WIĘCEJ

Konstrukcje i rewolucje

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Maciej Woźniak

Z Jackiem Dehnelem o książce Języki obce rozmawia Maciej Woźniak.

WIĘCEJ

Przodownica Nimfa, przodownik Tryton

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Komentarz Jacka Dehnela do wiersza Na wydobycie pancernika “Gneisenau” Jarosława Iwaszkiewicza, towarzyszący premierze książki Wielkie, pobrudzone, zachwycone zwierzę, wydanej w Biurze Literackim 14 lutego 2013 roku.

WIĘCEJ

Ten stary szelma, Larkin

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Jakub Winiarski

Rozmowa Jakuba Winiarskiego z Jackiem Dehnelem i Jerzym Jarniewiczem o książce Zebrane Philipa Larkina, wydanej nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ

O Hotelu de Dream

wywiady / O KSIĄŻCE Edmund White Jacek Dehnel

Rozmowa Jacka Dehnela i Piotra Tarczyńskiego z Edmundem White’em o książce Hotel de Dream, wydanej nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ

Kindertotenlieder

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Autorski komentarz Jacka Dehnela do wiersza „Kindertotenlieder”, towarzyszący premierze książki Rubryki strat i zysków, wydanej w Biurze Literackim 13 października 2011 roku.

WIĘCEJ

Bardziej wykład niż wylew

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Joanna Mueller

Z Jackiem Dehnelem o książce Rubryki strat i zysków rozmawia Joanna Mueller.

WIĘCEJ

Zapis niepewności

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Roman Honet

Rozmowa Romana Honeta z Jackiem Dehnelem, towarzysząca premierze antologii Poeci na nowy wiek, wydane w Biurze Literackim w 2010 roku.

WIĘCEJ

Mała, rozbita dusza

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Kuba Mikurda

Z Jackiem Dehnelem o książce Ekran kontrolny rozmawia Kuba Mikurda.

WIĘCEJ

Ph. Glass: Glassworks – 5. Façades

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Autorski komentarz Jacka Dehnela do wiersza Ph. Glass: Glassworks – 5. Façades, towarzyszący premierze książki Ekran kontrolny, wydanej w Biurze Literackim 19 września 2009 roku.

WIĘCEJ

Klasycyzm płodny czy też kuriozalny?

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Przemysław Witkowski

Elżbieta Martysz i Przemysław Witkowski spierają się o nową książkę Jacka Dehnela Ekran kontrolny.

WIĘCEJ

Come to Me

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Komentarz Jacka Dehnela do utworu Come to me Kārlisa Vērdiņša, towarzyszący premierze książki Niosłem ci kanapeczkę, wydanej w Biurze Literackim 3 sierpnia 2009 roku.

WIĘCEJ

Pożyczone style

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Kārlis Vērdiņš

Kārlis Vērdiņš, autor wydanej w Biurze Literackim 3 sierpnia 2009 roku książki Niosłem ci kanapeczkę, w rozmowie z Jackiem Dehnelem.

WIĘCEJ

Firbankowskie bibeloty

recenzje / NOTKI I OPINIE Jacek Dehnel

Recenzja Jacka Dehnela towarzysząca premierze książki Ronalda Firbanka Studium temperamentu, wydanej w Biurze Literackim 23 lutego 2009 roku.

WIĘCEJ

Pomnę, pomnę, Wybuch

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Komentarz Jacka Dehnela do dwóch wierszy Philipa Larkina, towarzyszący premierze książki Zebrane, wydanej w Biurze Literackim 21 lipca 2008 roku.

WIĘCEJ

Odsłuchiwanie Larkina (bez dreszczy)

wywiady / O KSIĄŻCE Grzegorz Czekański Jacek Dehnel

Rozmowa Grzegorza Czekańskiego z Jackiem Dehnelem, tłumaczem wydanej przez Biuro Literackie książki Philipa Larkina Zebrane.

WIĘCEJ

O Cle

recenzje / NOTKI I OPINIE Anna Podczaszy Jacek Dehnel Jakub Winiarski Paweł Sarna Tobiasz Melanowski

Komentarze Anny Podczaszy, Jacka Dehnela, Tobiasza Melanowskiego, Pawła Sarny oraz Jakuba Winiarskiego, towarzyszące premierze książki Bogusława Kierca Cło, wydanej w Biurze Literackim 16 czerwca 2008 roku.

WIĘCEJ

Samurajska brzytwa

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel

Rozmowa Anny Krzywani z Jackiem Dehnelem, towarzysząca wydaniu w Biurze Literackim książki Philipa Larkina Zabrane.

WIĘCEJ

Bez płaczów, dąsów i rzucania mięchem

wywiady / O PISANIU Jacek Dehnel Kuba Mikurda

Z Jackiem Dehnelem, tłumaczem poezji Philipa Larkina z wydanej w Biurze Literackim książki Zebrane, rozmawia Kuba Mikurda.

WIĘCEJ

FOTO-wiersz

recenzje / ESEJE Judyta Gulczyńska

Recenzja Judyty Gulczyńskiej towarzysząca premierze książki Jacka Dehnela Seria w ciemność, która ukazała się w Biurze Literackim 8 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Wiersz o tytule, którego nie ma. Na marginesie vilanelli

recenzje / KOMENTARZE Jacek Dehnel

Autorski komentarz Jacka Dehnela w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”, towarzyszący premierze książki Seria w ciemność, wydanej w Biurze Literackim 8 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Bażant

utwory / zapowiedzi książek Jacek Dehnel

Fragment zapowiadający książkę Seria w ciemność Jacka Dehnela, która ukaże się w Biurze Literackim 8 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Niespodziewane

recenzje / ESEJE Eliza Kącka

Recenzja Elizy Kąckiej towarzysząca premierze książki Jacka Dehnela Najdziwniejsze, wydanej w Biurze Literackim 28 października 2019 roku.

WIĘCEJ

FOTO-wiersz

recenzje / ESEJE Judyta Gulczyńska

Recenzja Judyty Gulczyńskiej towarzysząca premierze książki Jacka Dehnela Seria w ciemność, która ukazała się w Biurze Literackim 8 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Gdzieś między minionym a teraz. Języki obce Jacka Dehnela

recenzje / ESEJE Dominika Ciechanowicz

Recenzja Dominiki Ciechanowicz z książki Języki obce Jacka Dehnela.

WIĘCEJ

Literacka przygoda z formą. O zyskach i stratach poety Jacka Dehnela

recenzje / ESEJE Grzegorz Tomicki

Recenzja Grzegorza Tomickiego z książki Rubryki strat i zysków Jacka Dehnela.

WIĘCEJ

Tłumacz się

recenzje / ESEJE Sylwia Sekret

Recenzja Sylwii Sekret z książki Języki obce Jacka Dehnela, która ukazała się na stronie Lubimyczytać.pl.

WIĘCEJ

Poziomy zaawansowania

recenzje / ESEJE Aleksandra Reimann

Recenzja Aleksandry Reimann z książki Języki obce Jacka Dehnela, która ukazała się w styczniu 2014 roku w „Nowych Książkach”.

WIĘCEJ

„Był dzień do opisania i nie było pointy”, czyli poeta zrozumiały w świecie tonów dekadenckich.

recenzje / ESEJE Przemysław Koniuszy

Recenzja Przemysława Koniuszego z książki Języki obce Jacka Dehnela.

WIĘCEJ

Między mówić a milczeć

recenzje / IMPRESJE Janusz Drzewucki

Esej Janusza Drzewuckiego towarzyszący premierze książki Języki obce Jacka Dehnela.

WIĘCEJ

Rytm i forma, inne tory współczesnej poezji polskiej

recenzje / ESEJE Marcin Sierszyński

Recenzja Marcina Sierszyńskiego towarzysząca premierze książki Rubryki strat i zysków Jacka Dehnela, wydanej w Biurze Literackim 13 października 2011 roku.

WIĘCEJ

Przyczynek do nauki o liryce dworskiej

recenzje / ESEJE Paweł Kozioł

Recenzja Pawła Kozioła towarzysząca premierze książki Rubryki strat i zysków Jacka Dehnela, wydanej w Biurze Literackim 13 października 2011 roku.

WIĘCEJ

Na brzegu lustra

recenzje / ESEJE Artur Nowaczewski

Recenzja Artura Nowaczewskiego z książki Żywoty równoległe Jacka Dehnela.

WIĘCEJ

Transfer wieczności w mainstream

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recenzja Jakuba Winiarskiego towarzysząca premierze książki Jacka Dehnela Ekran kontrolny, wydanej w Biurze Literackim 19 października 2009 roku.

WIĘCEJ

Dyskretne kuksańce

recenzje / ESEJE Marcin Sierszyński

Recenzja Marcina Sierszyńskiego towarzysząca premierze książki Ekran kontrolny Jacka Dehnela, wydanej w Biurze Literackim 19 października 2009 roku.

WIĘCEJ

Świat zrobił się za mały

recenzje / ESEJE Marcin Orliński

Recenzja Marcina Orlińskiego towarzyszące premierze książki Jacka Dehnela Ekran kontrolny, wydaje w Biurze Literackim 19 października 2009 roku.

WIĘCEJ

Liryczna brzytwa Ockhama

recenzje / IMPRESJE Karol Maliszewski

Recenzja Karola Maliszewskiego z książki Brzytwa Ockhama Jacka Dehnela

WIĘCEJ

O Brzytwie okamgnienia

recenzje / NOTKI I OPINIE Darek Pado Jakub Winiarski Julia Fiedorczuk Karol Maliszewski Kuba Mikurda

Komentarze Kuby Mikurdy, Karola Maliszewskiego, Julii Fiedorczuk, Jakuba Winarskiego i Darka Pado.

WIĘCEJ

O poezji Jacka Dehnela (laudacja)

recenzje / IMPRESJE Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki

Nie ma potrzeby po raz kolejny powtarzać, że pisze poezję klasycyzującą lub neoklasycyzującą. Nie w tym zawiera się, jak sądzę, atrakcyjność i nośność jego propozycji…

WIĘCEJ