Obroty cudów

Na koniec

W żadnej sprawie i na żaden temat nie można wypowiedzieć ostatniego słowa, które byłoby inne niż słowo wyjęte z samego środka i będące zarazem pierwszym słowem w danej sprawie. Ostatnie słowo na temat “Miłości”, czy też kwestii, w przypadku których miłość stanowi najważniejszy problem, to oczywiście  s ł o w o  “miłość”. Wszelako ponieważ jest to ostatnie słowo, znaczenie wygląda z niego pod postacią czysto uczuciowego zaciekawienia czymś, co wygląda z jakiejś twarzy: słowo natychmiast wyjawia swoje znaczenie. “Miłość” wypowiedziana w formie pełnego twierdzenia sama się zapowiada. Ogłasza innego, oznacza, że inny jest nam absolutnie konieczny do zadowolenia. Miłość to zasada całkowitej wystarczalności żywej obecności uczuć. Określa kogoś lub coś na ich właściwym miejscu albo oznacza nieobecność kogoś lub czegoś, bądź też jakiejś wspólnoty istniejących, indywidualnych rzeczywistości, jako niemożliwą do zniesienia w zadowoleniu.

Miłość to zatem albo szczególne pragnienie poprzedzające spotkanie z rzeczywistością stanowiącą spełnienie tego pragnienia, albo bezpośrednie doświadczenie jakiejś rzeczywistości jako koniecznego elementu cało-wystarczalności. W słowie “miłość” zawiera się zarodek dynamiki egzystencji jako nieskończenie różnorodnej samowystarczalnej całości. Nie może się sobie podobać, o ile nie zrealizuje się cała, wystarczająco czytelnie – w koturnowej terminologii intelektualnej estetyki powiedzielibyśmy “wystarczająco wyraziście”.

Na początku egzystencji – to znaczy namacalnego bycia – egzystencja była, jest,  z a s a d n i c z o  miłością: wszystko będzie, musi być, nie może nie być, w całkowitym wypowiedzeniu treści bycia, dobre. W punkcie, w którym zostaje osiągnięte całkowicie wystarczające wypowiedzenie, kompletne wyjawienie bycia w języku egzystencji jest, jest, zawsze i zawsze, miłość w skończoności: wszystko to, co w egzystencji jest, poznaje siebie poprzez jedność świadomości, która mówi pod postacią człowieka – pod postacią prawdy.

W historii egzystencji roi się od nieporozumień, częściowo widocznych, częściowo niewidocznych. Podtrzymywanie nadziei na możliwość sprostowania to historia miłości. Kochane jest to, w czym widzi się odbicie swojej nadziei na całkowite sprostowanie. To, w czym dostrzega się odbicie swojego bólu płynącego ze świadomości, iż sprostowanie jest niewystarczające, jest najukochańsze.