Jurij Izdryk

(bożonarodzeniowe naśladowanie Zadana)

Wszyst­kie zom­bie, wam­pi­ry, wil­ko­ła­ki
miesz­ka­ją dale­ko od Hol­ly­wo­od.
Nie dla­te­go, ze ich nie zado­wa­la­ją kali­for­nij­skie pla­że –
po pro­stu pro­du­cen­ci szu­ka­ją tań­szej natu­ry
i juz od daw­na niko­mu nie wyda­je sie dzi­ki
pomysł, żeby szu­kać Dra­ku­li
po tran­syl­wań­skich baza­rach.
Do tego, dzi­siej­sze zom­bie – nie do porów­na­nia
z roman­tycz­ny­mi tru­pa­mi z lat 80.:
mają wła­sna gil­die,
mają kodeks hono­ro­wy
i czy­ste kar­to­te­ki w dzia­le kadr.
W kie­sze­niach nad­szarp­nię­tych Car­di­nem smo­kin­gów
noszą legi­ty­ma­cje związ­ko­we.
Ich kły z masy pla­stycz­nej mają nie tyl­ko nume­ry inwen­ta­rza,
ale i nume­ry ubez­pie­cze­nia medycz­ne­go,
bo sztucz­na krew tez bywa zaka­za­na:
układ Rh,
lewe ery­tro­cy­ty,
ite­de.
Wysy­sać ersatz – misja trud­na i zaszczyt­na.
O, dobry boże,
któ­ryś jest świa­tłym duchem tran­syl­wań­skich baza­rów!
Daruj mi latek­so­we kły,
sili­ko­no­wy penis
i trze­cie oko z papier-mâché!

Ołeh Kocarew

Wentylatory słoneczne

Aaaaa
Aaaaaa
Aaaaaa
Zaczął się kon­cert w piw­ni­cy klu­bu Alche­mia
i ping-pong melo­dii ener­gicz­nie przy­śpie­szał,
zwłasz­cza w wyko­na­niu dziew­czy­ny na prze­dzie przy per­ku­sji,
naj­praw­dziw­szej przo­dow­nicz­ki,
wszy­scy tu patrzy­li nie na mnie,
nie ja tu byłem rado­ści obiek­tem, marzeń i zachwy­tów,
nie mnie pra­gnę­li co sił rzu­cić z sali żart, żebym usły­szał i uśmiech­nął się,
mogłem tyl­ko wpa­try­wać się w sufit,
w róż­ne pręd­ko­ści
wen­ty­la­to­rów sło­necz­nych nad gło­wą,
ale nagle zro­zu­mia­łem, co trze­ba zro­bić –
unio­słem się w powie­trze i zaczą­łem pły­wać nad salą,
wywo­łu­jąc uśmie­chy, jęki, zachwy­ty i miłość,
muzy­ka zdzi­wi­ła się i zsu­nę­ła po ścia­nach,
fru­wa­łem w powie­trzu jak rado­sny zwy­cię­ski rekin,
pod­le­cia­łem na sce­nę i odgry­złem
per­ku­si­st­ce cycek – i to był już mój wie­czór,
moja piw­ni­ca, moi ludzie i moje wen­ty­la­to­ry.

Dmytro Pawłyczko

Cmentarz samochodów

Kościół. W nowo­cze­snym sty­lu.
A cmen­tarz – jak kata­stro­fa.
Wiatr za dusze auto­mo­bi­lów
Modły wzno­si do Sawa­ofa.

Żela­zne aut szkie­le­ty
Poukła­da­ne na kupie.
Tru­py dro­go­wej fety,
Szyb­ko­ści tru­py.

W coś wąt­pił do tej pory,
Tu możesz uznać za pew­nik:
Wyrwa­ne ser­ca moto­rów,
Maszy­ny, ludzie – to krew­ni.

W oczo­do­łach tra­wa się jeży,
Po kościach peł­za­ją czer­wie.
Pokry­ła stru­pa­mi rdza
Nagie cze­re­py karo­se­rii.

Sta­lo­wa moc pękła i siła.
Ner­wy już bólu nie zna­ją,
Z mar­twych auto­mo­bi­lów
Pnie mar­twych drzew wyra­sta­ją.

Na sąd ich nie wskrze­szaj już może,
Nie nie­po­kój ich ciem­nej isto­ty,
Bo świat mazut zale­je i, Boże,
Ty sam się w mazu­cie uto­pisz.

Jewhen Brusłynowski

Chłopiec z jaskini teszyk-tasz

fara­oni, psu na budę wasze pira­mi­dy
caro­wie, psu na budę wasze tro­ny
kró­lo­wie, psu na budę wasze pała­ce
wodzo­wie, psu na budę wasze mau­zo­lea
pre­zy­den­ci, psu na budę wasze rezy­den­cje
chło­piec z jaski­ni teszyk-tasz
już upodo­bał sobie kamień
już przy­mru­żył oko
już umo­czył pió­ro

Andrij Lubka

Zakaz palenia

Wszel­ka nor­mal­na lite­ra­tu­ra zaczy­na się od cen­zu­ry.
Wszel­ki nor­mal­ny biz­nes zawsze jest nie­le­gal­ny.
Dla­te­go zakaz pale­nia w miej­scach publicz­nych
to poważ­na rekla­mo­wa sztu­ka, żeby parę milio­nów
zno­wu wpa­dło w nałóg.
Ile pła­ca poetom z Mini­ster­stwa Zdro­wia
za te genial­ne wier­sze, co oni chcą powie­dzieć naro­do­wi
przez fra­zę pale­nie powo­du­je impo­ten­cje?
Kie­dy przy­pa­lam, sta­le myślę o raku, cho­ro­bach
ser­co­wo-naczy­nio­wych, impo­ten­cji i cią­ży.
Chwa­ła Bogu, nie jestem w cią­ży.
Naj­mniej mnie inte­re­su­ją ser­co­wo-naczy­nio­we awa­rie,
kichać mi sie chce na raki i inna żyw­ność z głę­bin naszej ojczy­zny.
Tyl­ko z impo­ten­cja nijak nie mogę sobie dać rady:
co ja będę z nią robić, czy raczej –
cze­go nie będę mógł z nią robić?

Hałyna Kruk

praca nad błędami

zaczy­na pora­nek od wil­got­ne­go sprzą­ta­nia w gło­wie
łza­mi wymy­wa stam­tąd wszyst­ko,
co nale­ża­ło do nie­go – muzy­kę i dow­ci­py,
muzy­kę, któ­rej i tak nigdy nie słu­cha­ła, kie­dy była sama,
dow­ci­py, któ­rych nigdy nie umia­ła sama opo­wie­dzieć tak, żeby było śmiesz­nie,
chy­ba że przy­po­mi­na­ła mu:
„a tam­ten opo­wiedz, tam­ten o blon­dyn­kach i o cho­micz­kach róż­ne­go kolo­ru
albo ten – o łyżecz­ce, któ­rej nie dali spaść”
bo kobie­ta męż­czyź­nie jest po to, żeby przy­po­mi­nać,
jeśli on cze­goś nagle zapo­mni,
bo kobie­ta męż­czyź­nie jest po to, żeby pod­kre­ślać w nim naj­lep­sze
– głu­pia, blon­dyn­ka – kar­ci sie­bie –
kto uczył cię pod­kre­ślać czer­wo­nym dłu­go­pi­sem?
kto pro­sił cię o popra­wia­nie błę­dów?

Komiks autor­stwa Ali­cji Musiał i Mag­dy Nowic­kiej

Jewhen Brusłynowski

Ryba absurdalna

Dalej­że, oku­la­ra­mi.
I robi­ła za oku­la­ry, potem za opraw­ki,
potem same szkła.
Dalej­że, rybą.
I robi­ła za rybę, ryba popły­nę­ła
w niej, wypły­nę­ła, upa­dła mokra na kilim.
Dalej­że, rowe­rem.
I robi­ła za rower, na prze­mian za kie­row­ni­cę,
sio­deł­ko, a potem otwo­rzy­ła przy­bor­nik
z klu­cza­mi i za wszyst­kie klu­cze.
Dalej­że, pasz­por­tem.
I robi­ła za mój zagra­nicz­ny pasz­port,
nowiut­ki, pach­ną­cy jesz­cze far­bą,
zło­żo­ny, otwar­ty, potem tyl­ko za kart­kę z moją
foto­gra­fią.
Dalej­że, jesz­cze czymś takim, co łasko­ta­ło ner­wy,
budzi­ło żądzę, wywo­ły­wa­ło mdło­ści, doda­wa­ło
sło­dy­czy. A potem na kola­nach obcho­dzi­ła
iko­nę i pro­si­ła o dziec­ko. Choć­by i rybę
jakąś absur­dal­ną.

Dmytro Pawłyczko

Kijów w maju

Kijów w maju
na roz­kwi­tłych kasz­ta­nach,
jak na olbrzy­mich spa­do­chro­nach,
uno­si się w nie­bo,
pły­nie nad Ukra­iną,
świe­ci gwiaz­da­mi sobo­rów.

Ksią­żę­ta, metro­po­li­ci, ormow­cy,
kagie­bi­ści, dysy­den­ci, czer­wo­ni nie­wol­ni­cy,
aka­de­mi­cy, depu­to­wa­ni, bar­do­wie, kur­wy
wycho­dzą z mogił, z budyn­ków,
z przejść, z restau­ra­cji, z metra
bio­rą się za ręce –
boją się wypaść z lecą­ce­go Kijo­wa
w kosmicz­ną otchłań.

Panu­je miłość.
Ale kwiat opa­da,
roz­wie­wa­ją się, rwą spa­do­chro­ny kasz­ta­nów,
mia­sto sia­da na swo­je miej­sce,
zamy­ka­ją się budyn­ki,
restau­ra­cje, mogi­ły –
naj­le­piej czu­ją się na zie­mi.

Jed­nak ludzie nie chwy­ta­ją się za ręce,
cho­dzą, cho­wa­jąc oczy jed­ni przed dru­gi­mi,
a kwiat opa­da,
spa­da,
mia­sto sia­da na swo­je miej­sce.

Marjana Sawka

marzec

poobied­nio i smut­no
dziew­czę­ta
suszą wło­sy nad gazo­wym pło­mie­niem

spóź­nio­na wio­sna
na cza­tach
na bal­ko­nie pstro­ka­te gołę­bie

pozi­mo­we pta­sie
pió­ra
mokre pasem­ka ze sło­my

pozła­ca­ny pod­wie­czór
łasi się kot­kiem nie­do­piesz­czo­nym

pasmo do pasma
pió­ro
do pió­ra mokre­go się tuli

w śnież­nych ruinach
kra­ina
na bary­ka­dach ulic

dziw­na wio­sna
na cza­tach
mokre gru­cha­ją gołę­bie

suszą war­ko­cze   
dziew­czę­ta
łok­cia­mi bły­ska­ją goły­mi

Komiks autor­stwa Agniesz­ki Sozań­skiej

Jewhen Brusłynowski

Nonsens

a w wio­sce Poniw­ki w sta­rej wie­ży ciśnień
dwóch pierw­szo­kla­si­stów zgwał­ci­ło nauczy­ciel­kę
przy­je­cha­li stra­ża­cy zaczę­li gasić
tym­cza­sem w Kyświe dom spło­nął do szczę­tu
lekarz w cie­płej kup­ce popio­łu
dłu­go mie­rzył ciśnie­nie
tego same­go dnia we Lwo­wie ni z tego ni z owe­go T‑34
zje­chał z postu­men­tu prze­to­czył się skwe­rem
tuż obok czoł­gu biegł roz­cheł­sta­ny sta­ru­szek
usi­łu­jąc wetknąć kij mię­dzy gąsie­ni­ce
ogień się dopa­lał Dniepr plu­skał
chry­piąc z natę­że­nia
modli­łem się do Pana by mnie co prę­dzej zabrał
sznu­rek się urwał kąsa­ły koma­ry
przy­je­cha­li stra­ża­cy zaczę­li gasić

Marianna Kijanowska

[wtedy]

wte­dy
w nocy
koty zli­zu­ją
mle­ko z księ­ży­ca

śla­dy szorst­kich języ­ków
na tej gli­nie za tą chmu­rą

bra­ma po ciem­ku
kobie­ta

rozu­mie­ją nie szcze­ka­ją
ocie­ra­ją się o nogi

ta chmu­ra i te koty

czas na prze­szłość
czas je pogła­skać
czas w ogó­le
dla­te­go nikt ich nie woła

i kobie­cie
wte­dy
w nocy
nie jest już tak zim­no
jak napraw­dę

Nazar Honczar

[czy mnie bawisz czy nudzisz]

czy mnie bawisz czy nudzisz
zale­ży ode mnie

czy mnie kochasz czy nie kochasz
zale­ży od cie­bie

czy mnie na tym zale­ży
gło­su­ję za nie­za­leż­no­ścią

Nazar Honczar

[Kocham Sinead O’Connor]

Kocham Sine­ad O’Connor
mojej mowy po moje­mu nie usły­szy nikt
poca­łuj się panie boże
w duszę
wejdź w moją
skó­rę
i śpie­waj –
bia­da, bia­da bez­sil­nym

Hałyna Tkaczuk

Gwizd

Tego pierw­sze­go pamię­tam jesz­cze z dzie­ciń­stwa.
Męż­czy­znę, któ­ry ska­cze na jed­nej nodze,
a dru­gą przy­wią­zał sznur­kiem do szyi.
I pamię­tam dokład­nie jego sło­wa.
„Gdy­bym – powie­dział – nagle odwią­zał tę nogę
i sta­nął­bym na dwóch, i poszedł­bym –
po czte­rech kro­kach obszedł­bym kulę ziem­ską.
A nie mam takie­go zamia­ru”.

Potem – póź­niej – spo­ty­ka­łam ludzi
z przy­wią­za­ny­mi do szyi ręka­mi,
z zawią­za­nym pra­wym albo lewym okiem,
z gło­wa­mi, zosta­wio­ny­mi chwi­lo­wo w domu,
w zamra­żar­ce.
To zna­czy, bez głów.

Byli jesz­cze z zatka­ny­mi usta­mi,
bez zębów
i po pro­stu pija­ni.

I oni wszy­scy, wszy­scy obie­ca­li mi,
że będą cze­kać na mój znak.
Sło­wo lub gwizd.

W tym roku w czerw­cu naj­pierw znik­nął mi Inter­net,
roz­cią­gnę­ły się i nade­rwa­ły wię­za­dła kola­no­we,
potem jesz­cze coś – nie pamię­tam –
no i zepsuł się lap­top.

I wte­dy wyszłam na bal­kon,
po raz kolej­ny zoba­czy­łam domy i kasz­ta­ny,
popra­wi­łam koszul­ki i skar­pet­ki,
któ­re suszy­ły się tu, ale zbi­ły się od wia­tru.
I gwizd­nę­łam!

Na chwi­lę świat ogłuchł, przy­cza­ił się.
Ode­szłam na krok i wsłu­chi­wa­łam się,
jak każ­da rzecz migo­cze i trza­ska
w prze­czu­ciu pierw­szych sekund
swo­je­go praw­dzi­we­go speł­nie­nia.

Ludmyła Taran

[Czasem mi się wydaje, że oplata mnie pajęczyna]

Cza­sem mi się wyda­je, że opla­ta mnie paję­czy­na –
rzu­cam się jak ryba w sie­ci.
To naj­strasz­niej­sze: nie­win­na drzem­ka
pod­czas roz­mo­wy.

Naj­pierw uchy­lam pra­we, wraż­liw­sze oko,
potem – i lewe. Zmie­sza­nie i wstyd
mnie obsia­da­ją. O czym to ja? Co mówi­łam?
.  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .
Dziew­czyn­ka przed obiek­ty­wem
sie­dzi nie­po­ru­szo­na. Jabł­ko na kan­cia­stych kola­nach
ści­śnię­te stra­chem: rap­tem nic nie wyj­dzie –
uśmie­chy, szczę­ście, życie?
Poza tym, peł­na nie­wia­do­ma: po pro­stu
zagu­bie­nie, strach.
.  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .
Oto i wnu­ki na dum­nych wład­czych kola­nach –
led­wo poskro­mi­łam. I spo­kor­nia­ły, zamar­ły.
Oczy spo­koj­ne moje, wszyst­ko­wie­dzą­ce, ciche.
Jabł­ko nagle upa­dło, zerwa­ło się z gałę­zi –
jed­nak pozo­stał dźwięk
na foto­gra­fii.

Hałyna Kruk

szyjąca kobieta

wyjdź z sie­bie, zobacz, gdzie jestem
bazgroł czło­wie­ka na sza­rym tle nie­ba
czy­jąś nie­wpraw­ną ręką wywie­dzio­ny w pole
mino­we… sin­ger mojej bab­ci śpie­wa o wiecz­nym:
jeśli kochasz — wyba­czasz,
cho­ciaż cza­sem nit­ka rwie się
lub łamie się igła, nasko­czyw­szy nagle z roz­pę­du
na coś twar­de­go, powiedz­my, zamek na two­im ser­cu
jest we mnie dzie­cię­ca wia­ra, że maszy­na do szy­cia sin­ger
może wszyst­ko napra­wić, wszyst­ko zszyć:
to, co nie­chcą­cy roze­rwa­ło się, i to,
co nigdy nie trzy­ma­ło się kupy

jak z kara­bi­nu maszy­no­we­go szy­ję kilo­metr za kilo­me­trem,
naj­waż­niej­sze, żeby nie prze­kłuć igłą pal­ca,
bo nie ma komu cało­wać
kilo­metr za kilo­me­trem, przy­trzy­mu­jąc brze­gi mate­ria­łu,
żeby nie roze­szły się jak twoi rodzi­ce w dzie­ciń­stwie

kilo­metr za kilo­me­trem do koń­ca nit­ki,
żeby wypro­wa­dzić cie­bie z sie­bie —

na czy­stą wodę, na jasne gwiaz­dy