O „Najryzykowniej”

Dzie­ło poetyc­kie auto­ra Życia na Korei roz­wi­ja się impo­nu­ją­co. Dla­te­go „Naj­ry­zy­kow­niej” jest już dzi­siaj w dużej mie­rze książ­ką histo­rycz­no­li­te­rac­ką. Czy­ta­nie nowych wier­szy Andrze­ja Sosnow­skie­go w per­spek­ty­wie takich tek­stów jak „Apel pole­głych. O poezji naiw­nej i sen­ty­men­tal­nej w Pol­sce” czy „Jesz­cze o kon­fu­cjań­skim ukło­nie Goethe­go w Cie­pli­cach”, świad­czy o tym bar­dzo dobit­nie. To książ­ka świet­nie, choć w skró­cie, poka­zu­ją­ca, z czym poty­ka­ła się przez ostat­nie dwie deka­dy nasza naj­bar­dziej wysu­nię­ta pla­ców­ka poetyc­ka. Zna­ko­mi­ta lek­cja bra­ter­stwa i sty­lu w lite­ra­tu­rze.

Dariusz Sośnic­ki

Te ese­je o lite­ra­tu­rze to nic inne­go jak czy­sta lite­ra­tu­ra, nie­prze­wi­dy­wal­na i nie­bez­piecz­na tak jak wszyst­ko, co pisze Andrzej Sosnow­ski. Bowiem nie tyl­ko opo­wia­da – z nie­biań­skim wdzię­kiem – o roz­ma­itych posta­ciach i lite­rac­kich przy­pad­kach, ale i odkry­wa przed nami „przy­go­do­wość słów” i urok cał­ko­wi­te­go zagu­bie­nia się w języ­ku. Nie­bez­piecz­na to lek­tu­ra zwłasz­cza dla wiel­bi­cie­li oczy­wi­sto­ści – gro­zi utra­tą grun­tu. Ale o to w tej podró­ży wła­śnie cho­dzi.

Justy­na Sobo­lew­ska

Książ­ka Andrze­ja Sosnow­skie­go kre­śli mapę pew­nej doszczęt­nie para­dok­sal­nej prze­strze­ni, któ­ra pozo­sta­je w ści­słym związ­ku z naj­słyn­niej­szą dycho­to­mią: być, nie być. Ten obszar zawie­ra w sobie oby­dwie skraj­ne opcje, a tak­że ich dia­lek­tycz­ny romans. Trud­ny romans: mówi się o czer­wiu, któ­ry uko­chał gwiaz­dę. Z kata­stro­fal­ną wza­jem­no­ścią! Ich nie­moż­li­wa miłość napę­dza serię poetyc­kich zda­rzeń obej­mu­ją­cą cza­sy i miej­sca tak odle­głe jak elż­bie­tań­ska Anglia; tak bli­skie i swoj­skie jak współ­cze­sne nam Puła­wy.

Jed­na­ko­woż, ta poetyc­ka „tra­dy­cja”, czy raczej „anty­tra­dy­cja” nie wpi­su­je się w żad­ną seryj­ność. Nie kon­stru­uje trwa­łych kon­ste­la­cji. Bo idzie się „dokąd­kol­wiek” i zawsze tra­fia na cel. Nasze odnie­sie­nie kar­to­gra­ficz­ne jest zatem tyl­ko kwe­stią reto­ry­ki. W isto­cie pła­skość i dwu­wy­mia­ro­wość mapy to jako­ści sprzecz­ne z cha­rak­te­rem zda­rze­nia, jakim jest „Naj­ry­zy­kow­niej”. Tę książ­kę trze­ba czy­tać, być może nie trze­ba czy­tać pra­wie żad­nych innych ksią­żek.

Julia Fie­dor­czuk

Jeśli Sosnow­ski zaty­tu­ło­wał swo­ją książ­kę „Naj­ry­zy­kow­niej”, uczy­nił tak dla­te­go, że czy­ta­nie jest dla nie­go doświad­cze­niem otwie­ra­ją­cym nas na to, co nie­obli­czal­ne i nie­okre­ślo­ne, nie­pew­ne i nie­sta­łe. Roz­po­czy­na­jąc lek­tu­rę z dala od wyzna­czo­nych przez kry­ty­kę czy histo­rię lite­ra­tu­ry punk­tów odnie­sie­nia, musi­my zająć nie­do­god­ną pozy­cję: bez poręcz­nych kon­tek­stów, bez tra­dy­cyj­nych narzę­dzi. Musi­my wyna­leźć inny spo­sób pisa­nia o lite­ra­tu­rze, nie­po­dob­ny do nicze­go, co zna­ne, tak jak owa lite­ra­tu­ra z mar­gi­ne­sów i roz­le­wisk nie przy­po­mi­na tej, któ­ra pły­nie przez sam śro­dek naszej mapy i dzie­li ją na rów­ne czę­ści. Sosnow­ski jako poeta i jako czy­tel­nik sta­wia zawsze na nie­zna­ną i nie­prze­wi­dy­wal­ną stro­nę zna­czeń, gdzie toczy się osza­ła­mia­ją­ca i ryzy­kow­na gra języ­ka.

Grze­gorz Jan­ko­wicz