O Jesieni Zuzanny

W Jesie­ni Zuzan­ny Adam Zdro­dow­ski opo­wia­da o tym, jak bar­dzo moż­na zaan­ga­żo­wać się w życie i jak bar­dzo moż­na zawieść się w nadziei na odwza­jem­nie­nie tej miło­ści. Roz­cza­ro­wa­nie rekom­pen­su­je jed­nak język: a ten u auto­ra Przy­gód, etc. prze­ko­nu­je do świa­ta este­tycz­nym ero­ty­zmem. Dla­te­go boha­te­ro­wie jego książ­ki namięt­no­ścią obda­rza­ją przede wszyst­kim sło­wa, któ­re wypra­wia­ją ich w róż­ne świa­ty. Bo Jesień Zuzan­ny jest przede wszyst­kim kara­ib­ska, to zna­czy cza­ru­je nas róż­no­rod­no­ścią kolek­cji języ­ko­wych, i niech nas nie zwie­dzie to, że dzie­je się w Pary­żu, Nowym Jor­ku, Tan­ge­rze, Lizbo­nie, Otta­wie, War­sza­wie.

Anna Kału­ża

Pra­wie wszyst­ko w Jesie­ni Zuzan­ny jest swe­go rodza­ju echem, cyta­tem, alu­zją. Wyja­śnia­nie licz­nych inter­tek­stu­al­nych nawią­zań, któ­re są tu obec­ne, sta­no­wi­ło­by z całą pew­no­ścią dobrą lek­cję uważ­ne­go czy­ta­nia, nie sądzę jed­nak, aby nasza przy­jem­ność zale­ża­ła od suk­ce­su w tym przed­się­wzię­ciu. Autor poroz­rzu­cał w tek­ście naj­róż­niej­sze zagad­ki i cho­ciaż cza­sa­mi – kokie­te­ryj­nie – pod­rzu­ca nam klucz (otwar­cie czy­ni to w wier­szu „The Busi­ness of Dark­ness, czy­li jesień Zuzan­ny” na stro­nie 28), to prze­cież ów klucz pozo­sta­je pogrze­ba­ny pod ster­tą pięk­nych słów, w co naj­mniej trzech języ­kach – pol­skim, fran­cu­skim, angiel­skim… a cza­sem, naj­czę­ściej, pomię­dzy tymi języ­ka­mi, w zie­mi niczy­jej.

Julia Fie­dor­czuk

Od epic­kie­go (glo­bal­ne­go) roz­ma­chu, gdy Zdro­dow­ski pozwa­la nam błą­dzić wzro­kiem mię­dzy War­sza­wą a Nowym Jor­kiem, do deli­kat­ne­go drże­nia mister­nych minia­tur. Jesien­ne to wier­sze, w róż­nych fazach roz­kła­du liście, for­my, nie­mal kla­sycz­ne, wysma­ko­wa­ne, lecz nigdy do koń­ca oswo­jo­ne, bo wciąż gdzieś pęka­ją, pru­ją się pod cię­ża­rem alu­zji, obcych gło­sów, obcych narze­czy, poje­dyn­czych słów. Wier­sze tęsk­nią­ce i budzą­ce tęsk­no­tę za poezją „mówią­cą języ­ka­mi”.

Tomasz Fijał­kow­ski

Jesień Zuzan­ny to książ­ka napi­sa­na pod wyraź­nym patro­na­tem, nawet po pobież­nej lek­tu­rze nie ma się wąt­pli­wo­ści, w czy­jej szko­le ter­mi­no­wał Zdro­dow­ski. O ile jed­nak więk­szo­ści mło­dych poetów fascy­na­cja Andrze­jem Sosnow­skim prze­szka­dza w poszu­ki­wa­niu wła­sne­go, doj­rza­łe­go języ­ka, o tyle nie­licz­nym – Zdro­dow­skie­mu, Rober­to­wi Kró­lo­wi – może pomóc w uwol­nie­niu i usta­bi­li­zo­wa­niu twór­czych zdol­no­ści. Autor Jesie­ni… względ­nie rzad­ko naśla­du­je dyk­cję Sosnow­skie­go, od swo­je­go mistrza przej­mu­je raczej filo­zo­fię mowy poetyc­kiej.

Paweł Mac­kie­wicz