
Kartoteka 25: Wiersze (6)
felietony / cykle OKAZJONALNE Karol Maliszewski6. odcinek cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego towarzysząca wydaniu książki Rafała Wojaczka Prawdziwe życie bohatera, która ukazała się w Biurze Literackim 11 maja 2020 roku.
Dawno nie miałem wierszy Wojaczka w ręku. Jakoś nie było okazji. A tu nagle taki powrót. Bogusław Kierc podsuwa 25 utworów, które wybrał ze sporej spuścizny. I słyszę, że w nich „wszystko”, całe życie bohatera. Na dodatek: prawdziwe.
Tak mógłby sobie pomyśleć ten, kto dopiero zaczyna przygodę z Wojaczkiem. Najbardziej ciemną i tajemniczą z przygód, jakie mogą przydarzyć się debiutującemu czytelnikowi polskiej poezji XX wieku. Skoro ten debiut mam dawno za sobą, patrzę na to inaczej. Nie oczekuję żadnej trafionej (bardziej czy mniej) prezentacji dorobku. I „prezentacja”, i „dorobek” dotkliwie uwierają przy tym, co się tu odbywa.
Misja i misterium ‒ te dwa słowa kojarzę z Kiercem piszącym o Wojaczku, wciąż do niego i jego wierszy powracającym. Obserwowałem, jak to się ciągnie latami od pierwszych chwil po samobójczej śmierci młodego poety aż do dziś. Wierność i czułość, rzekłbym – czułość kochanka. Ten prawie miłosny stosunek Kierca do osoby i pamięci o niej pozwala mu wciąż od nowa dostrzegać to, czego wcześniej nie zauważył. Tym razem podsuwa nam trop Rilkeański. Do zwyczajowych interpretacji wskazujących na Rimbauda, Baudelaire’a, Lautreamonta i Verlaine’a dochodzi Rilke (w tłumaczeniu Jastruna), gorliwie swego czasu przez Wojaczka czytany. W tym świetle stawia Kierc garść wierszy przyjaciela i każe szukać nam innego jeszcze „bohaterstwa”.
Nazwałbym je mistycznym i wplótł w rytuał ofiary – tak dużo krwi rozlewanej z rozmysłem za kogoś pojedynczego i cały rodzaj ludzki, za życie i jego sens, za ekstazę miłości, za możliwość znalezienia właściwego słowa na przekór śmierci albo z nią w przymierzu. Tak Kierc ułożył wiersze tym razem, że ja już żadnego szaleństwa nie widzę ani innego „konsekwentnego obłędu”. Widzę odstręczającego (i jednocześnie magnetycznie przyciągającego) Chrystusa przygotowującego się do ofiary, rozpisującego gesty, symbole i hierofaniczne obrazy raz z namaszczeniem, to znów bez zbędnej celebry, bardzo konkretnie, sensualnie i rzeczowo. Dlatego ten jego notatnik pisany na własnej skórze wydaje się wciąż świeży.
Czytam i widzę kogoś jakby stąd i z teraz, zza ściany, dziwnego, dużego sąsiada z radykalnym pomysłem na umieranie, widzę spełniającą się na moich oczach ofiarę. Dlatego tak dziwnie czuje się przeciętny czytelnik w obecności tych wierszy, jeśli nie zna zasad uczestnictwa w rytuale, jeśli jest poza hierofanią. To nie „literatura” i nie tylko zwykłe wiersze, aczkolwiek da się je uziemić i tak opisać. To coś, co wydarzyło się poza historyczno-politycznym porządkiem, chociaż ktoś taki, jak mówią, na pewno był, żył, miał dowód osobisty, a teraz ma grób na wrocławskim cmentarzu. Nawet Kierc by potwierdził.
Ale Kierc, przeżywszy, donosi nam jeszcze o czym innym. Mianowicie, że doświadczył sacrum, grozy i objawienia, że brakuje mu słów (z tego języka i tej literatury) na to, co przeżył. Owszem, jakaś butelka wódki rozbiła się na schodach, lecz obok tego było jeszcze co innego. Aura, afekt, światło, tchnienie, którym nie sposób dzisiaj dać imienia.
I oto Kiercowy Wojaczek: „barokowy”, somatyczno-mistyczny, jakby wpatrzony w ciało gotowe do przeistoczeń (i już przeistaczające się), w komunię zachodzącą między ciałem-znakiem a otaczającym je Większym Znaczeniem.
Na końcu książki, najniżej na okładce, czytam: „do dzisiaj nie ma sobie równych wśród naśladowców i wiernych sukcesorów”. A dlaczego miałby mieć sobie równych? Komu to potrzebne? Poezji? Wstrząśniętym czytelnikom? Zapłakanym matkom? Jurorom konkursów? W poezji nie można mieć „sobie równych”. Każdy wymyśla siebie sam w śmiertelnej ciszy, w skupieniu, właściwie w pustce. Poezja jest samym życiem, ale jednocześnie tak strasznie obok niego, poza nim, „prostą drogą” prowadząc do śmierci. Czy na pewno prostą? Im bardziej „prawdziwe” bohaterstwo, tym inaczej skomplikowana odpowiedź.
Urodzony w 1960 roku w Nowej Rudzie. Poeta, prozaik, krytyk literacki. Absolwent filozofii na Uniwersytecie Wrocławskim. Założyciel Noworudzkiego Klubu Literackiego „Ogma”. Laureat nagrody im. Marka Jodłowskiego (1994), nagrody im. Barbary Sadowskiej (1997), nagrody im. Ryszarda Milczewskiego-Bruno (1999). Nominowany do NIKE za zbiór krytyk literackich Rozproszone głosy. Notatki krytyka (2007). Pracuje w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Mieszka w Nowej Rudzie.
6. odcinek cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJ5. odcinek cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Biurowe książki 2020 roku”.
WIĘCEJ4. odcinek cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJ3. odcinek cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJ2. odcinek z cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJ1. odcinek z cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJSpotkanie wokół książki Ludzie ze Stacji w ramach festiwalu Stacja Literatura 25.
WIĘCEJ7. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJ6. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego, towarzysząca premierze almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2019, który ukazał się w Biurze Literackim 17 sierpnia 2020 roku.
WIĘCEJ5. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJSpotkanie wokół książki Mordercze ballady Marty Podgórnik z udziałem Marty Podgórnik, Joanny Orskiej i Karola Maliszewskiego w ramach festiwalu Stacja Literatura 24.
WIĘCEJ4. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJ3. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJRozmowa Karola Maliszewskiego z Katariną Šalamun-Biedrzycką, towarzysząca wydaniu książki Otona Župančiča Kielich upojenia, w wyborze, przekładzie i z posłowiem Katariny Šalamun-Biedrzyckiej, która ukazała się w Biurze Literackim 15 czerwca 2020 roku.
WIĘCEJ2. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJSpotkanie z udziałem Anny Kałuży, Karola Maliszewskiego, Joanny Mueller, Joanny Orskiej oraz Jakuba Skurtysa w ramach festiwalu Stacja Literatura 24.
WIĘCEJ1. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w cyklu „Ludzie ze Stacji”.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego, towarzysząca premierze książki Credo Tadeusza Różewicza w opracowaniu Jana Stolarczyka, która ukazała się w Biurze Literackim 29 stycznia 2020 roku.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego, towarzysząca premierze książki Wtracenie Przemysława Suchaneckiego, która ukazała się w Biurze Literackim 31 grudnia 2019 roku.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Biurowe książki roku 2019”.
WIĘCEJSpotkanie wokół książek Puste noce i 100 wierszy wypisanych z języka angielskiego z udziałem Jerzego Jarniewicza, Karola Maliszewskiego i Dawida Mateusza w ramach festiwalu Stacja Literatura 23.
WIĘCEJSzkic Karola Maliszewskiego opublikowany w cyklu prezentacji najciekawszych archiwalnych tekstów z dwudziestopięciolecia festiwalu Stacja Literatura.
WIĘCEJSpotkanie autorskie wokół książki Po szkodzie z udziałem Bohdana Zadury, Karola Maliszewskiego i Dawida Mateusza w ramach festiwalu Stacja Literatura 23.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego książki Chyba na pewno Jakuba Pszoniaka, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 1 kwietnia 2019 roku.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Biurowe książki 2018 roku”.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego książki Mordercze ballady, która ukazała się w Biurze Literackim 7 stycznia 2019 roku.
WIĘCEJPodsumowanie projektów edukacyjnych 2008/2009, podczas którego uczestnicy spotkań z Karolem Maliszewskim zaprezentowali publiczności swoje wiersze.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJPozakonkursowy zestaw „Wierszy doraźnych 2018” autorstwa Jakuba Kornhausera, Zbigniewa Macheja, Karola Maliszewskiego, Joanny Mueller, Przemysława Owczarka, Grzegorza Wróblewskiego.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego książki Poza sezonem Michała Domagalskiego, która ukazała się w Biurze Literackim 23 lipca 2018 roku.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Poetycka książka trzydziestolecia”.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu Poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego towarzysząca premierze almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2016, wydanego w Biurze Literackim 6 lutego 2017 roku, a w wersji elektronicznej 25 grudnia 2017 roku.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Na scenie czy w polu?”.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego towarzysząca premierze e-booka Telefon z antypodów. Wiersze z młodości w epoce minionej (1978-1990), wydanej w Biurze Literackim 8 marca 2016 roku.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Nowy (polski) głos w Europie”.
WIĘCEJKarol Maliszewski o poezji Rafała Gawina.
WIĘCEJKarol Maliszewski o poezji Marcina Biesa.
WIĘCEJRozmowa Karola Maliszewskiego z Szymonem Słomczyńskim towarzysząca premierze książki Dwupłat, która ukazała się 1 czerwca 2015 roku nakładem Biura Literackiego.
WIĘCEJEsej Karola Maliszewskiego towarzyszący premierze książki Pod słońce było Filipa Zawady, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 31 grudnia 2014 roku.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Mieliśmy swoich poetów”.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Kto w Odsieczy”.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Czy Nobel zasłużył na Różewicza?”.
WIĘCEJEsej Karola Maliszewskiego o poezji Justyny Bargielskiej.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Być poetą dzisiaj”.
WIĘCEJAutorski komentarz Karola Maliszewskiego towarzyszący premierze książki Sajgon.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Poeci na nowy wiek”.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Książka 2008”.
WIĘCEJKomentarze Karola Maliszewskiego, Macieja Meleckiego, Zbigniewa Macheja, Macieja Roberta.
WIĘCEJKomentarze Karola Maliszewskiego, Wojciecha Bonowicza, Rafała Skoniecznego, Miłosza Biedrzyckiego, Jarosława Nowosada.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego z książki Brzytwa Ockhama Jacka Dehnela
WIĘCEJKomentarze Kuby Mikurdy, Karola Maliszewskiego, Julii Fiedorczuk, Jakuba Winarskiego i Darka Pado.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego towarzysząca premierze książki Wiersze zebrane (tom 3) Bohdana Zadury, wydanej w Biurze Literackim 13 lutego 2006 roku.
WIĘCEJEsej Karola Maliszewskiego poświęcony twórczości Andrzeja Sosnowskiego.
WIĘCEJEsej Karola Maliszewskiego poświęcony książce Przecena map Darka Foksa.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Poetyckie książki 2004”.
WIĘCEJEsej Karola Maliszewskiego poświęcony książce Przecena map Darka Foksa.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Kiedy debiutować?”.
WIĘCEJRozmowa Artura Burszty z Bogusławem Kiercem, towarzysząca wydaniu książki Rafała Wojaczka Prawdziwe życie bohatera, która ukazała się w Biurze Literackim 11 maja 2020 roku.
WIĘCEJEsej Bogusława Kierca towarzyszący wydaniu książki Rafała Wojaczka Prawdziwe życie bohatera, która ukazała się w Biurze Literackim 11 maja 2020 roku.
WIĘCEJFragment zapowiadający książkę Rafała Wojaczka Prawdziwe życie bohatera, w opracowaniu Bogusława Kierca, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 11 maja 2020 roku.
WIĘCEJRecenzja Jacka Bieruta z książki Sajgon Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJZ Jakubem Skurtysem o książce Sajgon rozmawia Mateusz Kotwica.
WIĘCEJ