
Kartoteka 25: Wiersze (5)
felietony / cykle OKAZJONALNE Karol Maliszewski5. odcinek cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJEsej Karola Maliszewskiego towarzyszący premierze książki Pod słońce było Filipa Zawady, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 31 grudnia 2014 roku.
Klarowne, krystaliczne zdania brzmiące stanowczo; to je widzi się najpierw, atomy narracji. Stanowczo i frywolnie. To znaczy, wydające się w swej żartobliwej filozoficzności rzeczywiście złotymi myślami, formułami własnej prawdy, która jest na tyle intrygująca i błyskotliwa, że szybko staje się prawdą samego czytelnika. Bo czytelnik musi być bardzo sam, żeby ją przyjąć. Niemal tak samotny jak bohater-narrator, otoczony jakimiś ludźmi, a jednak sam. Czy to literatura wyobcowuje człowieka, czy jest właśnie odwrotnie – człowiek tworzy „wyobcowaną literaturę”, żeby się z nami, tą wyimaginowaną resztą (wspólnotą podobnie wrażliwych) połączyć?
To jedno z wielu pytań, które zadaje Zawada. Pyta bez przerwy. Jak dziecko. Nawet, gdy nie pyta. Bo tak brzmi melodia książek tego typu – konfesyjnych, organicznych, silnych; rozgrywa się w nich nasze życie w słowach wziętych z cudzego. Stąd ta aforystyczno-pytająca intonacja. Znana ze zdyszanych wypowiedzi jurodiwych, znana doskonale z dziecięcych inkantacji, z filmów i książek o życiu w psychiatryku, czyli – jak chce narrator – w dialektycznym klinczu między „normalną stroną” a jej przeciwieństwem. I nie wiadomo dokładnie, gdzie przebiega granica. I o to chodzi, żeby nie wiedzieć. Żeby ją rozjątrzać jak ranę. W celach poznawczych, poetyckich, filozoficznych. Także życiowych (i może to jest najbardziej przejmujące w tej książce). Życie tak przywarło do gnom, cedzonych w stylu jakiegoś ponowoczesnego Leca, że już nie oderwiesz, nie dojdziesz, co jest czym, bo wszystko chce być czymś.
Tekst Zawady znaczy totalnie – wskazywanie na poszczególne warstwy czy intencje nie ma sensu. Jeśli ktoś powie, że szczelnie wypełnia go melancholia, to nic nie powie, bo zapomniał o dowcipie, gorzkim humorze, czającej się grotesce. Jeśli ktoś powie, że to terapeutyczne zapiski cierpiącego na depresję, to wpadnie w pułapkę tandetnego biografizmu. Zresztą, któż na nią dzisiaj nie cierpi, ale jeśli już, to nie w takiej formie, nie takim gatunku „pamiętniczka skeczów i półsłówek”. Tak jakby kolejne skecze – odkrywcze mikro-zdarzenia (zderzenia) słowno-sytuacyjne – miały coś z założonej tezy wyjaśnić. Bo to życie zakłada na nas swoje tezy jak ubranka. Bohater tej prozy wiedząc o nich, ściąga jedno po drugim. I wreszcie stwierdza, że właściwie należy je ponownie założyć (wrócić do odrzuconych wcześniej form rodzinnych, społecznych, duchowych1, bo jak tu żyć nago w permanentnym, kosmicznym chłodzie…
Jeżeli depresja może w jakiś sposób być ironiczna, to z taką mamy tu do czynienia. Opowiadana przez zaciśnięte usta, które chwilami rozciągają się ukradkiem jak do kpiny. Ale już raczej nie do wypowiedzenia kilku stosownych, okrągłych, spodziewanych zdań. Niektóre zdania w tej książce dlatego wydają się ekscytujące, bo są niespodziewane, nieobliczalne. Zaskoczenie, niespodzianka, zdziwienie – tak jakby żyło się na niewielkim obszarze podwórka i z jego perspektywy próbowało coś wypowiedzieć o dorosłym życiu za płotem. O życiu bez życia, ale za to z poetyckim rozmarzeniem, dziecięcym uśmiechem, smutkiem pensjonariusza zamkniętego zakładu.
Przepis na życie musi być prosty jak instrukcja gotowania jajko na twardo. Do każdego innego należy odnosić się z rezerwą. Bo i tak ugrzęźnie się w czymś przewidywalnym, mieszczącym się w biegunach między Jerzykiem z Wariatkowa a Jurkiem z Rzeczywistości. Ten pierwszy, ignorując oczywistość, dokopuje się do „czarnej dziury” fantazmatu, drugi po prostu kopie w kamienistej glebie w poszukiwaniu wody. Bohater tak naprawdę potrzebuje jednego i drugiego. Niedającej spać „czarnej dziury” oraz życiodajnej wody. Bo wie, że musi pić z obydwu źródeł.
Najbardziej skomplikowane paradoksy rozwiązuje samo życie. To tak jak z cholerną plasteliną. „Czego byś z nią nie robił, znowu wychodzi ci dżdżownica”. A inni są po to, żeby ci to uświadomić.
Urodzony w 1960 roku w Nowej Rudzie. Poeta, prozaik, krytyk literacki. Absolwent filozofii na Uniwersytecie Wrocławskim. Założyciel Noworudzkiego Klubu Literackiego „Ogma”. Laureat nagrody im. Marka Jodłowskiego (1994), nagrody im. Barbary Sadowskiej (1997), nagrody im. Ryszarda Milczewskiego-Bruno (1999). Nominowany do NIKE za zbiór krytyk literackich Rozproszone głosy. Notatki krytyka (2007). Pracuje w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Mieszka w Nowej Rudzie.
5. odcinek cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Biurowe książki 2020 roku”.
WIĘCEJ4. odcinek cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJ3. odcinek cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJ2. odcinek z cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJ1. odcinek z cyklu Kartoteka 25: Wiersze.
WIĘCEJSpotkanie wokół książki Ludzie ze Stacji w ramach festiwalu Stacja Literatura 25.
WIĘCEJ7. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJ6. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego, towarzysząca premierze almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2019, który ukazał się w Biurze Literackim 17 sierpnia 2020 roku.
WIĘCEJ5. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJSpotkanie wokół książki Mordercze ballady Marty Podgórnik z udziałem Marty Podgórnik, Joanny Orskiej i Karola Maliszewskiego w ramach festiwalu Stacja Literatura 24.
WIĘCEJ4. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJ3. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJRozmowa Karola Maliszewskiego z Katariną Šalamun-Biedrzycką, towarzysząca wydaniu książki Otona Župančiča Kielich upojenia, w wyborze, przekładzie i z posłowiem Katariny Šalamun-Biedrzyckiej, która ukazała się w Biurze Literackim 15 czerwca 2020 roku.
WIĘCEJ2. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJSpotkanie z udziałem Anny Kałuży, Karola Maliszewskiego, Joanny Mueller, Joanny Orskiej oraz Jakuba Skurtysa w ramach festiwalu Stacja Literatura 24.
WIĘCEJ1. odcinek cyklu „Biuro Literackie: rok po roku” autorstwa Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego towarzysząca wydaniu książki Rafała Wojaczka Prawdziwe życie bohatera, która ukazała się w Biurze Literackim 11 maja 2020 roku.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w cyklu „Ludzie ze Stacji”.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego, towarzysząca premierze książki Credo Tadeusza Różewicza w opracowaniu Jana Stolarczyka, która ukazała się w Biurze Literackim 29 stycznia 2020 roku.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego, towarzysząca premierze książki Wtracenie Przemysława Suchaneckiego, która ukazała się w Biurze Literackim 31 grudnia 2019 roku.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Biurowe książki roku 2019”.
WIĘCEJSpotkanie wokół książek Puste noce i 100 wierszy wypisanych z języka angielskiego z udziałem Jerzego Jarniewicza, Karola Maliszewskiego i Dawida Mateusza w ramach festiwalu Stacja Literatura 23.
WIĘCEJSzkic Karola Maliszewskiego opublikowany w cyklu prezentacji najciekawszych archiwalnych tekstów z dwudziestopięciolecia festiwalu Stacja Literatura.
WIĘCEJSpotkanie autorskie wokół książki Po szkodzie z udziałem Bohdana Zadury, Karola Maliszewskiego i Dawida Mateusza w ramach festiwalu Stacja Literatura 23.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego książki Chyba na pewno Jakuba Pszoniaka, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 1 kwietnia 2019 roku.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Biurowe książki 2018 roku”.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego książki Mordercze ballady, która ukazała się w Biurze Literackim 7 stycznia 2019 roku.
WIĘCEJPodsumowanie projektów edukacyjnych 2008/2009, podczas którego uczestnicy spotkań z Karolem Maliszewskim zaprezentowali publiczności swoje wiersze.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJPozakonkursowy zestaw „Wierszy doraźnych 2018” autorstwa Jakuba Kornhausera, Zbigniewa Macheja, Karola Maliszewskiego, Joanny Mueller, Przemysława Owczarka, Grzegorza Wróblewskiego.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego książki Poza sezonem Michała Domagalskiego, która ukazała się w Biurze Literackim 23 lipca 2018 roku.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Poetycka książka trzydziestolecia”.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu Poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJWykład Karola Maliszewskiego towarzyszący Pogotowiu poetyckiemu w sezonie 2008/2009.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego towarzysząca premierze almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2016, wydanego w Biurze Literackim 6 lutego 2017 roku, a w wersji elektronicznej 25 grudnia 2017 roku.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Na scenie czy w polu?”.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego towarzysząca premierze e-booka Telefon z antypodów. Wiersze z młodości w epoce minionej (1978-1990), wydanej w Biurze Literackim 8 marca 2016 roku.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie „Nowy (polski) głos w Europie”.
WIĘCEJKarol Maliszewski o poezji Rafała Gawina.
WIĘCEJKarol Maliszewski o poezji Marcina Biesa.
WIĘCEJRozmowa Karola Maliszewskiego z Szymonem Słomczyńskim towarzysząca premierze książki Dwupłat, która ukazała się 1 czerwca 2015 roku nakładem Biura Literackiego.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Mieliśmy swoich poetów”.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Kto w Odsieczy”.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Czy Nobel zasłużył na Różewicza?”.
WIĘCEJEsej Karola Maliszewskiego o poezji Justyny Bargielskiej.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Być poetą dzisiaj”.
WIĘCEJAutorski komentarz Karola Maliszewskiego towarzyszący premierze książki Sajgon.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Poeci na nowy wiek”.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Książka 2008”.
WIĘCEJKomentarze Karola Maliszewskiego, Macieja Meleckiego, Zbigniewa Macheja, Macieja Roberta.
WIĘCEJKomentarze Karola Maliszewskiego, Wojciecha Bonowicza, Rafała Skoniecznego, Miłosza Biedrzyckiego, Jarosława Nowosada.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego z książki Brzytwa Ockhama Jacka Dehnela
WIĘCEJKomentarze Kuby Mikurdy, Karola Maliszewskiego, Julii Fiedorczuk, Jakuba Winarskiego i Darka Pado.
WIĘCEJRecenzja Karola Maliszewskiego towarzysząca premierze książki Wiersze zebrane (tom 3) Bohdana Zadury, wydanej w Biurze Literackim 13 lutego 2006 roku.
WIĘCEJEsej Karola Maliszewskiego poświęcony twórczości Andrzeja Sosnowskiego.
WIĘCEJEsej Karola Maliszewskiego poświęcony książce Przecena map Darka Foksa.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Poetyckie książki 2004”.
WIĘCEJEsej Karola Maliszewskiego poświęcony książce Przecena map Darka Foksa.
WIĘCEJGłos Karola Maliszewskiego w debacie “Kiedy debiutować?”.
WIĘCEJProgram telewizyjny „Poeci”, w którym Wojciech Bonowicz rozmawia z Filipem Zawadą.
WIĘCEJRecenzja Magdaleny Wołowicz z książki Filipa Zawady Pod słońce było, która ukazała się na blogu Kącik z książkami.
WIĘCEJRecenzja Marcina Pawlika z książki Pod słońce było Filipa Zawady, która ukazała 9 lutego 2015 roku na stronie Popmoderna.pl.
WIĘCEJRecenzja Mikołaja Marszyckiego z książki Pod słońce było Filipa Zawady, która ukazała na blogu Mikołaj Marszycki: Na temat.
WIĘCEJRecenzja Barbary Englender z książki Pod słońce było Filipa Zawady, która ukazała się 24 kwietnia w portalu Xiegarnia.pl.
WIĘCEJRecenzja Doroty Olearczyk z książki Pod słońce było Filipa Zawady, która ukazała się 18 stycznia 2015 roku na stronie pik.wroclaw.pl.
WIĘCEJRecenzja Uli Orlińskiej-Frymus z książki Pod słońce było Filipa Zawady, która ukazała się 22 stycznia 2015 roku na stronie szuflada.net.
WIĘCEJRecenzja Tymoteusza Milasa z książki Pod słońce było Filipa Zawady.
WIĘCEJKomentarz Filipa Zawady do fragmentu książki Pod słońce było, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 31 grudnia 2014 roku.
WIĘCEJEsej Jacka Gutorowa towarzyszący premierze książki Pod słońce było Filipa Zawady, wydanej w Biurze Literackim 31 grudnia 2014 roku.
WIĘCEJZ okazji wydania książki Pod słońce było jej bohater Filip Zawada rozmawia ze swoim tatą Filipem Zawadą, który także jest bohaterem wspomnianej wyżej książki.
WIĘCEJRecenzja Jacka Bieruta z książki Sajgon Karola Maliszewskiego.
WIĘCEJZ Jakubem Skurtysem o książce Sajgon rozmawia Mateusz Kotwica.
WIĘCEJ