
Rozmowy na koniec: odcinek 14 Hubert Zemler
nagrania / TransPort Literacki Antonina Tosiek Hubert Zemler Jakub SkurtysCzternasty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Agaty Puwalskiej haka!, wydanej w Biurze Literackim 22 marca 2021 roku.
Arkusz połowowy haka! Agaty Puwalskiej anonsowałem już w kilku miejscach, podpisując się w pełni pod tezą, że warto byłoby przeczytać tę propozycję jako pełnowymiarowy tom. Kiedy przychodzi mi niedługo później recenzować debiutancką książkę autorki, wystarczyłoby zapewne rozwinąć tamte koncepcje i ewentualnie dopisać kilka spostrzeżeń, bo też wiele się w pisaniu autorki nie zmieniło. Puwalska od pierwszych prób w Biurze Literackim wiedziała, co i w jaki sposób chce powiedzieć. Przypomnę, że przy okazji Połowu 2019 zwracałem uwagę na antropologiczno-podróżniczy charakter tych wierszy, na ich sprawne obracanie się w czymś na wzór postmodernistycznego katalogu firm turystycznych, które egzotyzują różne miejsca i kultury, zmieniając je w łatwe do utowarowienia doświadczenia-produkty (por. na ten temat świetną rozprawę Deana MacCannella Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej). Przy okazji jednak stwarzają możliwość konfrontacji z tymi kulturami, przynajmniej na podstawowym poziomie. Tytułowa „haka”, a więc maoryskie taniec i pieśń (ta, z której korzysta Puwalska, to haka wojenna stworzona przez Te Rauparaha, która stała się hymnem nowozelandzkiej reprezentacji rugby), również poddana jest podobnej zasadzie. Stanowi próbę emancypującej, afirmacyjnej i ekstatycznej poezji, która pozwala wzmocnić się wspólnocie lub zakotwiczyć jednostkowemu życiu w świecie płynnej nowoczesności, ale równocześnie podlega ruchom wywłaszczającym i alienującym. Choćby dlatego, że pojawia się u nas nie w realiach wspólnotowego zmagania plemion (tańca, wojny czy meczu), ale w mocno obwarowanych ramach pola literackiego. Pojawia się ponadto w obcym języku, jako swoiste zaklęcie, a przecież w poetyckie zaklęcia nikt już dziś nie wierzy. Powinniśmy więc mówić raczej o pastiszu zaklęcia niż o jego praktycznym wykorzystaniu (trochę jak w ironicznym tekście „wyznanie wiary”: „wiara w ustawienia rodzinne/ wiara w oddech przeponowy/ wiara w czerwone kokardki wiązane na przegubach rąk/ żeby nikt nas nie urzekł żeby złe nie przyszło”). „Złe” wciąż niepokoi, nawet w zsekularyzowanym umyśle kulturalnego obieżyświata z Europy Środkowej, co prowadzi nas do narzucającego się wniosku, że cała haka! jest takim właśnie zaklinaniem rzeczywistości – ma działanie obronne i autoafirmacyjne. Puwalska próbuje w ten sposób scalić na poziomie całego tomu, w figurze najwyższego dysponenta reguł komunikacyjnych (powiedzmy: podmiotu autorskiego), to, co w poszczególnych wierszach rozpada się na migawkowe, pęknięte i przebodźcowujące mikrowglądy podmiotów i bohaterów.
Zarówno te podmioty, jak i adresaci większości tekstów (bo wiele z nich jest po prostu liryką zwrotu do adresata) są w nieustannym ruchu, ale odczuwają pewien przymus tego ruchu – jakiś podyktowany im nakaz przemieszczania się czy – jak świetnie ujmował to Peter Sloterdijk w kontekście antropotechnik nowoczesności – odmiany swego życia. Iluzję tego nakazu dobrze widać szczególnie w tych bardziej „pocztówkowych” wierszach Puwalskiej, które stają się katalogiem peryferyjnych słabostek i doświadczeń, jakby zapisem kondycji świata po przyspieszonej transformacji, która niby niczego nie zmieniła, ale wciąż grozi postępującą alienacją (choćby „fitness” czy „pejzaż (powidoki)”). Euforyczne wręcz bombardowanie podmiotu doświadczeniami prowadzi do szybkiego wyczerpywania się jego energii i ciekawości (wprost: „w nowoczesnej odsłonie jak watę upychasz wrażenia” z „just in time”). Możemy uznać, że za zabieg ten odpowiada szybki, teledyskowy montaż wierszy, które korzystają z wyliczeń i jukstapozycji, zmieniając się właśnie w katalogi wrażeń wypchane emocjonalną watą. Ale istotna jest również muzyczność czy w ogóle dźwiękowość tych tekstów, oparta na asonansach, aliteracjach („twój sprzeciw jak szept szypra szabrowanie ciszy”) i całkowitym pomięciu interpunkcji, które prowadzi do rozmywania się podziałów syntaktycznych i narracyjnego przyspieszenia utworu, jak niegdyś w najbardziej dynamicznych momentach u Czechowicza. Pomijanie interpunkcji to dzisiaj zabieg zupełnie oczywisty i typowy dla współczesnego wiersza, ale nie każdy potrafi wykorzystać go do zintensyfikowania semantyki. Weźmy losowy fragment, z tekstu „pejzaż (powidoki)”: „wygrywasz! – muzę na odprężenie piwo w szkle wino w urnie głosy/ z rowerów z terenówek z manify z nadgodzin/ bez celu oddane w tej samej pozycji zastany pejzaż”. Brak przecinków sprawia, że „na odprężenie” może być i „muza”, i „piwo”, to zaś może być też „w szkle”, podobnie jak wino. Ono jednak, z powodu skandowanego rytmu zdania, łączy się raczej z wyrażeniem „w urnie”, co tworzy dziwne skojarzenia i wybija natychmiast naturalną kolokację: „urna z głosami” (a więc pełna głosów wyborczych). Ta wywrotka semantyczna rozwijana jest oczywiście dalej, zaraz za (potencjalną) przerzutnią, bo jeśli „wino w urnie”, to głosy już nie wyborcze, tylko „z rowerów, z terenówek…”, a więc przybywające zewsząd, dochodzące z całej rozemocjonowanej, kotłującej się audiosfery miasta (dodajmy, że została ona rozpisana bardzo konkretnie: z porządków rekreacji, konsumpcji, oddolnej polityki i pracy). Sama polityczność głosu zostaje przywołana raz jeszcze – jako akt głosowania – przez kolejny wers, który tworzy rozbudowany epitet „głosy bez celu oddane”, choć przecież w domyśle pozostaje już nie tyle akt głosowania, ile akt zabrania głosu, doskonale rozegrany między swobodną gadaniną (szum tła, dźwięki miasta), procesem upodmiotowienia (głosy z manify) i rezygnacją z niego (bezcelowe oddanie jako pozbawienie się głosu, nie tylko wyborczego). A wszystko spina przecież naddane ponad całym tym wyliczeniem oznajmienie-nakaz „wygrywasz!” – poszczególne sygnały pracy, relaksu i ostentacyjnej konsumpcji (w tym sam „zastany pejzaż”) i tak zostają więc wzięte w nawias i zmienione w trofea. Wiersze Puwalskiej pełne są podobnych semantycznych „pożyczek”, w których rytm zdania wymusza inne, mniej oczywiste połączenia wyrazów, a piętrowa konstrukcja wersów zaledwie sugeruje jedną z możliwości. Niby więc dominuje w tomie katalogowy ciąg enumeracyjny – addycja kolejnych bodźców, wrażeń, spostrzeżeń, ale wszystko to jest bardzo gęste i splecione ze sobą.
Podobnie jest z narracyjnością haki! – przez te wszystkie zabiegi stylistyczne wydaje się niezwykle dynamiczna, ale w gruncie rzeczy okazuje się statyczna, pasywna, jakby cząstki wrażeń zostały zamrożone w jakimś niepewnym stanie kwantowym. Teksty Puwalskiej naznacza typowy ponowoczesny paradoks dostatku, związany z utowarowieniem emocji (oddzielonych od podmiotu) i przebodźcowaniem, które każdą możliwość zmienia w niemożność, a każdy ruch w zastój. Trudno bowiem nie zauważyć, że postacie w tomie poruszają się nieustannie, ale w bardzo ograniczonej przestrzeni lub w całkowicie mechaniczny sposób – jak chomiki w kółkach do biegania, a im szybciej biegną, tym szybciej usuwa się grunt spod ich nóg:
myślisz że wszędzie blisko łatwo zacumować zmieniasz język
jak dżinsy wchłaniasz kod kulturowy szybko i na zdjęciach
przyklejasz się do wrażeń jak statek do piachu wpadasz na mieliznę
(„abordaż”)
albo:
pożądane zazwyczaj rozprasza – say it loud! wyprzedaż
sloganów z podsumowaniem pozycji krótki komunikat chwyta
za gardło udane wzruszenie po obejrzeniu wszystkich
(„soundbite”)
Można by czytać te teksty z Estetyką i anestetyką Welscha pod ręką i zastanawiać się, jak wygląda funkcjonowanie sztuki (a w tym przypadku wiersza – z jego tendencją do porządkowania świata i symulowania tego porządku za pomocą formalnego domknięcia) w takim świecie nadmiaru i braku, który nieuchronnie musi powodować zmysłowe otępienie podmiotów. Ale można je też czytać wespół z jakimś dobrym antropologiem współczesności, np. Markiem Augé, a więc kimś, kto z jednej strony uważnie przygląda się przemianom naszego funkcjonowania w przestrzeniach płynnej nowoczesności, pozbawionych cech szczególnych i pozbawiających możliwości zakorzenienia (a tym samym autoidentyfikacji), z drugiej zaś świetnie porusza się w tematyce mitów i religijnych sposobów orientowania świata. Bo jest u Puwalskiej, obok tendencji do diagnozowania współczesnego szaleństwa hiperkapitalizmu, jakiś rodzaj tęsknoty za antropologicznym, pogłębionym i całościowym obrazem świata. Ta tęsknota stanowi jakby rewers samego wiersza – niby pozostaje on katalogowym wyliczaniem i teledyskowym montowaniem ze sobą wrażeń, ale przenika go coś z „gęstego opisu”, a więc Geertzowskiego sposobu dokopywania się do głębokich, symbolicznych warstw danej kultury.
To „drugie dno” mogłoby nam zasugerować również motto całego tomu, pożyczone od Elizabeth Bishop z jej słynnego wiersza „Ponad 2000 ilustracji i kompletny skorowidz” (jakimś cudem w motcie tym zagubiła się wzmianka o tłumaczu, czyli Andrzeju Sosnowskim): „Oko jak ciężarek spada w głąb”. Dalej w oryginale w tym samym wersie jest jeszcze: „przez linie”, co autorka pominęła, a jednak zmienia to nieco wymowę całości, bo Bishop kontempluje tytułowe ilustracje/grawiury, o czym wspomina już na początku. Uznajmy jednak to motto za wskazanie, gdzie mamy szukać punktów odniesienia dla poetyki autorki haki! – nie u samej Bishop oczywiście, ale w charakterystycznym dla niej, postsurrealnym, postkolonialnym wezwaniu do opisu świata, który został już wielokrotnie opisany, do podróży w najdalsze, które utraciło swoją tajemniczość, do dryfu po liniach horyzontu i po estetycznej tafli obrazów. Tak zaczynał się wiersz Bishop, będący w istocie kontemplacją fundacyjnego momentu chrześcijaństwa:
Takie powinny być nasze podróże:
serio, godne grawiury.
Siedem Cudów Świata wygląda marnie
i cokolwiek swojsko, lecz te inne sceny,
niezliczone, choć równie smutne i martwe,
są obce (…),
ale chyba istotniejsze jest zdanie bezpośrednio poprzedzające wers z motta Puwalskiej: „wszystko pod spojrzeniem idzie wyraźnie w rozsypkę” (w oryginale nieco inaczej: „when dwelt upon, they all resolved themselves”). Uważne patrzenie i kontemplacja nie wyostrzają konturów i nie pozwalają wcale dostrzec istoty rzeczy. Nie prowadzą też do zrozumienia czy zatarcia efektów obcości. Przeciwnie: rozmywają wszystko jeszcze bardziej, wtórują destrukcji i naturalnemu rozkładowi. Puwalska nie pozwala więc rozkręcić się porządkującej metaforze i nie daje żadnej nadziei na tryumf intelektu nad wolą: rzeczy nie zastępują tu jedne drugich, lecz nakładają się na siebie. I tak też na skutek antropologicznego spojrzenia poetki różnorakie aktywności bohaterów zostają sprowadzone do podstawowych czynności, obnażone i pozbawione kulturowej otoczki, aż wreszcie plany zaczynają się łączyć: kolonialna wyprawa zlewa się z wyjściem po zakupy, prozaiczne wstanie z łóżka z pierwotnym survivalem, dyskoteka z plemiennym tańcem wojennym, a wspinaczka wysokogórska z próbą „złapania pionu” w realiach późnej nowoczesności. To nakładanie pól semantycznych trwa przez cały wiersz, jakby złożyć ze sobą klisze z kilku różnych sytuacji i z zupełnie odmiennych porządków wizualnych, nałożyć je na siebie i wówczas próbować wywołać.
Aspekt antropologiczny, taki poetycki odpowiednik antropologii wizualnej, fascynuje mnie w hace! najbardziej. Nie wystarczy wspomnieć, jak często w tych wierszach padają wyrażenia związane z patrzeniem i wizualnością, weźmy np. taki ciąg „obrazowy”: „przymykasz oczy żeby nie wypadły”, „wyjmij te obrazy ten sen”, „zawęzić chcę obraz zwęzić źrenice”, „nóż wystający z obrazu jest dla mnie”, „teraz wgrywasz w siebie nieskończone scenerie – widzisz je/ po raz pierwszy lecz od dawna są w tobie – odtwarzasz slajd/ za slajdem jak ślad ze szkła z betonu rozproszonych spojrzeń”). Skopofiliczne pragnienie poznania uzupełnia właśnie opadanie oka (spojrzenia) na kartę księgi w duchu wiersza Bishop. Te wszystkie wycieczki do dalekich krajów, migawki i powidoki, kolaże wizualne, chwyty uniezwyklenia, wspomnienia i pamiątki, które osadzają się w utworze, a czasem nie można ich nawet odcyfrować – nie są doświadczane wprost, lecz na ogół właśnie oglądane (lub usłyszane, bo słuch również pracuje u Puwalskiej jako zmysł poddany metaforyzacji). Przez to brzmią jak echa surrealistycznych fantazji z nigdy nieodbytych wypraw:
mijasz ogródki działkowe w siatce ogrodzenia
nieruchome liście drewniane budki kobalt sprana zieleń
płachty potarganej juty mijasz worki przykryte brezentem
w osadzie świeżego śniegu sosny o pniach z miedzi porzucone
wiadra ułamane huśtawki odgięte znaki drogowe – gdzie jechać?
Tak jakby pierwsze zdania Antropologii kultury Wojciecha Burszty spotykały się tu ze „Stepami akermańskimi”, z dryfem przez ocean zieloności w nicość, byle dalej. Wówczas wierszom Puwalskiej najbliżej do poezji Agnieszki Wolny-Hamkało, choć autorka Spamów miłosnych skupia się raczej na tworzeniu wrażeń i prowadzeniu za ich pomocą dyskretnej gry literackiej, podczas gdy w hace! ten element „ogrywania” czytelnika nie występuje. Przeciwnie: wywiera się na niego presję, zwraca wprost do niego, bombarduje informacjami, a ostatecznie nawet poucza i ostrzega: „złudzenie że czytasz promocyjny materiał lekkostrawną syntezę/ w sam raz dla laika gładkie wejście na pokład wszystko styka coś tonie” („abordaż”). To nie jest jednak mentorskie pouczanie. Raczej pewna forma bezpośredniości komunikacyjnej, jakby wiersz od razu wchodził z nami w zwarcie, w bardzo bliską relację koleżeńską, niemającą nic z intymnej, konfesyjnej czy erotycznej gry, tak modnej w różnych widmowych i duchologicznych poetykach po 2000 roku. Puwalska jest konkretna, przez co jej teksty mogą się wydawać szorstkie, intelektualne, nawet skrótowe, pozbawione tego atrakcyjnego pierwiastka anestetycznego urzeczenia i otępienia romantyczną grozą, z którego tak sprawnie korzysta w „poematach podróżniczych” Sosnowski (zawdzięczając to oczywiście Ashbery’emu i właśnie Bishop).
Nieco inaczej u Puwalskiej rozwija się cykl „luizy nie ma [w ogrodzie]”, luźno nawiązujący do „Luizy” Andrzeja Bursy (poetka znowu korzysta z „wizualnego” motta – „zabitego spojrzenia długo krąży astral”). Ten niesamowity poemat, synestezyjny i językowo rozpasany, a zarazem pozaplatany jak warkocz, był opowieścią o szaleństwie – w tym wypadku o neurastenii i jej medykalizacji:
Rozżarzona krwi igła sycząca na nerwach
Tworzy brednie Luizy z kolorów powietrza
Luiza to jest dramat co się nie rozegra
(A. Bursa, „Zbrodnia Luizy”)
Bursa stworzył postać nieistniejącej, ulotnej, a zarazem niebywale niebezpiecznej kobiety-fantazji i zamknął ją w świecie urojeń. Ale w gruncie rzeczy kluczowy był znowu męski podmiot – to on szukał ucieczki, rozpisywał swoje zagubienie i to on w kolejnych apostrofach zwracał się do bohaterki jak do okaleczonego, religijnego bóstwa, które ma wyśnić jego historię. Najważniejszą figurę stanowiło jednak samo „miasto” – chimera, „niesyty radości ten jarmark ubogich”, na którym bogowie spotykali się z obywatelami nowego, komunistycznego świata, a nad wszystkim panowały schizofreniczne boginie Chaosu. Z tą podwójną klatką męskiego i żeńskiego, istnienia wyimaginowanego i istnienia uwięzionego w mieście (a właściwie już w świecie wirtualnym), podejmuje Puwalska grę w cyklu, który został zresztą nagrodzony w Ogólnopolskim Konkursie im. K.K. Baczyńskiego. Brak Luizy i brak ogrodu (bo przecież wzięto go w kwadratowy nawias, podkreślając jego zaledwie hipotetyczne istnienie, a właściwie brak konieczności jego zaistnienia) to jednak dwie nieobecności, z których poetka korzysta, żeby skierować naszą uwagę na bardziej uniwersalny trop – schizoidalnej percepcji. Otwarcie oczu z wiersza „[garden party]” to dopiero początek wychodzenia z klatki umysłu, z przestrzeni fantazji i nieustającej projekcji obrazów (tych wewnętrznych i tych sterowanych przez mechanizmy rynkowe). Tak jakby dopiero tutaj, wraz z końcem cyklu, któremu towarzyszy jeszcze aluzja do Oczu szeroko zamkniętych Kubricka, zaczynała się prawdziwa, ekstatyczna haka – człowiek przestaje być wyłącznie miejscem obrazów (jak to ujął kiedyś Hans Belting) i zaczyna się fizyczne, cielesne mierzenie się z rzeczywistością. Tak jakby haka miała nie tylko zmotywować nas do działania, ale też wyprowadzić poza Spektakl, z symulakrum spreparowanego i poszatkowanego świata instant, na powrót ku rzeczywistości, o jakiej fantazjowali amerykańscy pragmatyści.
Ur. 1989, krytyk i historyk literatury; doktor literaturoznawstwa; pracuje na Wydziale Filologicznym UWr; autor książek o poezji najnowszej Wspólny mianownik (2020) oraz Wiersz… i cała reszta (2021).
Czternasty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJImpresja Jakuba Skurtysa na temat poezji Amelii Żywczak, laureatki projektu „Połów. Poetyckie debiuty 2022”.
WIĘCEJTrzynasty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki zemla vulgaris Katarzyny Szwedy, wydanej w Biurze Literackim 29 maja 2023 roku.
WIĘCEJImpresja Jakuba Skurtysa na temat poezji Jakuba Gutkowskiego, laureata projektu „Połów. Poetyckie debiuty 2022”.
WIĘCEJDwunasty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJImpresja Jakuba Skurtysa na temat poezji Miłosza Fleszara, laureata projektu „Połów. Poetyckie debiuty 2022”.
WIĘCEJJedenasty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJDziesiąty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJRecenzja towarzysząca premierze książki fuzja bordo Karoliny Kapusty, wydanej w Biurze Literackim 6 lutego 2023 roku.
WIĘCEJDziewiąty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJImpresja Jakuba Skurtysa na temat poezji Joanny Łępickiej, laureatki projektu „Połów. Poetyckie debiuty 2022”.
WIĘCEJÓsmy odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJSiódmy odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJSzósty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJ12. odcinek cyklu „PPR” autorstwa Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJImpresja Jakuba Skurtysa na temat poezji Jakuba Grabiaka, laureata 17. edycji Połowu poetyckiego.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa, towarzysząca premierze książki cierpkie Marleny Niemiec, która ukaże się w Biurze Literackim 28 listopada 2022 roku.
WIĘCEJPiąty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJCzwarty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJPosłowie Jakuba Skurtysa z książki Inaczej nie będzie Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, która wydanej w Biurze Literackim 14 listopada 2022 roku.
WIĘCEJ11. odcinek cyklu „PPR” autorstwa Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJRozmowa Przemysława Suchaneckiego z Jakubem Skurtysem, towarzysząca premierze książki Inaczej nie będzie Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, która wydanej w Biurze Literackim 14 listopada 2022 roku.
WIĘCEJ10. odcinek cyklu „PPR” autorstwa Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJDrugi odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJPierwszy odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJTrzeci odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.
WIĘCEJRozmowy na koniec: odcinek 4 Maria Krzywda
WIĘCEJCzternasty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJ8. odcinek cyklu „PPR” Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJTrzecia część dyskusji prowadzonej przez Antoninę Tosiek i Jakuba Skurtysa w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJDruga część dyskusji prowadzonej przez Antoninę Tosiek i Jakuba Skurtysa w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJImpresja Dawida Mateusza i Jakuba Skurtysa na temat poezji Oli Lewandowskiej-Ferenc, laureatki 16. edycji Połowu poetyckiego.
WIĘCEJ7. odcinek cyklu „PPR” Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJDwunasty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJTrzynasty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJ6. odcinek cyklu „PPR” Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJImpresja Dawida Mateusza i Jakuba Skurtysa na temat poezji Patricka Leftwicha, laureata 16. edycji Połowu poetyckiego.
WIĘCEJ5. odcinek cyklu „PPR” Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJJedenasty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJDziesiąty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJDziewiąty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJÓsmy odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Teksty odzyskane Tadeusza Różewicza, która ukaże się w Biurze Literackim 18 kwietnia 2022 roku.
WIĘCEJ4. odcinek cyklu „PPR” Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJRozmowa Jakuba Skurtysa z Julkiem Rosińskim, towarzysząca premierze książki streszczenie pieśni, wydanej w Biurze Literackim 21 marca 2022 roku.
WIĘCEJ3. odcinek cyklu „PPR” Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJSzósty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJSiódmy odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJ2. odcinek cyklu „PPR” Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJCzwarty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJPiąty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJPierwszy odcinek cyklu „PPR” Jakuba Skurtysa.
WIĘCEJImpresja Dawida Mateusza i Jakuba Skurtysa na temat poezji Zofii Kiljańskiej, laureatki 16. edycji Połowu poetyckiego.
WIĘCEJTrzeci odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJPierwszy odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJDrugi odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Meskalina i muzyka Henriego Michaux w przekładzie Jakuba Kornhausera i Wacława Rapaka, wydanej w Biurze Literackim 15 listopada 2021 roku.
WIĘCEJImpresja Dawida Mateusza i Jakuba Skurtysa na temat poezji Bartosza Horyzy, laureata 16. edycji Połowu poetyckiego.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Po domu Dariusza Sośnickiego, wydanej w Biurze Literackim 1 listopada 2021 roku.
WIĘCEJImpresja Dawida Mateusza i Jakuba Skurtysa na temat poezji Aleksandry Byrskiej, laureatki 16. edycji Połowu poetyckiego.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Połów. Poetyckie debiuty 2020, która ukazała się w Biurze Literackim 26 lipca 2021 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Mondo cane Jerzego Jarniewicza, która ukazała się w Biurze Literackim 28 czerwca 2021 roku.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie „Biurowe książki 2020 roku”.
WIĘCEJRozmowa Jakuba Skurtysa z Adamem Kaczanowskim, towarzysząca premierze książki Utrata, która zostanie wydana w Biurze Literackim 22 lutego 2021 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa, towarzysząca wydaniu książki Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego Ciało wiersza, która ukazała się w Biurze Literackim 11 stycznia 2021 roku.
WIĘCEJSpotkanie wokół książek Wyspa na Księżycu Williama Blake’a, świnia jest najlepszym pływakiem Mirjoluba Todorovicia, Kielich upojenia Otona Župančiča oraz Skóra byka Salvadora Espriu z udziałem Tadeusza Sławka, Jakub Kornhauser, Miłosza Biedrzyckiego, Filipa Łobodzińskiego, Joanny Orskiej i Jakuba Skurtysa w ramach festiwalu Stacja Literatura 25.
WIĘCEJZapis dyskusji “Nowe języki poezji” prowadzonej przez Jakuba Skurtysa w ramach festiwalu Stacja Literatura 25.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie „Nowe języki poezji”.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa, towarzysząca wydaniu książki Radosława Jurczaka Zakłady holenderskie, która ukazała się w Biurze Literackim 18 listopada 2020 roku.
WIĘCEJSzkic Jakuba Skurtysa, towarzyszący wydaniu almanachu Wiersze i opowiadania doraźne 2020, który ukazał się w Biurze Literackim 8 października 2020 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa, towarzysząca premierze almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2019, który ukazał się w Biurze Literackim 17 sierpnia 2020 roku.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie „Ludzie ze Stacji”.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa, towarzysząca wydaniu książki Otona Župančiča Kielich upojenia, w wyborze, przekładzie i z posłowiem Katariny Šalamun- Biedrzyckiej, która ukazała się w Biurze Literackim 15 czerwca 2020 roku.
WIĘCEJSpotkanie z udziałem Anny Kałuży, Karola Maliszewskiego, Joanny Mueller, Joanny Orskiej oraz Jakuba Skurtysa w ramach festiwalu Stacja Literatura 24.
WIĘCEJSpotkanie wokół książek Kroniki ukrytej prawdy Pere’a Caldersa, Sroga zima Raymonda Queneau i Biblia i inne historie Pétera Nádasa z udziałem Anny Sawickiej, Elżbiety Sobolewskiej, Anny Wasilewskiej, Anny Kałuży i Jakuba Skurtysa w ramach festiwalu Stacja Literatura 24.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie „Biurowe książki 2019 roku”.
WIĘCEJRozmowa Jakuba Skurtysa z Przemysławem Suchaneckim, towarzysząca premierze książki Wtracenie Przemysława Suchaneckiego, która ukazała się w Biurze Literackim 31 grudnia 2019 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa książki Naworadiowa Kacpra Bartczaka, wydanej w Biurze Literackim 26 sierpnia 2019 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa książki Kroniki ukrytej prawdy Pere Caldersa, w tłumaczeniu Anny Sawickiej, wydanej w Biurze Literackim 15 lipca 2019 roku.
WIĘCEJRozmowa Jakuba Skurtysa z Dawidem Mateuszem, towarzysząca wydaniu almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2018, który ukazał się nakładem Biura Literackiego 3 czerwca 2019 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa książki Animalia Anny Adamowicz, która ukazała się w Biurze Literackim 28 stycznia 2019 roku.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie „Biurowe książki 2018 roku”.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie „Poetycka książka trzydziestolecia”.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa książki Dni powszednie i święta Julii Szychowiak, wydanej w Biurze Literackim 15 października 2018 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa, towarzysząca premierze almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2017, który ukazał się w Biurze Literackim 13 sierpnia 2018 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Sankcje Jerzego Jarniewicza, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 30 kwietnia 2018 roku.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie „Biurowe książki roku 2017”.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa książki Raport wojenny Agaty Jabłońskiej, wydanej nakładem Biura Literackiego 20 listopada 2017 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa książki Historie ważne i nieważne w przekładzie Bohdana Zadury, wydanej nakładem Biura Literackiego 26 maja 2011 roku, a w wersji elektronicznej 13 listopada 2017 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa książki Trawers Andrzeja Sosnowskiego, wydanej w Biurze Literackim w wersji papierowej 6 marca 2017 roku, a w wersji elektronicznej 31 lipca 2017 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki Wybieganie z raju (2006-2012) Tomasza Pułki, wydanej w Biurze Literackim 10 lipca 2017 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa z książki Stacja wieży ciśnień Dawida Mateusza, wydanej w Biurze Literackim w wersji papierowej 26 lipca 2016 roku, a w wersji elektronicznej 17 lipca 2017 roku.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa z książki Jarzmo Przemysława Owczarka, wydanej w Biurze Literackim 29 maja 2017 roku.
WIĘCEJRozmowa Piotra Jemioły z Jakubem Skurtysem, towarzysząca premierze książki Trawers Andrzeja Sosnowskiego, wydanej w Biurze Literackim 6 marca 2017 roku.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie „Na scenie czy w polu”.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa z książki Z tamtej strony ciszy Bolesława Leśmiana w wyborze Jacka Gutorowa, wydanej 8 listopada 2012 roku w Biurze Literackim.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie „Biurowe książki 2016 roku”.
WIĘCEJRozmowa Jakuba Skurtysa z Piotrem Matywieckim.
WIĘCEJSzkic Jakuba Skurtysa o poezji Kamili Janiak. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJRozmowa Jakuba Skurtysa z Szymonem Domagałą-Jakuciem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJRozmowa Jakuba Skurtysa z Dawidem Mateuszem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie „Formy zaangażowania”, towarzyszącej premierze antologii Zebrało się śliny, która ukaże się niebawem w Biurze Literackim.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie “Powiadacie, że chcecie rewolucji”.
WIĘCEJEsej Jakuba Skurtysa towarzyszący premierze książki Zmartwychwstanie ptaszka Bohdana Zadury.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie “Po co nam Dzieła zebrane Karpowicza”.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa z ksiażki Księga zakładek Jacka Gutorowa.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie “Biurowe książki 2010 roku”.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa z książki Nocne życie Bohdana Zadury.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie “44. Poezja polska od nowa”.
WIĘCEJZ Piotrem Matywieckim o książce Złotniejący świat Marii Konopnickiej rozmawia Jakub Skurtys.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie “Dobry wieczór”.
WIĘCEJGłos Jakuba Skurtysa w debacie “Jak rozmawiać o poezji”.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa z książki poems Andrzeja Sosnowskiego.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa z książki Kolejowe dzieci Seamusa Heaneya.
WIĘCEJZ Jakubem Skurtysem o książce Sajgon rozmawia Mateusz Kotwica.
WIĘCEJZ Kacprem Bartczakiem o książce Świat nie scalony. Estetyka, poetyka, pragmatyzm rozmawiają Paweł Kaczmarski i Jakub Skurtys.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa z książki Świat nie scalony Kacpra Bartczaka.
WIĘCEJRecenzja Jakuba Skurtysa z książki Zdarte okładki (1965-2009) Piotra Matywieckiego, wydanej w Biurze Literackim 14 września 2009 roku.
WIĘCEJZ Piotrem Matywieckim o książce Zdarte okładki rozmawia Jakub Skurtys.
WIĘCEJCzytanie z książki haka! z udziałem Agaty Puwalskiej w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJCzwarty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.
WIĘCEJAutorski komentarz Agaty Puwalskiej w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”, towarzyszący premierze książki haka!, wydanej w Biurze Literackim 22 marca 2021 roku.
WIĘCEJRozmowa Niny Manel z Agatą Puwalską, towarzysząca premierze książki haka!, wydanej w Biurze Literackim 22 marca 2021 roku.
WIĘCEJFragment zapowiadający książkę Agaty Puwalskiej haka!, która ukaże się w Biurze Literackim 22 marca 2021 roku.
WIĘCEJ