O Czystej ziemi

Pieśń, rytm, melo­dia – poję­cia nie z tego wie­ku przy­cho­dzą do gło­wy bez­wied­nie, gdy czy­ta się wier­sze Suski. A może wied­nie. A może one dobrze wie­dzą, że mają przyjść. Tak jak Suska dobrze wie, co robi. Dobrze wie, że śpie­wa. I o czym śpie­wa. O mgnie­niu, jakie nam się przy­da­rza. I o tym, że ono nie zawsze zosta­je w pamię­ci tych, co po nas. On sam utrwa­lił wie­le. I to jest czy­ste, pięk­ne, ziem­skie.

Karol Mali­szew­ski

Świa­tło dnia bled­nie, a jesz­cze trze­ba wyjść z cór­ką do pia­skow­ni­cy. I w tru­pim bla­sku osie­dlo­wej latar­ni mieć nad wszyst­kim pie­czę. Pal­ca­mi się­gać pod­ziem­nych prą­dów i wycią­gać na wierzch zasty­głe histo­rie. Napo­ty­kać śmierć i uda­wać, że nic się nie sta­ło, że bawi­my się w sen plu­szo­wych zwie­rzą­tek. A potem otrze­pać się z pia­chu i wró­cić. Sta­rać się iść z faso­nem, choć coś nie daje spo­ko­ju, boli i uwie­ra – śmier­tel­nie.

Dariusz Suska – ksią­żę na ziarn­ku pia­sku.

Maciej Robert

Książ­ka Czy­sta zie­mia jest pomo­stem pomię­dzy bar­dzo cha­rak­te­ry­stycz­ną poety­ką wier­szy sprzed kil­ku lat, a nowym gło­sem, któ­ry dopie­ro się rodzi. Ucie­szy­ły mnie czy­ta­ne na nowo star­sze wier­sze Dar­ka Suski. Regu­lar­ne, moc­ne wer­sy wpro­wa­dza­ją w „festi­wal roz­kła­du”, w róż­ne obec­no­ści śmier­ci. To jak­by son­da poetyc­ka nakie­ro­wa­na na roz­pa­da­ją­cy się ludz­ki świat, kru­chy i tan­det­ny. I w ten świat wkra­cza dziec­ko, Nata­sza, któ­ra sta­je się, para­dok­sal­nie, „ulu­bień­cem ciem­no­ści”. Świat dziec­ka mie­ści się bowiem bar­dzo bli­sko dru­giej stro­ny – zako­pa­nych, zmar­łych. Naj­now­sze wier­sze Suski odcho­dzą od zna­nej poety­ki. Przy czym nie zmie­nia się natę­że­nie nico­ści dooko­ła pod­mio­tu. W jed­nym z wier­szy znaj­dzie­my opis pró­by wyj­ścia – „Na świa­tło dzien­ne. Cokol­wiek to zna­czy”. Nie ma jed­nak punk­tu doj­ścia. Poszu­ki­wa­nie wciąż trwa. To poezja przy­ła­pa­na w dro­dze. Cze­kam, co będzie dalej.

Justy­na Sobo­lew­ska

Dariusz Suska w Czy­stej zie­mi udo­wad­nia, że naj­le­piej w swo­im poko­le­niu odro­bił lek­cje oswa­ja­nia roz­pa­du i prze­mi­ja­nia. Jego wier­sze to czu­łe, choć zim­ne dło­nie tulą­ce dro­biażdż­ki, grud­ki ist­nie­nia, wszyst­kich pobi­tych przez naj­groź­niej­szych chu­li­ga­nów – czas i śmierć. Wcze­śniej­sze wcie­le­nia, wyczy­ny, pod­bo­je, chło­pię­ce mito­lo­gie kur­czą się w piąst­ki, któ­ry­mi nie moż­na nawet pogro­zić tło­czą­cym się wko­ło ciem­no­ściom.

Tomasz Fijał­kow­ski

O Jac­ku Deh­ne­lu pisze się że wypro­wa­dza kla­sy­cyzm z muze­ów na uli­ce. War­to jed­nak się­gnąć po Czy­stą zie­mię, żeby zoba­czyć, że Dariusz Suska z neo­kla­sy­cy­zmem flir­to­wał wcze­śniej, wypro­wa­dza­jąc go z muze­ów na podwór­ka, na któ­rych życie i śmierć nie są tyl­ko pusty­mi atry­bu­ta­mi, lecz wyda­rze­nia­mi, któ­rym Suska nada­je wymiar meta­fi­zycz­nej reflek­sji.

Bar­tosz Sadul­ski