wywiady / o książce

Samotne bohaterstwo

Artur Burszta

Bogusław Kierc

Rozmowa Artura Burszty z Bogusławem Kiercem, towarzysząca wydaniu książki Rafała Wojaczka Prawdziwe życie bohatera, która ukazała się w Biurze Literackim 11 maja 2020 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Artur Bursz­ta: Dokład­nie 15 lat temu* odbie­ra­li­śmy z dru­kar­ni pierw­sze wyda­nie Wier­szy zebra­nych Rafa­ła Wojacz­ka. Była wio­sna, bar­dzo cie­pło. Pod naszą sie­dzi­bę na Wido­ku we Wro­cła­wiu zaje­cha­ła cię­ża­rów­ka z dru­kar­ni. I wyda­rzy­ły się nie­sa­mo­wi­te histo­rie. Po pierw­sze zja­wi­łeś się, Bogu­sła­wie, ide­al­nie w tym samym momen­cie. Chwi­lę póź­niej poja­wi­ła się korek­tor­ka tej książ­ki mają­ca w tor­bie czer­wo­ne wino. Tak jakoś nie­for­tun­nie scho­dzi­ła po scho­dach, tych samym, po któ­rych my zno­si­li­śmy do maga­zyn cięż­kie pacz­ki, że to wino wypa­dło jej z tor­by, roz­bi­ło się i roz­la­ło po scho­dach. Wyglą­da­ło to wszyst­ko maka­brycz­nie. Ogrom­na kału­ża krwi spły­wa­ją­ca po kolej­nych stop­niach.

Bogu­sław Kierc: Ude­rza­ją­ce było dla mnie „zry­mo­wa­nie” poja­wie­nia się ksią­żek aku­rat w chwi­li, kie­dy przy­sze­dłem – i tego wyraź­ne­go zna­ku (co by o tym nie mówić) „obec­no­ści” Rafa­ła w inge­ren­cji roz­bi­tej butel­ki wina. Pamię­tam taką roz­bi­tą butel­kę, tyle że wód­ki, któ­ra mu wypa­dła na scho­dach domu na Nowym Świe­cie we Wro­cła­wiu. Dziw­nie jest opo­wia­dać o podob­nych incy­den­tach, ale pod­czas prac nad książ­ką o nim wie­lo­krot­nie doświad­cza­łem jego bar­dzo sub­tel­nej pomo­cy i deli­kat­nie odczu­wal­nej bli­sko­ści.

„Dla nie­go krew – a więc nośnik życia – była żywio­łem, któ­ry miał się uwol­nić z wię­zie­nia, jakim było jego cia­ło (to ‘tym­cza­so­we’ cia­ło) i cały ten świat” – tak sam powie­dzia­łeś kie­dyś o Rafa­le, doda­jąc: „wyraź­nie tęsk­nił do Tam­te­go świa­ta (do ‘nie tym­cza­so­we­go’ cia­ła)”. Taka mogła­by być sym­bo­li­ka wyda­rze­nia na tych scho­dach. „Odczu­wal­na bli­skość”, któ­rej i ja wte­dy doświad­czy­łem.

W „Bal­la­dzie o praw­dzi­wej krwi” napi­sał, czym jest jej prze­zna­cze­nie (meta­fi­zycz­ny obo­wią­zek): „pełzać/ nie­prze­tar­tym duk­tem nieba/ trze­ba nie­prze­rwa­nie wciąż/ więc czoł­ga­jąc się cierpliwie/ bo cóż ją obcho­dzi czas/ żywiąc się igli­wiem gwiazd/ posze­rza swo­ją dzie­dzi­nę”. W „Koń­cu pie­śni” wypo­wie­dział to wprost: „Nie życząc sobie ziem­skich karier/ Strę­czy sobie nie­bo boha­ter”.

Zaczy­na­my tę roz­mo­wę od krwi, a mia­ło być o praw­dzi­wym życiu boha­te­ra. Życiu, któ­re „mogło­by ‘zmie­ścić się’ w takim życio­ry­sie”: „Uro­dzi­łem się w 1945 roku. Cho­dzi­łem do szkół, dora­sta­łem w biblio­te­kach, na dwor­cach kole­jo­wych, w domach cudzych i mniej cudzych, w barach lep­szej i gor­szej kate­go­rii, w jesz­cze innych miej­scach. Pły­wa­łem po rze­kach, jezio­rach i po wiel­kiej wodzie tak­że. Udzie­la­łem się Przy­go­dzie – ‘Zie­mia wol­na mi była, nie­ste­ty’. Nie­kie­dy umie­ra­łem i wte­dy z tam­tej stro­ny życia odpo­wia­da­łem: a kuku. Wystar­czy?”.

To naj­ra­dy­kal­niej lapi­dar­ne uję­cie Cało­ści jego Bycia. Świa­do­mie uży­wam dużych liter.

 Wio­sną 2005 roku wyda­wa­ło się, że skoń­czy się na tych wier­szach zebra­nych i dwóch wyda­rze­niach pod­czas naszym festi­wa­lu. Obo­je nie byli­śmy pew­ni, czy uda się zain­te­re­so­wać twór­czo­ścią Wojacz­ka kolej­ne poko­le­nie czy­tel­ni­ków, któ­re „mia­ło już swo­ich nowych poetów”. Rów­no­le­gle z tą książ­ką inau­gu­ro­wa­li­śmy dzie­ła zebra­ne Boh­da­na Zadu­ry. To nie było przy­pad­ko­we. Obo­je byli rów­no­lat­ka­mi. Boh­dan nale­żał do „swo­ich”. Wpły­nął na wie­lu debiu­tan­tów z lat 90. Woja­czek koja­rzył się wte­dy głów­nie jako boha­ter fil­mu Lecha Majew­skie­go. Ale to był wła­ści­wie powrót jego legen­dy, a nie­ko­niecz­nie wier­szy.                

Nie potra­fię dzi­siaj potwier­dzić tam­te­go moje­go prze­ko­na­nia o moż­li­wo­ści afir­ma­tyw­ne­go przy­ję­cia poezji Wojacz­ka przez kolej­ne poko­le­nie. Ale z pew­no­ścią czu­łem, że decy­zja pod­da­nia tej twór­czo­ści rady­kal­nie odmie­nio­ne­mu sma­ko­wi i – jeśli tak moż­na powie­dzieć – nowe­mu para­dyg­ma­to­wi czy­ta­nia poezji, czu­łem, że decy­zja taka jest traf­na. Nie przy­pusz­cza­łem, że aż tak. Cho­ciaż – mówiąc żar­to­bli­wie – pew­ną wróż­bą był dla mnie okrzyk Mar­ci­na Świe­tlic­kie­go, kie­dy pierw­szy raz spo­tka­li­śmy się na Por­cie Legni­ca i mu się przed­sta­wi­łem. Usły­szaw­szy moje imię i nazwi­sko, zawo­łał: „Praw­dzi­wy?!” I wiem, że to odno­si­ło się do auto­ra opra­co­wa­nia Utwo­rów zebra­nych Rafa­ła Wojacz­ka z 1976 roku.

No wła­śnie. To tro­chę Two­je prze­kleń­stwo. Dla wie­lu bar­dziej koja­rzo­ny jesteś jako ten, któ­ry stał się opie­ku­nem twór­czo­ści Wojacz­ka, ani­że­li jako poeta o wspa­nia­łym dorob­ku. Dobrze o tym wie­dział Rafał. Co tak napraw­dę zade­cy­do­wa­ło, że to wła­śnie Tobie powie­rzył swo­je wier­sze?

Od począt­ku naszej zna­jo­mo­ści tym, co sta­no­wi­ło istot­ne jej spo­iwo, była dla mnie poezja. Trak­to­wa­na jako spra­wa kate­go­rycz­na: życia i śmier­ci. Brzmi to nie­zno­śnie, pre­ten­sjo­nal­nie, ale dla tam­tych dwóch („dobrze wycho­wa­nych”) mło­dzień­ców było poważ­ną racją i sen­sem bycia. Tak trak­to­wa­łem rze­czy poetyc­kie Rafa­ła i on o tym wie­dział. Nigdy nie sta­wia­łem sie­bie poety obok nie­go. Nie zaj­mo­wa­ła mnie rela­cja mojej poezji do jego wier­szo­pi­sar­stwa. W byciu z nim istot­ne były dla mnie jego wier­sze. Nie jego legen­da czy przy­jem­ność (?) bywa­nia z nim. Wie­dział, że czy­tam jego wier­sze dość prze­ni­kli­wie, odczu­wa­jąc i rozu­mie­jąc ich istot­ność oraz waż­ność (bro­nił się nawet, wsty­dli­wie, przed tą moją inter­pre­ta­tor­ską prze­ni­kli­wo­ścią). W każ­dym razie mógł z pew­no­ścią odczu­wać, że w tej naszej rela­cji on jest dla mnie waż­ny, a nie ja, jako jeden z jego apo­lo­ge­tów (bo nigdy nim nie byłem).

Jak czy­ta­łeś wów­czas jego wier­sze?

Czy­ta­łem je z taką samą uważ­no­ścią i czy­tel­ni­czą pil­no­ścią, jak wier­sze Julia­na Przy­bo­sia.

Rafał nigdy wprost nie powie­dział Ci, jak waż­ne jest dla nie­go Two­je nasta­wie­nie do jego wier­szy?  

Dawał mi do zro­zu­mie­nia, cza­sem nawet wprost. Ale to od jego rodzi­ców dowie­dzia­łem się, że mojej opie­ce mają powie­rzyć jego spu­ści­znę. Wiem, że w rodzi­nie spo­ro mówił o naszej rela­cji.

Za życia Wojacz­ka uka­za­ły się dwie jego książ­ki: Sezon z 1969 roku oraz Inna Baj­ka wyda­na rok póź­niej. Pozo­sta­wił po sobie kil­ka­dzie­siąt wier­szy oraz pro­zę. Ist­nia­ły też listy. Mógł­byś opo­wie­dzieć o tym, co się z tym wszyst­kim dzia­ło zaraz po jego śmier­ci?

Wszyst­ko, co wów­czas dosta­łem, było w kil­ku kar­to­no­wych tecz­kach, nie­upo­rząd­ko­wa­ne. Dłu­go nie zaglą­da­łem do tych zaso­bów. Dopie­ro kie­dy pani Anna Kosiń­ska, redak­tor­ka Osso­li­neum, powie­dzia­ła mi dość kate­go­rycz­nie, że jestem zobo­wią­za­ny do wyda­nia wszyst­kie­go, co Rafał chciał ogło­sić, poczu­łem to jako nakaz sumie­nia. Mimo że racjo­nal­nie rzecz ujmu­jąc, nie było wte­dy żad­nych szans na wyda­nie Utwo­rów zebra­nych, głów­nie z powo­dów cen­zu­ral­nych. Pani Anna prze­ko­ny­wa­ła mnie, że może się uda. Zabra­łem się więc do robo­ty. W prze­pi­sy­wa­niu tek­stów poma­ga­ła mi Elż­bie­ta Fediuk. Tecz­ki pozo­sta­wa­ły u mnie aż do roku wiel­kiej powo­dzi (1997). Wte­dy, w poro­zu­mie­niu z Andrze­jem Wojacz­kiem, odda­łem je biblio­te­ce Osso­liń­skiej, bałem się bowiem, że mogą być nara­żo­ne na nie­prze­wi­dzia­ne inter­wen­cje roz­ma­itych „kata­kli­zmów”.

W jakiej for­mie były te tek­sty? Do cze­go mia­łeś dostęp, a co wypły­nę­ło póź­niej? 

To, do cze­go mia­łem dostęp, było wyłącz­nie zbie­ra­ny­mi przez Rafa­ła „papie­ra­mi”. Cała masa listów, nie­któ­re wier­sze (będą­ce w posia­da­niu poszcze­gól­nych osób) i inne akcy­den­sy zosta­ły dołą­czo­ne już póź­niej do upo­rząd­ko­wa­nych teczek w dzia­le ręko­pi­sów w Osso­li­neum.

Rok po jego śmier­ci uka­za­ły się dwie książ­ki Nie skoń­czo­na kru­cja­ta i Któ­re­go nie było. Czte­ry lata póź­niej ‒ Utwo­ry zebra­ne, któ­re nie uwzględ­ni­ły jed­nak wszyst­kie­go. Po latach, w 1999 roku, wyda­na zosta­ła Resz­ta krwi. A czte­ry lata temu tom Nie te cza­sy, zre­da­go­wa­ny przez Macie­ja Melec­kie­go i Kon­ra­da Woj­ty­łę. Zasko­czy­ły Cię te zna­le­zi­ska?      

Nie. Nie zasko­czy­ły. Kie­dy przy­go­to­wy­wa­łem Utwo­ry zebra­ne, chcia­łem być moż­li­wie naj­ści­ślej wier­ny kom­po­zy­cyj­nym zamy­słom Rafa­ła w budo­wie ksią­żek, któ­re zamie­rzał wydać. Ten „rygor wier­no­ści” doty­czył tak­że poje­dyn­czych wier­szy. To zatem, co on sam odrzu­cił jako nie­prze­zna­czo­ne do publi­ka­cji, ja też trak­to­wa­łem jako „odrzu­ty”.

Czy­li Two­im zda­niem to były tek­sty, jakich Rafał nie chciał­by poka­zać czy­tel­ni­kom?

Jak powie­dzia­łem wcze­śniej – zmie­nił się smak, wraż­li­wość języ­ko­wa, „para­dyg­mat” bycia poezji. Wie­le z tego, co Rafał odrzu­cił, dzi­siaj ma świe­żość rewe­la­cyj­ną. Pyta­nie, czy on sam chciał­by dzi­siaj tak wła­śnie mówić, buja w jakichś pro­ba­bi­li­stycz­nych obło­kach. Przy całej genial­nej buj­no­ści i „nie­prze­wi­dy­wal­no­ści” poetyc­kich wypo­wie­dzi był zdy­scy­pli­no­wa­nym rygo­ry­stą.

I Ty podob­ny rygo­ryzm zasto­so­wa­łeś w pra­cach nad tymi wyda­wa­ny­mi w pierw­szych latach po jego śmier­ci?

Tak. (W moim ówcze­snym mnie­ma­niu).

Naj­bliż­si Wojacz­ka wciąż trak­tu­ją Cię jako straż­ni­ka jego tek­stów. Gdy zapa­da­ły decy­zje doty­czą­ce wyda­nia tomu Nie te cza­sy, zadzwo­ni­ła do mnie cór­ka Rafa­ła, Dag­ma­ra, któ­ra wyra­zi­ła swo­je oba­wy co do tej publi­ka­cji. Dobrze pamię­tam tę roz­mo­wę. Byłem wte­dy w Edyn­bur­gu. Bar­dzo chcia­ła, żeby i ta książ­ka uka­za­ła się pod Two­ją redak­cją w Biu­rze Lite­rac­kim. Byłem zda­nia, że podob­nie jak Resz­ta krwi, nale­ży to wydać w Insty­tu­cie Miko­łow­skim, któ­ry zro­bił dla Wojacz­ka bar­dzo wie­le.

Pamię­tam, jak ileś lat temu w Salo­nie Poezji Anny Dym­nej, w Teatrze Sło­wac­kie­go w Kra­ko­wie, gdzie z Krzysz­to­fem Glo­bi­szem czy­ta­li­śmy wier­sze Rafa­ła, Żuk (Józef) Opal­ski powie­dział o kil­ku z nich, że to ja napi­sa­łem je na tę oko­licz­ność, co mia­ło potwier­dzać ich odczu­wal­ną „dzi­siej­szość”. Prze­mia­ny cza­su sprzy­ja­ją zatem wier­szom Rafa­ła Wojacz­ka; każ­dy jego wiersz może się oka­zać „nie­pu­bli­ko­wa­nym dotąd” zna­le­zi­skiem.

Osta­tecz­nie książ­ka uka­za­ła się tam w nie­wiel­kim nakła­dzie. Nie­wie­le już wno­si do odbio­ru twór­czo­ści Rafa­ła, ale chy­ba powin­na się zna­leźć w ewen­tu­al­nej kolej­nej edy­cji wier­szy zebra­nych?

Podob­nie jak Resz­ta krwi, Nie te cza­sy powin­ny się zna­leźć w kor­pu­sie wier­szy zebra­nych. Są żywym świa­dec­twem owej Rafa­ło­wej „potrze­by” – tak jak napi­sał: „Była potrze­ba życia, była śmier­ci potrzeba/ Była potrze­ba wier­sza, potrze­ba miło­ści”.

Czy mogą być jesz­cze gdzieś nie­pu­bli­ko­wa­ne wier­sze Wojacz­ka? 

Trud­no teraz, pół wie­ku po jego śmier­ci, dociec, kto jesz­cze może mieć jakiś wiersz Rafa­ła, napi­sa­ny – przy­pu­ść­my – ex impro­vi­so.

Wróć­my do 2005 roku. Uka­zu­ją się Utwo­ry zebra­ne. Na kwiet­nio­wy festi­wal przy­go­to­wa­li­śmy dwa wyda­rze­nia. Pierw­sze to spo­tka­nie autor­skie z udzia­łem kil­ku­na­stu poetów z Pol­ski i Ukra­iny. Dru­gie to pre­zen­ta­cja kil­ku fil­mo­wych roz­mów o Wojacz­ku, przy­go­to­wa­nych przez Stasz­ka Bere­sia. Pla­ny jed­nak krzy­żu­je śmierć Jana Paw­ła II, a kon­kret­nie koniecz­ność prze­nie­sie­nia festi­wa­lu o jeden dzień. I to wszyst­ko na led­wie kil­ka­dzie­siąt godzin przed star­tem festi­wa­lu. Nie ma jesz­cze por­ta­li spo­łecz­no­ścio­wych, trud­niej niż dzi­siaj dotrzeć z taką infor­ma­cją do ludzi. Pierw­szym wyda­rze­niem ma być wspo­mnia­ne spo­tka­nie z poeta­mi czy­ta­ją­cy­mi wier­sze Rafa­ła. Jeste­śmy peł­ni obaw, czy ktoś przyj­dzie do Impar­tu, gdzie po raz pierw­szy odby­wa się Port Lite­rac­ki. Ale już na pół godzi­ny przed sala jest nie­omal peł­na. Na pięć minut przed otwie­ra­my bal­kon i wej­ścia na jaskół­kę. Wszyst­kie te miej­sca łącz­nie dają 700-oso­bo­wą widow­nię. Spo­dzie­wa­łeś się cze­goś takie­go?

Nie spo­dzie­wa­łem się.

Co czu­łeś?

Byłem wte­dy ura­do­wa­ny i wewnętrz­nie szczę­śli­wy. Mówię – „wewnętrz­nie”, bo nie chciał­bym uze­wnętrz­niać moich egzal­to­wa­nych emo­cji. I muszę teraz powie­dzieć o czymś, co w takiej (w tej) roz­mo­wie może się wydać nie­sto­sow­ne, a mia­no­wi­cie – o wdzięcz­no­ści dla Cie­bie, dla Biu­ra Lite­rac­kie­go, za ini­cja­ty­wę tak eks­pan­syw­ne­go uobec­nie­nia poezji Rafa­ła Wojacz­ka, rówie­śni­ka Boh­da­na Zadu­ry, rów­nie jak on bli­skie­go dzi­siej­szym uczest­ni­kom Por­tu Lite­rac­kie­go.

No i jak ja mam teraz zare­ago­wać, Bogu­sła­wie? Więc moż­na zdra­dzę, że nasza obec­ność we Wro­cła­wiu to Two­ja zasłu­ga. To Ty pośred­ni­czy­łeś w nawią­za­niu kon­tak­tu i pierw­szych roz­mo­wach. Ina­czej mówiąc, nie było­by tego 2005 roku i pro­jek­tu „Woja­czek” gdy­by nie Ty.

Nie chcę uda­wać skrom­nej nie­obec­no­ści i pokor­ne­go uni­że­nia w tym, co w tam­tym cza­sie było dla mnie spra­wą dobra wspól­ne­go i tro­ski o jedy­ne takie „cho­łu­bie­nie” naj­istot­niej żywe­go czyn­ni­ka tego, co w poezji „czyn­nej” jest codzien­ną, rze­czy­wi­stą „potrze­bą”.  Moje dzia­ła­nie, mój udział w tym, był tyl­ko powin­no­ścią opo­wia­da­nia się za feno­me­nem (jedy­nym takim) obja­wie­nia poezji (i nie tyl­ko poezji, tak­że pro­zy i ese­isty­ki) jako nie­zbęd­ne­go do codzien­ne­go bycia w peł­ni czło­wie­kiem chło­ną­cym życie nie tyl­ko jako to, co jemu jedy­ne­mu się nale­ży. War­to tak spoj­rzeć na aktyw­ność Biu­ra Lite­rac­kie­go i jego ini­cja­ty­wy.

Trzy lata póź­niej z oka­zji wyda­nia Wojacz­ka wie­lo­krot­ne­go, zbio­ru roz­mów o Rafa­le przy­go­to­wa­ne­go przez Kata­rzy­nę Woło­wiec i Sta­ni­sła­wa Bere­sia, obok dys­ku­sji m.in. z Two­im udzia­łem, przy­go­to­wa­li­śmy wysta­wę zdjęć jego autor­stwa. Po dro­dze było kil­ka wydań Utwo­rów zebra­nych. Zamiast „któ­ry był” czę­ściej mówi­ło się „któ­ry jest”. Odsło­nię­ta zosta­ła w mie­ście tabli­ca ku pamię­ci Rafa­ła. Mia­sto zaczę­ło wymie­niać Wojacz­ka jako jed­ne­go ze swo­ich naj­waż­niej­szych twór­ców. Czy Rafał chciał­by wszyst­kich tych miej­skich splen­do­rów? Czy my przy­pad­kiem nie wyrzą­dzi­li­śmy mu jakiejś krzyw­dy?    

Śmie­ję się. Tyle, ile pozna­łem Rafa­ła bez­po­śred­nio i z jego pisań, wiem, że – nie­za­leż­nie, czy by się do tego przy­znał – był­by rad temu „hoł­do­wa­niu”. To nie wyni­ka­ło z jego pychy, ale z jego tajo­nej poko­ry i – para­dok­sal­nie – pra­gnie­nia bycia wyjąt­ko­wym i uzna­nym za takie­go. Nie, nie wyrzą­dzi­li­śmy mu krzyw­dy.

Krzyw­dy nie wyrzą­dza­my też książ­ką Praw­dzi­we życie boha­te­ra. Po pierw­sze usta­wia­my Rafa­ła wśród tych, któ­rym Biu­ro Lite­rac­kie wie­le zawdzię­cza, któ­rych twór­czo­ścią zaj­mo­wa­li­śmy się przez lata. To Kar­po­wicz i Róże­wicz. Po dru­gie pro­po­nu­je­my czy­tel­ni­ko­wi książ­kę, któ­ra z jak­że boga­te­go dorob­ku – mimo krót­kie­go cza­su, w jakim te tek­sty powsta­wa­ły – wybie­ra nie tyle wszyst­ko, co naj­lep­sze, ale jesz­cze jed­ną, odręb­ną książ­kę. Mam wra­że­nie, że moż­na by uło­żyć kil­ka takich wybo­rów. I każ­dy z nich mógł­by wieść żywot osob­nej książ­ki. To fascy­nu­ją­ce, jak wie­le moż­na z tych wier­szy zro­bić.  

Widać to wyra­zi­ście w losach zbio­rów pro­jek­to­wa­nych przez Rafa­ła zanim uzy­ska­ły taki kształt, jaki zna­my. Gdy­by te jego pier­wot­ne wer­sje ksią­żek (licz­niej­sze niż czte­ry, któ­re osta­tecz­nie zapla­no­wał) były bez zastrze­żeń przy­ję­te przez wydaw­nic­twa, mie­li­by­śmy tro­chę inny „kanon” przy­gód boha­te­ra.

Co nam dzi­siaj po Wojacz­ku?

Po Wojacz­ku – mamy Wojacz­ka. Żywo obec­ne­go w tem­pe­ra­men­cie mowy, w dyna­mi­ce myśle­nia „nie­wie­trze­ją­ce­go”, w tym wresz­cie, co pobu­dza kolej­nych inter­pre­ta­to­rów, egze­ge­tów i her­me­neu­tów jego twór­czo­ści.

Co w jego poezji mogą zna­leźć dzi­siej­si debiu­tan­ci? 

Myślę, że to, co z pożyt­kiem mogą w niej zna­leźć, to – przede wszyst­kim – war­tość mądrze odważ­nej nie­za­leż­no­ści ducho­wej i este­tycz­nej, a tak­że (co może wydać się para­dok­sal­ne) sens uobec­nia­nia (się w) tra­dy­cji „życio­daj­nych” poprzed­ni­ków. Nie przez ana­lo­gie czy naśla­dow­nic­two, lecz przez osmo­zę – tak to nazwę – ostro­ści widze­nia. Kie­dy – jak dla mnie – Jan Kocha­now­ski jest wciąż jed­nym z naj­bar­dziej pory­wa­ją­cych współ­cze­snych poetów.

Praw­dzi­wy boha­ter nie bawi się już sam?

Pod­czas pra­cy we Wro­cła­wiu ze stu­den­ta­mi Szko­ły Teatral­nej nad wier­sza­mi Wojacz­ka rów­no­cze­śnie zaj­mo­wa­li­śmy się sone­ta­mi Sępa Sza­rzyń­skie­go. Oka­za­ło się, że w Kra­ko­wie, bez żad­ne­go nasze­go poro­zu­mie­wa­nia się, Krzysz­tof Glo­bisz robił to samo ze swo­imi stu­den­ta­mi. Zatem – choć „praw­dzi­wy boha­ter bawi się sam”, jego zaba­wy pro­wo­ku­ją samot­ne boha­ter­stwo innych. Bez któ­rych nie mógł­by się bawić. Praw­dzi­wie. 

 

*Roz­mo­wa odby­ła się mię­dzy 13 a 23 mar­ca 2020 roku.

O autorach i autorkach

Artur Burszta

Menadżer kultury. Redaktor naczelny i właściciel Biura Literackiego. Wydawca blisko tysiąca książek, w tym m.in. utworów Tymoteusza Karpowicza, Krystyny Miłobędzkiej, Tadeusza Różewicza i Rafała Wojaczka, a także Boba Dylana, Nicka Cave'a i Patti Smith. W latach 1990-1998 działacz samorządowy. Realizator Niemiecko-Polskich Spotkań Pisarzy (1993-1995). Od 1996 roku dyrektor festiwalu literackiego organizowanego jako Fort Legnica, od 2004 – Port Literacki Wrocław, od 2016 – Stacja Literatura w Stroniu Śląskim, a od 2022 – TransPort Literacki w Kołobrzegu. Autor programów telewizyjnych w TVP Kultura: Poezjem (2008–2009) i Poeci (2015) oraz filmu dokumentalnego Dorzecze Różewicza (2011). Realizator w latach 1993–1995 wraz z Berliner Festspiele Niemiecko-Polskich Spotkań Pisarzy. Wybrany podczas I Kongresu Menedżerów Kultury w 1995 roku do Zarządu Stowarzyszenia Menedżerów Kultury w Polsce. Pomysłodawca Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Współtwórca Literary Europe Live – organizacji zrzeszającej europejskie instytucje kultury i festiwale literackie. Organizator Europejskiego Forum Literackiego (2016 i 2017). Inicjator krajowych i zagranicznych projektów, z których najbardziej znane to: Komiks wierszem, Krytyk z uczelni, Kurs na sztukę, Nakręć wiersz, Nowe głosy z Europy, Połów. Poetyckie i prozatorskie debiuty, Pracownie literackie, Szkoła z poezją. Wyróżniony m.in. nagrodą Sezonu Wydawniczo-Księgarskiego IKAR za „odwagę wydawania najnowszej poezji i umiejętność docierania z nią różnymi drogami do czytelnika” oraz nagrodą Biblioteki Raczyńskich „za działalność wydawniczą i żarliwą promocję poezji”.

Bogusław Kierc

Poeta, aktor, reżyser, pedagog. Edytor utworów Rafała Wojaczka, dramaturg. Mieszka we Wrocławiu.

Powiązania

Strona A, strona B nr 127: Zamień pisanie w działanie

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

127. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 126: Czy da się żyć z pisania w Polsce?

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

126. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Mapa gniewu. Rozmowa o 21 wierszach politycznych Adrienne Rich

wywiady / o książce Różni autorzy

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Jaku­bem Głu­sza­kiem i Mag­da­le­ną Klesz­czew­ską, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Adrien­ne Rich Feno­me­no­lo­gia gnie­wu. 21 wier­szy poli­tycz­nych w tłu­ma­cze­niu Jaku­ba Głu­sza­ka, Mag­da­le­ny Klesz­czew­skiej i Mag­da­le­ny Kunz, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 2 grud­nia 2025 roku.

Więcej

Lekcja uważności, lekcja patrzenia

wywiady / o książce Artur Burszta Jacek Gutorow

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Jac­kiem Guto­ro­wem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Żół­te popo­łu­dnie, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 4 listo­pa­da 2025 roku.

Więcej

Robótka na drutach

wywiady / o książce Artur Burszta Michał Lipszyc

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Micha­łem Lip­szy­cem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki 46 wier­szy orto­ni­micz­nych Fer­nan­do Pes­soi w tłu­ma­cze­niu Micha­ła Lip­szy­ca, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 4 listo­pa­da 2025 roku.

Więcej

Z pomnika w tłum i z tłumu na cokół. Wszyscy jesteśmy z Chicago

wywiady / o książce Artur Burszta Jacek Dehnel

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Jac­kiem Deh­ne­lem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Wier­sze chi­ca­gow­skie Car­la Augu­sta Sand­bur­ga w tłu­ma­cze­niu Jac­ka Deh­ne­la, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 4 listo­pa­da 2025 roku.

Więcej

Gdzie kończy się autor, a zaczyna książka

wywiady / o książce Artur Burszta Kuba Kulasa

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Kubą Kula­są, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Szczę­śli­wa ręka, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 4 listo­pa­da 2025 roku.

Więcej

Prawda to za mało

wywiady / o książce Artur Burszta Jerzy Jarniewicz

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Jerzym Jar­nie­wi­czem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Trzy kobie­ty, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 6 maja 2025 roku.

Więcej

Po Stronie Kultury: otwarcie wydarzenia / Tomasz Broda, Artur Burszta, Dariusz Chromiec, Piotr Gilarski, Dominika Matuszak

nagrania / Różni autorzy

Bur­mistrz Dariusz Chro­miec i pomy­sło­daw­ca festi­wa­lu Po Stro­nie Kul­tu­ry 2025 Artur Bursz­ta otwie­ra­ją świę­to kul­tu­ry, wdzięcz­no­ści i soli­dar­no­ści w Stro­niu Ślą­skim.

Więcej

Jeśli zabiję się dzisiaj, nie zobaczę, co może stać się jutro

wywiady / o książce Artur Burszta Justyna Bargielska

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Justy­ną Bar­giel­ską, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Kubek na tsu­na­mi, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 7 paź­dzier­ni­ka 2025 roku.

Więcej

Co mi zrobisz, jak mnie przeczytasz

wywiady / o książce Artur Burszta Bohdan Zadura

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Boh­da­nem Zadu­rą, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Co chcia­łem powie­dzieć Boh­da­na Zadu­ry, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 9 wrze­śnia 2025 roku.

Więcej

Gdzie dziś kończy się literatura? Wprowadzenie do debaty „Granice literatury”

debaty / ankiety i podsumowania Artur Burszta

Wpro­wa­dze­nie do deba­ty „Gra­ni­ce lite­ra­tu­ry”.

Więcej

Strona A, strona B nr 113: Nabór do Pracowni kreatywnych TransPortu Literackiego

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

113. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 109: Biurowe książki 2024 roku

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

109. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 107: Odkrywanie wieloznaczności

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

107. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 104: Rusza 20 Połów. Wydaj debiutancką książkę w Biurze Literackim

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

104. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 103: Kasprzak, Siwczyk, Różewicz

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

103. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 101: Laureatki i laureaci projektów wydawniczych 2024

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

101. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 100: Podsumowanie TransPortu Literackiego 29

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

100. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Przyszłość literatury: wprowadzenie

debaty / ankiety i podsumowania Artur Burszta

Wpro­wa­dze­nie do deba­ty „Przy­szłość lite­ra­tu­ry” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 94: O debiutowaniu, nauce u mistrzów i o tym, czym jest pisanie

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

94. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 92: Święta z Biurem Literackim 2023

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

92. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 90: Wydaj książkę w Biurze Literackim 2024

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

90. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Strona A, strona B nr 87: Podsumowanie TransPortu Literackiego 28

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

87. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Oclone przyjemności

dzwieki / WYDARZENIA Bogusław Kierc Krzysztof Jaworski Tadeusz Pióro

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go z udzia­łem Krzysz­to­fa Jawor­skie­go, Bogu­sła­wa Kier­ca i Tade­usza Pió­ry pod­czas Por­tu Wro­cław 2009.

Więcej

Romantyczność 2022

nagrania / transPort Literacki Różni autorzy

Czy­ta­nie z książ­ki Roman­tycz­ność. Współ­cze­sne bal­la­dy i roman­se inspi­ro­wa­ne twór­czo­ścią Ada­ma Mic­kie­wi­cza w ramach festi­wa­lu Trans­Port Lite­rac­ki 27.

Więcej

Strona A, strona B nr 82: Wiersze na święta Wielkiej Nocy 2023

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

82. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Wiersz to istota społeczna

wywiady / o książce Artur Burszta Jerzy Jarniewicz

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Jerzym Jar­nie­wi­czem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Bagaż Jerze­go Jar­nie­wi­cza, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 6 mar­ca 2023 roku.

Więcej

Czy próbujesz zmienić świat swoim pisaniem?

debaty / ankiety i podsumowania Artur Burszta Grzegorz Jankowicz

Wpro­wa­dze­nie do deba­ty „Czy pró­bu­jesz zmie­nić świat swo­im pisa­niem?” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty i Grze­go­rza Jan­ko­wi­cza.

Więcej

Oprawca TransPortu Literackiego 27

dzwieki / AUDYCJE Artur Burszta Hubert Zemler

Zapis roz­mo­wy Artu­ra Bursz­ty z Huber­tem Zemle­rem z 67. odcin­ka „Stro­ny A, stro­ny B”. 

Więcej

Kolejne książki wierszem z Pracowni Biura Literackiego

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

64. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Rozmowy rodzinne po latach

dzwieki / WYDARZENIA Bogusław Kierc Mariusz Grzebalski Wojciech Bonowicz

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go z udzia­łem Woj­cie­cha Bono­wi­cza, Mariu­sza Grze­bal­skie­go i Bogu­sła­wa Kier­ca pod­czas Por­tu Wro­cław 2007.

Więcej

Poezja wierzchołków i równiny

wywiady / o książce Artur Burszta Jan Stolarczyk

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Janem Sto­lar­czy­kiem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Odwró­co­na stre­fa, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 13 grud­nia 2021 roku.

Więcej

Byliśmy wreszcie we własnym domu

wywiady / o książce Artur Burszta Dariusz Sośnicki

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Dariu­szem Sośnic­kim towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Po domu, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 1 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej

Posłuchaj nowości z września 2021 roku i wydaj swoją książkę

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

55. odci­nek cyklu „Stro­na A, stro­na B” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Korekta twarzy

wywiady / o książce Artur Burszta Przemysław Dakowicz

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Prze­my­sła­wem Dako­wi­czem towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Wier­sze odzy­ska­ne, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 4 paź­dzier­ni­ka 2021 roku.

Więcej

Moi Moskale

dzwieki / WYDARZENIA Różni autorzy

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go wokół anto­lo­gii Moi Moska­le pod­czas Por­tu Wro­cław 2006.

Więcej

Zmyślony człowiek, Credo, Prawdziwe życie bohatera

nagrania / stacja Literatura Różni autorzy

Spo­tka­nie wokół ksią­żek Zmy­ślo­ny czło­wiek Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza, Cre­do Tade­usza Róże­wi­cza i Praw­dzi­we życie boha­te­ra Rafa­ła Wojacz­ka z udzia­łem Joan­ny Roszak, Jana Sto­lar­czy­ka, Bogu­sła­wa Kier­ca, Joan­ny Orskiej i Karo­la Mali­szew­skie­go w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 25.

Więcej

W państwie środka

dzwieki / WYDARZENIA Różni autorzy

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go z udzia­łem Bogu­sła­wa Kier­ca, Zbi­gnie­wa Mache­ja, Krzysz­to­fa Siw­czy­ka, Dariu­sza Sośnic­kie­go i Toma­sza Bro­dy pod­czas Por­tu Wro­cław 2005.

Więcej

Rafał Wojaczek, który jest

dzwieki / WYDARZENIA Różni autorzy

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go poświę­co­ne­go twór­czo­ści Rafa­ła Wojacz­ka pod­czas Por­tu Legni­ca 2004.

Więcej

Głos wolny wolność ubezpieczający

wywiady / o książce Artur Burszta Bohdan Zadura

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Boh­da­nem Zadu­rą, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Boh­da­na Zadu­ry Sek­cja zabójstw, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 16 wrze­śnia 2020 roku.

Więcej

Co widzi, czym żyje, co kocha i traci

wywiady / o książce Artur Burszta Joanna Roszak

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Joan­ną Roszak, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza Zmy­ślo­ny czło­wiek, w opra­co­wa­niu Joan­ny Roszak, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 24 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

Family Meeting: Staromiejski Dom Kultury z Warszawy

nagrania / stacja Literatura Artur Burszta Beata Gula Sylwia Głuszak

Spo­tka­nie z udzia­łem Beaty Guli, Syl­wii Głu­szak oraz Artu­ra Bursz­ty w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 24.

Więcej

Szczera róża

recenzje / ESEJE Bogusław Kierc

Esej Bogu­sła­wa Kier­ca towa­rzy­szą­cy wyda­niu książ­ki Rafa­ła Wojacz­ka Praw­dzi­we życie boha­te­ra, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 11 maja 2020 roku.

Więcej

Ktoś naprawdę wyjątkowy

wywiady / o książce Aleksandra Olszewska Artur Burszta

Roz­mo­wa Alek­san­dry Olszew­skiej z Artu­rem Bursz­tą, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Euge­niu­sza Tka­czy­szy­na-Dyc­kie­go Gdy­by ktoś o mnie pytał, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 11 mar­ca 2020 roku.

Więcej

Zaskroniec, Prolegomena i Wte i nazad

dzwieki / WYDARZENIA Anna Podczaszy Bogusław Kierc Zbigniew Machej

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go Bogu­sła­wa Kier­ca, Zbi­gnie­wa Mache­ja i Anny Pod­cza­szy w trak­cie festi­wa­lu Port Legni­ca 2003.

Więcej

Family Meeting: Instytut Kultury Miejskiej z Gdańska

nagrania / stacja Literatura Aleksandra Szymańska Artur Burszta Justyna Czechowska

Spo­tka­nie z udzia­łem Justy­ny Cze­chow­skiej, Alek­san­dry Szy­mań­skiej oraz Artu­ra Bursz­ty w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 24.

Więcej

Odsiecz 2002

dzwieki / WYDARZENIA Różni autorzy

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go z udzia­łem Sła­wo­mi­ra Elsne­ra, Ceza­re­go Doma­ru­sa, Jaro­sła­wa Jaku­bow­skie­go, Bogu­sła­wa Kier­ca, Bar­to­sza Muszyń­skie­go, Kla­ry Nowa­kow­skiej i Tade­usza Pió­ry w trak­cie Por­tu Legni­ca 2002.

Więcej

Telegrafista i jego meldunki

wywiady / o książce Artur Burszta Jacek Dehnel

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Jac­kiem Deh­ne­lem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Naj­dziw­niej­sze, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 28 paź­dzier­ni­ka 2019 roku.

Więcej

Enklawa wolności, solidarności, przyjaźni i wzajemnego szacunku

felietony / cykle CZYTLENIKÓW Artur Burszta

8. odci­nek cyklu „Misje nie­moż­li­we” autor­stwa Artu­ra Bursz­ty.

Więcej

Nie gódź się

recenzje / IMPRESJE Artur Burszta

Szkic Artu­ra Bursz­ty towa­rzy­szą­cy wyda­niu alma­na­chu Wier­sze i opo­wia­da­nia doraź­ne 2019, któ­ry uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 4 wrze­śnia 2019 roku.

Więcej

Od kuchni

wywiady / o pisaniu Artur Burszta Bohdan Zadura

Zapis roz­mo­wy Artu­ra Bursz­ty z Boh­da­nem Zadu­rą, opu­bli­ko­wa­nej w cyklu pre­zen­ta­cji naj­cie­kaw­szych archi­wal­nych tek­stów z dwu­dzie­sto­pię­cio­le­cia festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra.

Więcej

Poza czasem, poza stylem

wywiady / o książce Aleksandra Olszewska Artur Burszta Filip Łobodziński

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty i Oli Olszew­skiej z Fili­pem Łobo­dziń­skim, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Pat­ti Smith Nie gódź się, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 18 lute­go 2019 roku.

Więcej

Kto za tym stoi

nagrania / stacja Literatura Różni autorzy

Spo­tka­nie z orga­ni­za­to­ra­mi festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 23, w któ­rym udział wzię­li Damian Banasz, Artur Bursz­ta, Mate­usz Grze­go­rzew­ski, Alek­san­dra Grzem­ska, Poli­na Justo­wa, Dawid Mate­usz, Mina, Joan­na Muel­ler, Alek­san­dra Olszew­ska, Tomasz Piech­nik, Juliusz Pie­li­chow­ski, Mag­da­le­na Riga­mon­ti i Mak­sy­mi­lian Riga­mon­ti.

Więcej

Mordercze rozmowy

wywiady / o książce Artur Burszta Marta Podgórnik

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Mar­tą Pod­gór­nik, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Mor­der­cze bal­la­dy, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 7 stycz­nia 2019 roku.

Więcej

Dyskusja: O „Wojaczku wielokrotnym”

dzwieki / DYSKUSJE Różni autorzy

Dys­ku­sja wokół książ­ki Sta­ni­sła­wa Bere­sia i Kata­rzy­ny Bato­ro­wicz-Woło­wiec Woja­czek wie­lo­krot­ny z udzia­łem Romu­al­da Cuda­ka, Bogu­sła­wa Kier­ca, Sta­ni­sła­wa Sro­kow­skie­go, Macie­ja M. Szcza­wiń­skie­go, Krzysz­tof Siw­czy­ka.

Więcej

O tym, jak „zadziała się” wspólnota

wywiady / o pisaniu Różni autorzy

Dys­ku­sja redak­cji Biu­ra Lite­rac­kie­go z udzia­łem: Alek­san­dry Grzem­skiej, Dawi­da Mate­usza, Joan­ny Muel­ler, Alek­san­dry Olszew­skiej, Juliu­sza Pie­li­chow­skie­go i Artu­ra Bursz­ty na temat festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 23.

Więcej

Tribute to John Ashbery

nagrania / stacja Literatura Różni autorzy

Spo­tka­nie autor­skie „Tri­bu­te to John Ash­be­ry” w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 22.

Więcej

Mecenat dla literatury: Maja Pflüger

wywiady / o pisaniu Artur Burszta Maja Pflüger

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Mają Pflüger. Pre­zen­ta­cja w ramach cyklu „Mece­nat dla lite­ra­tu­ry”.

Więcej

Mecenat dla literatury: Bagio Guerra

wywiady / o pisaniu Artur Burszta Bagio Guerra

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Bia­gio Guer­ra. Pre­zen­ta­cja w ramach cyklu „Mece­nat dla lite­ra­tu­ry”.

Więcej

Mecenat dla literatury: Ryan Van Winkle

wywiady / o pisaniu Artur Burszta Ryan van Winkle

Na pyta­nia z ankie­ty Artu­ra Bursz­ty odpo­wia­da­ją uczest­ni­cy 2. Euro­pej­skie­go Forum Lite­rac­kie­go, któ­re pod hasłem „Mece­nat dla lite­ra­tu­ry” odbę­dzie się 8 i 9 wrze­śnia w ramach Sta­cji Lite­ra­tu­ra 22 w Stro­niu Ślą­skim.

Więcej

Mecenat dla literatury: Urszula Chwalba

wywiady / o pisaniu Artur Burszta Urszula Chwalba

Na pyta­nia z ankie­ty Artu­ra Bursz­ty odpo­wia­da­ją uczest­ni­cy 2. Euro­pej­skie­go Forum Lite­rac­kie­go, któ­re pod hasłem „Mece­nat dla lite­ra­tu­ry” odbę­dzie się 8 i 9 wrze­śnia w ramach Sta­cji Lite­ra­tu­ra 22 w Stro­niu Ślą­skim.

Więcej

Nakręć wiersz z Połowu

nagrania / z fortu do portu Artur Burszta Joanna Mueller

Zapis spo­tka­nia autor­skie­go z lau­re­ata­mi kon­kur­su „Nakręć wiersz” w ramach 20. edy­cji festi­wa­lu Port Lite­rac­ki 2015.

Więcej

Spóźnieni śpiewacy

nagrania / między wierszami Różni autorzy

Tłu­ma­cze opo­wia­da­ją o książ­kach Żół­te popo­łu­dnie Wal­la­ce­’a Ste­ven­sa, Tomasz Mrocz­ny. Sza­leń­stwo dnia Mau­ri­ce­’a Blan­cho­ta oraz Doku­men­ty mają­ce słu­żyć za kan­wę Ray­mon­da Rous­se­la. Nagra­nie zre­ali­zo­wa­no pod­czas festi­wa­lu Port Wro­cław 2009

Więcej

Kobieta, muzyka, liryka i pies

wywiady / o książce Artur Burszta Roman Honet

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Roma­nem Hone­tem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki roz­mo­wa trwa dalej, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kiem 8 mar­ca 2016 roku.

Więcej

100 wierszy polskich stosownej długości

nagrania / z fortu do portu Artur Burszta

Zapis spo­tka­nia „100 wier­szy pol­skich sto­sow­nej dłu­go­ści” pod­czas festi­wa­lu Port Lite­rac­ki 2015.

Więcej

W błysku tasaka. Komentarz Bogusława Kierca do trzech dramatów Tymoteusza Karpowicza

recenzje / KOMENTARZE Bogusław Kierc

Komen­tarz Bogu­sła­wa Kier­ca do trzech dra­ma­tów Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza.

Więcej

Małe i duże dramaty Karpowicza

wywiady / o książce Bogusław Kierc Joanna Roszak

Roz­mo­wa Joan­ny Roszak z Bogu­sła­wem Kier­cem towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze pia­te­go tomu Dzieł zebra­nych Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza, któ­ry uka­zał się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 13 kwiet­nia 2015 roku.

Więcej

Mały literacki projekt

wywiady / o książce Artur Burszta Przemysław Rojek

Roz­mo­wa Prze­my­sła­wa Roj­ka z Artu­rem Bursz­tą, auto­rem wybo­ru wier­szy w anto­lo­gii 100 wier­szy pol­skich sto­sow­nej dłu­go­ści, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 23 mar­ca 2015 roku.

Więcej

Pismo mojemu mężczyźnie

recenzje / NOTKI I OPINIE Bogusław Kierc

Komen­tarz Bogu­sła­wa Kier­ca do czwar­te­go wyda­nia książ­ki Wier­szy zebra­nych (1964–1971) Rafa­ła Wojacz­ka.

Więcej

Pełnia życia (fragment posłowa do tomu Rzeczy małe)

recenzje / KOMENTARZE Bogusław Kierc

Frag­ment posło­wia Bogu­sła­wa Kier­ca do wybo­ru wier­szy Anny Kamień­skiej Rze­czy małe.

Więcej

Zbieram manatki. Z Bogusławem Kiercem rozmawia Magda Piekarska

wywiady / o książce Bogusław Kierc Magda Piekarska

Roz­mo­wa Mag­dy Pie­kar­skiej z Bogu­sław Kier­cem o jego nowej książ­ce Manat­ki, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 24 stycz­nia 2013 roku.

Więcej

Trzeci nurt

wywiady / o książce Artur Burszta Jurij Andruchowycz

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Juri­jem Andru­cho­wy­czem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki BEg­zo­tycz­ne pta­ki i rośli­ny, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 3 mar­ca 2007 roku.

Więcej

Wizja lokalna

recenzje / ESEJE Bogusław Kierc

Esej Bogu­sła­wa Kier­ca towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Furia instynk­tu Janu­sza Stycz­nia.

Więcej

Kamień i laur

recenzje / KOMENTARZE Bogusław Kierc

Autor­ski komen­tarz Bogu­sła­wa Kier­ca do wier­sza z książ­ki Rtęć, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 19 sierp­nia 2010 roku.

Więcej

Strony

recenzje / ESEJE Bogusław Kierc

Recen­zja Bogu­sła­wa Kier­ca z książ­ki Zdar­te okład­ki Pio­tra Maty­wiec­kie­go.

Więcej

Skaczemy po górach, czyli rysowanie grubą kreską najważniejszych punktów odniesienia

debaty / ankiety i podsumowania Różni autorzy

Gło­sy Artu­ra Bursz­ty, Pio­tra Czer­niaw­skie­go, Grze­go­rza Jan­ko­wi­cza, Paw­ła Kacz­mar­skie­go, Ada­ma Popra­wy, Bar­to­sza Sadul­skie­go i Prze­my­sła­wa Wit­kow­skie­go w deba­cie „Bar­ba­rzyń­cy czy nie? Dwa­dzie­ścia lat po ‘prze­ło­mie’ ”.

Więcej

O Lekkich czasach ciężkich chorób Przemysława Witkowskiego

recenzje / NOTKI I OPINIE Bogusław Kierc

Nota Bogu­sła­wa Kier­ca o książ­ce Lek­kie cza­sy cięż­kich cho­rób Prze­my­sła­wa Wit­kow­skie­go.

Więcej

O gubionych

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Pio­tra Czer­niaw­skie­go, Grze­go­rza Jan­ko­wi­cza, Anny Kału­ży, Bogu­sła­wa Kier­ca, Karo­la Mali­szew­skie­go, Edwar­da Pase­wi­cza, Toma­sza Puł­ki, Justy­ny Sobo­lew­skiej i Kon­ra­da Woj­ty­ły.

Więcej

Znów, Siedmioro, Inna postać

recenzje / KOMENTARZE Bogusław Kierc

Autor­ski komen­tarz Bogu­sła­wa Kier­ca do wier­szy z książ­ki Cło.

Więcej

O Wojaczku wielokrotnym

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Bogu­sła­wa Kier­ca, Jac­ka Guto­ro­wa, Jac­ka Łuka­sie­wi­cza, Andrze­ja Zawa­dy.

Więcej

O Urwanym śladzie

recenzje / NOTKI I OPINIE Anna Kałuża Bogusław Kierc Paweł Mackiewicz

Komen­ta­rze Anny Kału­ży, Bogu­sła­wa Kier­ca i Paw­ła Mac­kie­wi­cza.

Więcej

O Mniej, więcej

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Bogusław Kierc Paweł Mackiewicz

Komen­ta­rze Agniesz­ki Wol­ny-Ham­ka­ło, Bogu­sła­wa Kier­ca, Paw­ła Mac­kie­wi­cza.

Więcej

O Małych cieniach wielkich czarnoksiężników

recenzje / NOTKI I OPINIE Bogusław Kierc Jacek Gutorow Karol Maliszewski

Komen­ta­rze Jac­ka Guto­ro­wa, Karo­la Mali­szew­skie­go i Bogu­sła­wa Kier­ca.

Więcej

O Wierszach przeciwko opodatkowaniu poezji

recenzje / NOTKI I OPINIE Bartłomiej Majzel Bogusław Kierc Tomasz Fijałkowski

Komen­ta­rze Toma­sza Fijał­kow­skie­go, Bogu­sła­wa Kier­ca i Bar­tło­mie­ja Maj­zla.

Więcej

Kryptoreklama korespondencyjnego kursu szybkiego czytania

wywiady / o książce Artur Burszta Krzysztof Jaworski

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Krzysz­to­fem Jawor­skim, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Dusze monet, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 29 stycz­nia 2007 roku.

Więcej

O Dowodzie osobistym

recenzje / NOTKI I OPINIE Bartłomiej Majzel Bogusław Kierc

Komen­ta­rze Bogu­sła­wa Kier­ca, Krzysz­to­fa Siw­czy­ka i Bar­tło­mie­ja Maj­zla.

Więcej

Zgodnie z rytmem obcego świata

wywiady / o książce Artur Burszta Bartłomiej Majzel

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Bar­tło­mie­jem Maj­zlem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Bia­ła Afry­ka, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 16 stycz­nia 2006 roku.

Więcej

Apetyt na Karpowicza

wywiady / o książce Artur Burszta Mirosław Spychalski

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Miro­sła­wem Spy­chal­skim, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Mówi Kar­po­wicz, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 11 listo­pa­da 2005 roku.

Więcej

Nieprzyzwoite skupienie na sobie

wywiady / o książce Agnieszka Wolny-Hamkało Artur Burszta

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Agniesz­ką Wol­ny-Ham­ka­ło, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Ani mi się śni, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 19 paź­dzier­ni­ka 2005 roku.

Więcej

Cały ten świat oranżady

wywiady / o książce Artur Burszta Jerzy Jarniewicz

Roz­mo­wa Artu­ra Bursz­ty z Jerzym Jar­nie­wi­czem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Oran­ża­da, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 28 wrze­śnia 2005 roku.

Więcej

Zdjęcie króla, Zanim, Osmoza

recenzje / KOMENTARZE Bogusław Kierc

Autor­ski komen­tarz Bogu­sła­wa Kier­ca do wier­szy z książ­ki Szew­ski ponie­dzia­łek.

Więcej

Lata w papilotach, Tren, Piosenka Prospera

recenzje / KOMENTARZE Bogusław Kierc

Autor­ski komen­tarz Bogu­sła­wa Kier­ca do wier­szy z książ­ki Zaskro­niec, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go.

Więcej

Wojaczek a „przyjemność” lektury

recenzje / ESEJE Karol Maliszewski

Recen­zja Karo­la Mali­szew­skie­go towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Rafa­ła Wojacz­ka Praw­dzi­we życie boha­te­ra, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 11 maja 2020 roku.

Więcej

Szczera róża

recenzje / ESEJE Bogusław Kierc

Esej Bogu­sła­wa Kier­ca towa­rzy­szą­cy wyda­niu książ­ki Rafa­ła Wojacz­ka Praw­dzi­we życie boha­te­ra, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 11 maja 2020 roku.

Więcej

Prawdziwe życie bohatera

utwory / zapowiedzi książek Rafał Wojaczek

Frag­ment zapo­wia­da­ją­cy książ­kę Rafa­ła Wojacz­ka Praw­dzi­we życie boha­te­ra, w opra­co­wa­niu Bogu­sła­wa Kier­ca, któ­ra uka­że się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 11 maja 2020 roku.

Więcej

Setka albo The Best Of Biuro Literackie

recenzje / ESEJE Kamil Nolbert

Recen­zja Kami­la Nol­ber­ta z anto­lo­gii 100 wier­szy pol­skich sto­sow­nej dłu­go­ści, któ­ra uka­za­ła się w cza­so­pi­śmie „Topos”.

Więcej

Poetów album szkolny

recenzje / ESEJE Sylwia Sekret

Recen­zja Syl­wii Sekret z anto­lo­gii 100 wier­szy pol­skich sto­sow­nej dłu­go­ści w wybo­rze Artu­ra Bursz­ty, któ­ra uka­za­ła się na stro­nie Lubimyczytać.pl.

Więcej

100 wierszy polskich stosownej długości

recenzje / ESEJE Przemysław Koniuszy

Recen­zja Prze­my­sła­wa Koniu­sze­go z anto­lo­gii 100 wier­szy pol­skich sto­sow­nej dłu­go­ści, któ­ra uka­za­ła się 5 czerw­ca 2015 roku na stro­nie Biblio­te­ka Mło­de­go Czło­wie­ka.

Więcej

100 WIERSZY POLSKICH STOSOWNEJ DŁUGOŚCI. POCZĄTKI (mashup)

recenzje / KOMENTARZE Maciej Robert

Autor­ski komen­tarz do wier­sza Macie­ja Rober­ta będą­ce­go poetyc­ką waria­cją na temat anto­lo­gii 100 wier­szy pol­skich sto­sow­nej dłu­go­ści w wybo­rze Artu­ra Bursz­ty, któ­ra uka­za­ła się 23 mar­ca 2015 roku nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go.

Więcej

Artur Burszta biegnie na setkę, czyli 100 wierszy polskich stosownej długości

recenzje / IMPRESJE Marcin Jurzysta

Esej Mar­ci­na Jurzy­sty towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki 100 wier­szy pol­skich sto­sow­nej dłu­go­ści w wybo­rze Artu­ra Bursz­ty, któ­ra uka­za­ła się 23 mar­ca 2015 roku nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go.

Więcej

Nie uleciało

recenzje / ESEJE Paweł Tański

Recen­zja Paw­ła Tań­skie­go z książ­ki Manat­ki Bogu­sła­wa Kier­ca.

Więcej

Polonistyczne instrumentarium

recenzje / ESEJE Katarzyna Lisowska

Recen­zja Kata­rzy­ny Lisow­skiej z książ­ki Manat­ki Bogu­sła­wa Kier­ca.

Więcej

Wielość razy mnogość

recenzje / ESEJE Przemysław Rojek

Recen­zja Prze­my­sła­wa Roj­ka z książ­ki Manat­ki Bogu­sła­wa Kier­ca.

Więcej

Dobre zawody

recenzje / ESEJE Arkadiusz Morawiec

Recen­zja Arka­diu­sza Moraw­ca z książ­ki Rtęć Bogu­sła­wa Kier­ca, któ­ra uka­za­ła się w listo­pa­dzie 2011 roku na łamach „Nowych Ksią­żek”.

Więcej

O Cle

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Anny Pod­cza­szy, Jac­ka Deh­ne­la, Tobia­sza Mela­now­skie­go, Paw­ła Sar­ny oraz Jaku­ba Winiar­skie­go, towa­rzy­szą­ce pre­mie­rze książ­ki Bogu­sła­wa Kier­ca Cło, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 16 czerw­ca 2008 roku.

Więcej

Wchodzenie ze światłem

recenzje / ESEJE Karol Maliszewski

Recen­zja Karo­la Mali­szew­skie­go z książ­ki Plank­ton Bogu­sła­wa Kier­ca.

Więcej

Toczy mi się spod stóp Ziemia

recenzje / ESEJE Paweł Mackiewicz

Recen­zja Paw­ła Mac­kie­wi­cza z książ­ki Zaskro­niec Bogu­sła­wa Kier­ca.

Więcej